Η πρώτη αμνηστία των Ανταρτών.

Η διακοπή της συγκοινωνίας των παρχαρίων του Μετσίτ, της  Σαντάς και της Γαλίανας από τους αντάρτες της Σαντάς ανάγκασε τα γύρω μας τουρκοχώρια να κατέβουν για δεύτερη φορά στην Τραπεζούντα και να διαμαρτυρηθούν στις Αρχές. 

Η τούρκικη κυβέρνηση βρέθηκε σε αδυναμία να δαμάσει τους αντάρτες μας και αποφάσισε με τρόπο να τους προσεταιρισθεί, αν και κινδύνευε το γόητρό της. Έστειλε λοιπόν τον Ιούνη του 1919 στην Σαντά κάποιον ταγματάρχη, ο οποίος πήγε και βρήκε τους αντάρτες στο Κρέν και τους είπε: 

Ισχανάντων (Κρενίν τη Ευκλείδη)

«Η Τούρκικη κυβέρνηση μ' έστειλε να σας πω ότι σας χορηγεί αμνηστία, ότι έχετε δικαίωμα να οπλοφορείτε και να περιφρουρείτε την ζωή σας και την περιουσία σας από τους κλέφτες, μα έχετε και καθήκον ν’ αφήνετε τις ληστείες και να ζήσετε στα χωριά με την εργασία σας σαν έντιμοι πολίτες. Και τώρα όχι μονάχα θα φυλάξετε τα όπλα σας, παρά θα σας δώσω και φυσίγγια αν έχετε έλλειψη από αυτά». 

Οι αντάρτες πείσθηκαν κάπως στα λόγια του ταγματάρχη. Την αμνηστία που τους χορηγήθηκε την αποδέχθηκαν και επακολούθησαν γλέντια και χοροί διαρκείας τριών ημερών. Στο μεταξύ ο ταγματάρχης κάλεσε τους αντάρτες για να κάνει καταγρα­φή των όπλων τους.  Αυτοί παρουσίασαν τα πιο άχρηστα όπλα τους κι αυτός αφού καταχώρησε στο βιβλίο του τα στοιχεία των όπλων, τους τα επέστρεψε. 

Μετά 15 μέρες τους κάλεσε και δεύτερη φορά για την επιθεώρηση των ίδιων άχρηστων όπλων τους, μα τότε αφού τα καταχώρησε στο βιβλίο του τα κράτησε και τους έδιωξε παρά την υπόσχεση που τους έδωσε. Ο άνανδρος αυτός ταγματάρχης παράγγειλε τότε να του έρθουν από παντού στρατιωτικά αποσπάσματα για να φοβηθούν οι αντάρτες μας και να παραδώσουν τα όπλα τους χωρίς αντίρρηση. Και τα μεν όπλα των ανταρτών μας κρατήθηκαν, μα αυτοί πήγαν και ζώστηκαν τα καλύτερά τους όπλα, βγήκαν στο κλαρί και συνέχισαν με πείσμα τις ληστείες και τους σκοτωμούς  εναντίον των Τούρκων εκείνων που εγκλημάτησαν ενάντια στον πληθυσμό της Σαντάς.

Με πληροφορίες απο το βιβλίο του Μιλτιάδη Κ. Νυμφόπουλου (δάσκαλου και ιστοριογράφου της Σαντάς)