Εκδοτικές προσπάθειες του Γιάννη Πασαλίδη

Σημειώσεις του καθηγητή Γιάννη Χασιώτη

Γιάννης  Πασαλίδης

 Το 1918, ο γιατρός και πολιτικός από τότε Γιάννης Πασαλίδης εξέδωσε στο Σοχούμ της Γεωργίας την εβδομαδιαία τετρασέλιδη εφημερίδα του «Νέα Ζωή».
Στην Ελλάδα, μετά το 1920, ο Πασαλίδης ίδρυσε - μαζί με άλλους - τον Σύλλογο Καυκασίων και εξέδωσε το περιοδικό «Μακρινές Φωτιές».
 Όπως και η εφημερίδα «Νέα Ζωή», έτσι και το περιοδικό του Γιάννη Πασαλίδη ήταν βραχύβιο. Την ίδια περίοδο, ο Πασαλίδης εξέδωσε την ποιητική συλλογή «Τρία πονεμένα δάκρυα», εξωτερικεύοντας τον βαθύ εσωτερικό του κόσμο. Δυστυχώς, δεν έγινε δυνατό να βρεθούν αντίτυπά τους.

Τον Νοέμβρη του 1920, όταν ο εκδότης της εφημερί­δας Γιάννης Πασαλίδης κατέφυγε, αρχικά στη Γερμανία (Βερολίνο), και κατόπιν στην Ελλάδα, ο ελληνικός σύλλογος "Ένωσις" ανέθεσε τη διαχείριση της Νέας Ζωής στον ελληνικό σύνδεσμο «Ελπίς», που είχε υπεύθυνο τον Δ. Χιωτίδη.
Ο Σανταίος Γιάννης Πασαλίδης, που ήταν πρόε­δρος της ελληνικής κοινότητας στο Σοχούμ, μετά την επανάσταση του 1917 στη Ρωσία, ηγήθηκε, μαζί με τον Τσάτσα, του ελληνικού εθνικού κινήματος των μενσεβί­κων. Το 1918, στις εκλογές για τη βουλή της Γεωργίας, ο Πασαλίδης εκλέχθηκε βουλευτής με μεγάλη πλειοψηφία και έγινε υφυπουργός των εξωτερικών στη γεωργιανή κυβέρνηση. Στο πλαίσιο της Σοσιαλιστικής Σοβιετικής Δημοκρατίας της Γεωργίας, στα τέλη του 1921, αναγνω­ρίσθηκαν ως αυτόνομες ελληνικές περιοχές η Αμπχαζία, η Ατζαρία και η Νότια Οσετία. Η περιοχή της Αμπχαζί­ας, με πρωτεύουσα το Σοχουμ, είχε τους περισσότερους Έλληνες.

Η εφημερίδα «Νέα Ζωή», κατά την περίοδο 1918- 1921, ήταν το επίσημο δημοσιογραφικό όργανο τον ελ­ληνικού τμήματος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, που είχε μέχρι τον Νοέμβρη του 1920 ηγέτη τον Γιάννη Πασαλίδη. Οι μπολσεβίκοι κατάγγειλαν τη «Νέα Ζωή» ως όργανο της ελληνικής αστικής τάξης, που εκμεταλ­λευόταν τη μικρή γνώση της ρωσικής γλώσσας από τους ελληνικούς πληθυσμούς της Γεωργίας.

Γιάννης Πασαλίδης

Ο καθηγητής I. Χασιώτης για τον Γιάννη Πασαλίδη

Ο I. Χασιώτης γράφει στο βιβλίο του «Οι Έλληνες της Ρωσίας και της Σοβιετικής Ένωσης»: Δύο είναι οι προ­σωπικότητες που διακρίθηκαν για το συντονισμό των ενερ­γειών του ελληνικού στοιχείου της Γεωργίας (ιδιαίτερα της περιοχής του Σοχουμ) με τις τοπικές πολιτικές κινήσεις: ο γιατρός  Γιάννης Πασαλίδης, μετριοπαθής μαρξιστής, μέλος αρχικά του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος και στη συνέχεια δυναμικό στέλεχος του μενσεβικικού κινήματος της Γεωργίας - για ένα διάστημα είχε αναλάβει και τη θέση του υφυπουρ­γού εξωτερικών στην κυβέρνηση της Γεωργίας - και ο επίσης γιατρός Κοσμάς Σπυράντης, επίλεκτος εκπρόσωπος της ελ­ληνικής κοινότητας, υποπρόξενος της Ελλάδας στο Σοχούμ και ένθερμος θιασώτης της ελληνικής εθνικής πολιτικής της εποχής .

 Παρά τις ιδεολογικές τους διαφορές, οι δύο γιατροί, που κατάγονταν και οι δύο από τη Σαντά του Πόντου, συνέκλιναν στην κοινή αντιπαλότητα τους προς τους μπολσεβί­κους. Και οι δύο πρόβαλαν με πάθος τις θέσεις τους - συχνά μεταφέροντας τις ιδεολογικές τους διαφορές σε προσωπικό επίπεδο - μέσα από τις στήλες των δικών τους τετρασέλιδων εφημερίδων: ο πρώτος της «Νέας Ζωής» και ο δεύτερος της «Μορφώσεως»...
Πάντως, παρά την ακούραστη προπαγανδιστική δραστη­ριότητα και τις ρητορικές ικανότητες του Πασαλίδη, το πο­λιτικό κήρυγμα του μαρξισμού - έστω και του μετριοπαθούς των μενσεβίκων - δεν βρήκε την αναμενόμενη απήχηση στο ελληνικό στοιχείο της Γεωργίας, το οποίο προτιμούσε από τις σοσιαλιστικές και κοινωνικές ιδεολογίες, την προώθηση των εθνικών εκείνων οραμάτων που θα το συνέδεε στενότερα με την Ελλάδα.

Ο Γιάννης Πασαλίδης το 1910 στη θεμελίωση της κεντρικής σχολής Σαντάς , διακρίνεται αριστερά του μητροπολίτη Ροδόπολης Κύριλλο

Ο Πασαλίδης για την πολιτική των μενσεβίκων

Μετά την επικράτηση των μπολσεβίκων στη Γεωρ­γία, την Αμπχαζία και την Αρμενία, το 1920, ο Πασαλί­δης, στην τριετή κυβέρνηση των μενσεβίκων (μειοψηφούντων), στην οποία μετείχε ως υφυπουργός εξωτερικών : Άφησε τη μικρή αγροτική ιδιοκτησία που προϋπήρχε και απαλλοτρίωσε υπέρ των αγροτών την υπό­λοιπη, σε αντίθεση με τη σαρωτική κολεκτιβοποίηση των πά­ντων, που εφαρμόσθηκε στα άλλα εδάφη της Σοβιετικής Ένω­σης. Εθνικοποίησε και υπήγαγε υπό τον αποφασιστικό έλεγχο των εργατών τις παραγωγικές μονάδες της περιοχής. Ο τύπος προώθησε την ιδεολογική κριτική και αντιπαράθεση, τόσο με­ταξύ των διαφόρων τάσεων όσο και προς την τακτική της κε­ντρικής εξουσίας του μπολσεβίκικου κόμματος.