Το παλιό Διοικητήριο της Θεσσαλονίκης

Το κτίριο, όπου στεγάζεται σήμερα το Υπουργείο Μακεδονίας - Θράκης και είναι γνωστό ως Διοικητήριο, είναι έργο του Ιταλού (από τη Σικελία) αρχιτέκτονα Βιταλιάνο Ποζέλι (Vitaliano Poselli), ο οποίος σχεδίασε, επίσης, πολλά δημόσια κτίρια στη Θεσσαλονίκη, αλλά και ιδιωτικές κατοικίες, επαύλεις και εμπορικά κέντρα.

Το κεντρικό κτίριο του πανεπιστημίου (η Φιλοσοφική Σχολή), το Γ' Σώμα Στρατού, η αρμενική εκκλησία, το Γενί τζαμί, η βίλα και οι μύλοι Αλλατίνι, η στοά Σαούλ, η βίλα Μοδιάνο, η βίλα Μορπούργκο (Morpurgo), η βίλα Μαρτζικιάν, κτίρια τραπεζών είναι από τα μνημειώδη έργα αρχιτεκτονικής που άφησε ο Ποζέλι στη Θεσσαλονίκη, όπου εργάστηκε από το 1895 μέχρι περίπου το 1910. Για όσους επιθυμούν να του αποτίσουν φόρο τιμής για το σπουδαίο έργο, με το οποίο προίκισε τη Θεσσαλονίκη, ας γνωρίζουν ότι έχει ταφεί στον οικογενειακό τάφο της οικογένειας Ποζέλι, που βρίσκεται στο νεκροταφείο Ζέιντενλικ.
Το Διοικητήριο άρχισε να χτίζεται το 1891, λίγο χαμηλότερα από το παλιό τούρκικο κονάκι, που ήταν χτισμένο πάνω στα ερείπια των βυζαντινών ανακτόρων. Την ίδια χρονιά κατεδαφίστηκε το κονάκι και με υλικά από τα ερείπια των ανακτόρων (εντοιχίστηκαν πολλά βυζαντινά μαρμάρινα μέλη) χτίστηκε το νέο κτίσμα, για να στεγάσει τον Τούρκο κυβερνήτη. Η κατασκευή του τριώροφου κτίσματος ολοκληρώθηκε το 1896.
Για την ατμόσφαιρα που επικρατούσε στο Διοικητήριο, την εποχή εκείνη, αναφέρει στην περιγραφή του ο Β. Μπεράρντ (V. Berard), στο βιβλίο του «Η Μακεδονία» («La Macedoine», που κυκλοφόρησε στο Παρίσι το 1897:

Φιλοσοφική Θεσσαλονίκης

«Το κονάκι του Τούρκου κυβερνήτη βουίζει ολόκληρο από πολυάσχολους, επαίτες, υπαλλήλους, αστυφύλακες, φυλακισμένους, από γέρους Τούρκους με μακριές κελεμπίες, καθισμένους στις γωνιές των ντιβανιών, από γραφιάδες με τα πόδια διπλωμένα πάνω στις πολυθρόνες τους.

Στο πρώτο πάτωμα και δεξιά ήταν το περίφημο "Νοφούς νταϊρεσί", ένα πρωτόγονο δημοτολόγιο. Στον ανατολικό διάδρομο ήταν τρία ανακριτικά γραφεία και στο βάθος τα γραφεία του πλημμελειοδικείου. Απέναντι, στον δεξιό διάδρομο, ήταν η μεγάλη αίθουσα του λογιστηρίου "Μουχασεμπί νταϊρεσί" και το γραφείο του οικονομικού έφορου, του "Νεφτερντάρ". 

Στον δυτικό διάδρομο το κτηματολόγιο "Τοπού καλέμ", το υποθηκοφυλακείο και το "Εβκάρ νταϊρεσί", δηλαδή η υπηρεσία βακουφίων. Στο βάθος του ίδιου διάδρομου, το ειρηνοδικείο, το "Σουλχ μαχκεμεσί". Στο μεσαίο πάτωμα, η μεγάλη αίθουσα του νομαρχιακού συμβουλίου "Μετζλίσι ινταρέτ βελαγιέτ", επιπλωμένη με μυθώδη πολυτέλεια. Επίσης, στο ίδιο πάτωμα, στεγάζονταν η διεύθυνση εξωτερικών υποθέσεων, η διεύθυνση αστυνομίας, το πρωτοδικείο και το εμποροδικείο. Στο τρίτο πάτωμα ήταν το ιεροδικείο "Μαχκεμέι σιερί", στο ευρύχωρο γραφείο του οποίου χοτζάδες, ιμάμηδες και ουλεμάδες, καθισμένοι σταυροπόδι στα μιντέρια, έγραφαν, με τα καλέμια τους που τριζοβολούσαν, τα "ιλιάμια". Στο τρίτο πάτωμα, ήταν ακόμη-και το γραφείο του μοναδικού συμβολαιογράφου».

Το 1907, στο Διοικητήριο στεγάστηκε η τουρκική νομική σχολή και το 1911 φιλοξενήθηκε εδώ ο σουλτάνος Μωάμεθ ο Ε', κατά την επίσκεψή του στη Θεσσαλονίκη.

Γιώργος Λυσαρίδης

Από το βιβλίο του «Σε τούτα ’δω τα μάρμαρα

 Ο Γιώργος Λυσαρίδης είναι μαθηματικός, με μεγάλη κοινωνική και αθλητική προσφορά. Είναι γιος του αξέχαστου Πόντιου Χαράλαμπου Λυσαρίδη και της Ζωής Πανίδου - Λυσαρίδου, γνωστής για την προσφορά της στο γηροκομείο της Μέριμνας Ποντίων Κυριών. Ο Γ. Λυσαρίδης υπήρξε γενικός γραμματέας του Υπουργείου Μακεδονίας — Θράκης από τον Οκτώβριο του 1997 έως τον Μάρτιο του 2004, δηλαδή επί 6,5 χρόνια.