Δύο λάθη του Λεωνίδα Ιασονίδη...

Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την τιμιότητα του Λεωνίδα Ιασονίδη ως ανθρώπου και ως πολιτικού. Όπως σε­πτές μορφές είναι μόνον εκείνοι που θυσίασαν τη ζωή τους για θρησκευτικά ή εθνικά ή πολιτικά ιδανικά, έτσι και τίμιος πολι­τικός είναι εκείνος που «πέθανε στην ψάθα», όπως ο Λεωνίδας Ιασονίδης.

 Οι μεγάλοι πολιτικοί Βενιζέλοι, Παπανδρέοι, Καραμανλήδες, όπως και πολλοί άλλοι μικρότερου βεληνεκούς, απέκτησαν από την πολιτική πολλά πλούτη, τόσα που με αυτά είναι εξασφαλισμένα να ζήσουν στη χλιδή και τα τρισέγγονα τους. Αυτοί, αρκετές φορές, για να μην προκαλέσουν άμε­σα, πλούτιζαν τους στενότερους συγγενείς τους. Ο αγαπημένος των Ποντίων πολιτικός Λεωνίδας Ιασονίδης δεν πλούτισε τα αδέλφια του και ο ίδιος πέθανε σε νοικιασμένο σπίτι. Όπως ο επαναστάτης πολιτικός Νίκος Πλαστήρας, που όταν πέθανε δεν είχε σπίτι ούτε και καταθέσεις σε καμιά τράπεζα.

Για την τιμιότητα του Λεωνίδα Ιασονίδη μπορεί κανείς να πάρει όρκο, όπως και για την τιμιότητα άλλων διακεκριμένων πολιτικών ποντιακής καταγωγής, όπως ο Γιάννης  Πασαλίδης, ο Ισαάκ Λαυρεντίδης, ο Μήτσος Παρτσαλίδης και μερικοί άλλοι. Οι πολιτικοί της Αριστεράς, που αναφέρονται εδώ, προσπαθούσαν με πολιτικούς αγώνες να βελτιώσουν και να αλλάξουν τη ζωή των απλών ανθρώπων. Ο Λεωνίδας Ιασονίδης συγκινιόταν από τη δυστυχία των άλλων και τους βοηθούσε ατομικά, χωρίς να σταματήσει τον αγώνα του για συνολική επίλυση των προβλημάτων των προσφύγων της μικρασιατικής καταστροφής.

Ισαάκ  Λαυρεντίδης

Αυτή η προσπάθεια του Λεωνίδα Ιασονίδη για την αποκατάσταση των προσφύγων, επειδή, ακριβώς, κινιόταν αρκετές φορές σε ατομικό επίπεδο και δεν αποτελούσε κυβερνητική πολιτική, δεν μπορούσε, όπως ήταν φυσικό, να αποδώσει καρπούς. Έτρεχε ο Ιασονίδης ως υπουργός, γερουσιαστής ή βουλευτής στις προσφυγικές συνοικίες, άκουγε τα αιτήματα των προσφύγων, υποσχόταν ότι πολλά από αυτά θα λυθούν άμεσα και όταν τα αιτήματα έφταναν στην κυβέρνηση, τα πετούσαν στο καλάθι των αχρήστων, γιατί πολιτική εκείνων που έκαναν «το θαύμα της αποκατάστασης» ήταν να πλουτίσουν από το προσφυγικό ζήτημα, όπως έγινε εικοσιπέντε χρόνια αργότερα (το 1950) με το Σχέδιο Μάρσαλ για την ανάπτυξη της κατεστραμμένης από τον εμφύλιο πόλεμο Ελλάδας, που έφαγαν τα λεφτά οι επιτήδειοι.

Κάτι που πρέπει να καταλογιστεί σε βάρος του Λεωνίδα Ιασονίδη είναι η «αδιαφορία» του για το ζήτημα της ανταλλάξιμης περιουσίας, που την κατασπατάλησαν και συνεχίζουν να τη σπαταλούν οι πολιτικοί. Ο Λεωνίδας Ιασονίδης έβλεπε καθημερινά, μέχρι και τον θάνατό του, το 1959, τους πρόσφυγες να βασανίζονται από τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης στις παράγκες της Καλαμαριάς, των κάστρων της Θεσσαλονίκης, της Παλαιάς Κοκκινιάς και της Δραπετσώνας στον Πειραιά, έβλεπε τους χωριάτες να μην έχουν ψωμί να ταΐσουν τα παιδιά τους και παντελόνι να φορέσουν και δεν ύψωσε τη φωνή του να ζητήσει να αξιοποιηθούν τα ανταλλάξιμα για τους πρόσφυγες και, κοντά σε αυτούς, και για τους άλλους Έλληνες.

Αντίθετα, άλλοι διακεκριμένοι Πόντιοι βγήκαν και κατάγγειλαν τη διασπάθιση της ανταλλάξιμης περιουσίας, όπως ο Ισαάκ Λαυρεντίδης, ο Γιώργος Λαμψίδης και ο Κώστας Ασιατίδης.

Λεωνίδας  Ιασονίδης

Κάτι άλλο, επίσης, που καταλογίζεται σε βάρος του είναι ότι σε όλη τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής της Ελλάδας (Απρίλιος 1941 — Οκτώβριος 1944) ζούσε στην Αγγλία και δεν προτίμησε να βρίσκεται ανάμεσα σε εκείνους που αγωνίζονταν σκληρά κατά των κατακτητών, μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, του ΕΔΕΣ του ΕΚΚΑ και των άλλων αντιστασιακών οργανώσεων. Βέβαια, στο Λονδίνο έβγαζε εκείνη την περίοδο την εφημερίδα «Μεγάλη Ελλάς», με την οποία έκανε αγώνα κατά των κατακτητών, αλλά τι απήχηση μπορούσε να έχει μια ελληνική εφημερίδα στο Λονδίνο και κάτω από τις συνθήκες της εποχής! Στο Λονδίνο ο Ιασονίδης εκπλήρωνε και μια παλιά του επιθυμία να μελετήσει διάφορες πηγές της ελληνικής ιστορίας και να επισκεφθεί τα βρετανικά μουσεία, που είναι γεμάτα από τις κλεμμένες από τους Άγγλους ελληνικές αρχαιότητες.

Η φυγή αυτή του Λεωνίδα Ιασονίδη δεν έγινε βέβαια κάτω από ομαλές συνθήκες και οπωσδήποτε δεν υπήρξε απόρροια κάποιου φόβου, γιατί στο Λονδίνο βρέθηκε λίγο πριν από τον πόλεμο, όταν τον «ετραυμάτισεν βαρύτατα η επιβολή της δικτατορίας του Ιωάννου Μεταξά» (από τις 4 Αυγούστου του 1936, σε συνεργασία με τον βασιλιά Γεώργιο Β’).

Πάνος  Καϊσίδης

Δημοσιογράφος - Συγγραφέας