Οι Τσιριπάντ.

Ο Τσιρίπ'ς   ο Δαμιανόν

Τέλη του Φλεβάρη του 1918 φάνηκαν στο Κρεν (Σταμόπον) οι Τσιριπάντ αντάρτες μαζί με τον Γιώργο Καλαϊδόπουλο. 0ι Τσιριπάντ ήσαν πολιτογραφημένοι Σανταίοι, είχαν σπίτι και χορτολίβαδα στο Ισχανάντων, είχαν τα γιδοπρόβατά τους στα παρχάρια της Σαντάς (Τσαρτακλή), είχανε όμως και κτήματα στο χωριό Δίρχα της Τραπεζούντας και ζούσαν εκεί τον χειμώνα.

 Επειδή όμως κατά την Ρωσική κατοχή πείραξαν τους Τούρκους της περιφέρειας τους, μόλις φύγανε οι Ρώσοι βγήκαν στο κλαρί και κατασκήνωσαν στα γνώριμα τους βουνά της Σαντάς.

 Μετά 6 μήνες  κατά τον Αύγουστο του 1918 ο Ευκλείδης Κουρτίδης είδε την πίεση του Σεΐτ αγά και βγήκε κι αυτός στο κλαρί.

Κυρτογλάντ και Τσιριπάντ αν και αποτελούσαν δύο ξεχωριστές αντάρτικες ομάδες μολαταύτα έδρασαν από κοινού πολλές φορές εναντίον των Τούρκων. 0ι Τσιριπάντ στο Κρέν περίμεναν ευκαιρία για να χτυπηθούν με τους Τούρκους.

 Μέσα σε λίγες μέρες οι Toύρκοι μάθανε το καταφύγιο των Τσιριπάντων και σπεύσανε προς το Κρέν για να τους κυκλώσουν και να τους συλλάβουν.

Οι Tσιριπάντ όμως ήσαν ατρόμητοι και μόλις είδανε κυκλωτικές κινήσεις των Τούρκων,τους φώναξε ο οπλαρχηγός τους Δημήτριος Τσιρίπ και τους είπε: «Κύριοι για να σώσητε την ζωή σας φροντίστε να γυρίσετε πίσω». Και συγχρόνως διέταξε τα παλληκάρια του να ρίξουν εναντίον των Τούρκων. Σαν άρχισαν οι πυροβολισμοί είδανε οι Tσιριπάντ τον Σεΐτ αγά να κάνει τούμπες και νόμισαν πως σκοτώθηκε.

Οι Τούρκοι ανταπέδωσαν τους πυροβολισμούς και  η μάχη εξακολούθησε ως  το βράδυ. Επί τρεις μέρες συνέχιζαν οι Τούρκοι τις επιθέσεις τους εναντίον των Τσιριπάντων χωρίς όμως αποτέλεσμα, Λύσαξαν οι Τούρκοι απ’ το κακό τους και απείλησαν τους προεστούς των Ισχανάντων πως δεν θα φύγουν από την Σαντά και θα κάνουν αφάνταστες καταστροφές στα χωριά αν δεν παραδοθούν οι Τσιριπάντ. Οι προεστοί τους βεβαίωσαν πως οι αντάρτες, αυτοί δεν είναι Σανταίοι, είναι οι Τσιριπάντ από την Δίρχα, οι Καλαϊδόπουλοι και άλλοι ξένοι που φύγανε από τα χωριά τους και σφηνώθηκαν στα βουνά της Σαντάς.

Η ψεύτικη αυτή βεβαίωση έγινε πιστευτή από τις στρατιωτικές αρχές , οι οποίες διέταξαν τους αξιωματικούς να εγκαταλείψουν την Σαντά και ν’αποσύρουν  τον στρατό και τους τσετέδες. Στους Τούρκους κακοφάνηκε η διαταγή αυτή γιατί πουθενά αλλού δεν μπορούσαν νάχουν όμοια περιποίηση.