Ο ΑΚΡΙΤΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΛΑΟΓΡΑΦΟΙ ( Αντίθετες απόψεις, διατυπωθείσες με επιστολές ).

Πιστεύουν οι Πόντιοι λαογράφοι ότι βλέπουν γενικά το συγκεκριμένο ζήτημα της παράδοσης δύο ή τριών ή και περισσότερων ηρώων, περίπου όμοιων ή και όμοιων, γιατί τους εξετάζουν οριζόντια μέσα στον χρόνο και όχι σε βάθος θεματογραφίας και ύφους το κάθε ακριτικό τραγούδι ξεχωριστά.  Ακρίτας ο ένας, Διγενής ο άλλος, τους ενοποιούν με το ψευδώνυμο «Διγενής Ακρίτας» και φτάνουν εκεί που θέλουν. 

Κωνσταντίνος Ρωμαίος

Πρόκειται, από τη μια μεριά, για ένα είδος σωστής ανάλυσης στους επιμέρους ήρωες–τους Ακρίτες και τον Διγενή–και σε μια λαθεμένη  σύνθεση, από την άλλη, που βάζει στο ίδιο σακί ανόμοια πράγματα, που έχουν μόνον μερικά κοινά χαρακτηριστικά και στο βάθος διαφέρουν, κάτι που επισημαίνει και ο Κωνσταντίνος Ρωμαίος, όταν επιμένει για τη διαφορετικότητα του Πόντιου Ακρίτα.

Επιχείρησαν κάποιοι λόγιοι τη συσσώρευση και την ομαδοποίηση σαν να ήταν το πνευματικό αγαθό–το δημοτικό τραγούδι–ένα οικονομικό μέγεθος ή ομάδα υλικών προϊόντων και, όπως δίνουν οι άνθρωποι, στον σωρό, ονόματα στα υλικά αγαθά, για να τα διακρίνουν, συμπεριέλαβαν και τους Πόντιους ακρίτες, τους πολλούς ακρίτες, μέσα στο όνομα Βασίλειος Διγενής των Κρητικών και λίγων ακόμη Ελλήνων. 

Με τη σύνθεση που κάνουν δεν αναδεικνύουν την ουσία του θέματος «Ακρίτες», αλλά προκαλούν σύγχυση.

Για να εξετάσουν το μεγάλο θέμα που λέγεται «Ακρίτας» και ακριτική ποίηση, ορισμένοι Πόντιοι λαογράφοι–ιστορικοί προχώρησαν στη σύνθεση των γνωρισμάτων, των κοινών χαρακτηριστικών, που αφορούν τους ήρωες των διαφόρων περιοχών και τους ομαδοποίησαν. Αλλά, οι διαφορές του Πόντιου Ακρίτα από τους άλλους είναι τόσο πολλές και σημαντικές, που δεν γίνεται να μπουν σε ένα καλούπι. Ό,τι και να κάνουν κάποιοι, κάτι ξεφεύγει πάντα, κάτι που δεν είναι δυνατόν να περιοριστεί, όπως είναι π. χ. η επιμονή–στον Πόντιο Ακρίτα–στην αναφορά του φυσικού περίγυρου, που είναι πολύ φυσιολατρικός. Στους άλλους ακρίτες, οι περιγραφές του περίγυρου περιορίζονται και συνδέονται αποκλειστικά με το γεγονός του επικείμενου θανάτου, όχι του Ακρίτα–που δεν αναφέρεται ποτέ με αυτό το όνομα–αλλά του Διγενή, που δεν αναφέρεται ως φύλακας των συνόρων–ακρίτας–αλλά ως ένας γενναίος άντρας, που σε κάθε περίπτωση–όπως δείχνουν και οι διηγήσεις, που αναφέρονται παρακάτω–το μόνο που κάνει είναι να δείξει τη μεγάλη δύναμη που διαθέτει και τίποτε άλλο. Ο Νικόλαος Πολίτης αναφέρει στις «Σημειώσεις» του: «Είναι δ’ ο Διγενής ο ήρως του μεσαιωνικού ημών έπους και των δημωδών ασμάτων του ακριτικού κύκλου»…

Οι διηγήσεις για τον Διγενή–όπως τις αναφέρει ο Νικόλαος Πολίτης (1852-1921) στις «Παραδόσεις» του–το επιβεβαιώνουν.

Πάνος  Καϊσίδης

Δημοσιογράφος- Συγγραφέας