Αυτή ήταν και η δική μου αρχική εκτίμηση , τυχαία όμως με συνάντησαν μερικοί αντάρτες της Σαντάς, οι οποίοι με το δίκαιο τους λέγανε ότι δεν γράφηκε το ημερολόγιο με αμεροληψία, ότι έχει αρκετές ανακρίβειες, πολλές παραλείψεις, κλπ.
Ύστερα απ' αυτά βάλθηκα να ελέγξω τις ανακρίβειες του ημερολογίου και πέτυχα αρκετά πράγματα στον έλεγχο που έκανα. Ο έλεγχος μου απέδειξε ότι μερικοί διανοούμενοι της Σαντάς, όπως οι Χριστόφορος Μουρατχανίδης και Ευριπίδης Χειμωνίδης μπερδεύτηκαν χωρίς να το θέλουν στις ανακρίβειες κλπ του ημερολογίου και το σπουδαίο είναι ότι το λάτρευσαν σαν Βαγγέλιο ενώ δεν άξιζε την τιμή αυτή.
Παραθέτω συγκεκριμένα γεγονότα:
1. Στη μάχη των Κοπαλάντων δεν πήραν μέρος οι Κουρτιδαίοι (*) γιατί φρόντιζαν εξ αιτίας της χαοτικής κατάστασης να μεταφερθούν από τα Φτελένια στο Ισχανάντων και όμως σ’ ένα δημοσίευμα του Χριστόφορου Μουρατχανίδη παρμένο από το ημερολόγιο αναφέρεται ότι πρωταγωνίστησε στη μάχη ο συντάκτης του ημερολογίου Κωνσταντίνος Κουρτίδης.
2. Ο Ευριπίδης Χειμωνίδης μη ξέροντας τι γίνεται δημοσίευσε στην «Ποντιακή Εστία» πολλές ανακριβείς ειδήσεις παρμένες βέβαια από το ημερολόγιο, τις παρακάτω:
α) Οι απεσταλμένοι του Μητροπολίτη ανέβηκαν στη Σαντά κλπ. ενώ ήταν ένας απεσταλμένος και εκείνος ήμουν εγώ.
β) Οι απεσταλμένοι ανέβηκαν στη Σαντά δύο φορές, ενώ εγώ ανέβηκα τρεις φορές.
γ) Η δεύτερη άνοδος στη Σαντά των απεσταλμένων έγινε τον Απρίλη του 1922, ενώ εγώ ανέβηκα την δεύτερη φορά στη Σαντά τον Σεπτέμβρη του 1922.
δ) Για την τρίτη άνοδο μου στη Σαντά τον Οκτώβρη του 1922 παρέλειψε ο συντάκτης του ημερολογίου να αναφέρει και επομένως δεν ανέφερε τίποτε και ο Ευριπίδης Χειμωνίδης.
ε) Παρέθεσε μονάχα το πρώτο γράμμα του Μητροπολίτη, ενώ τους έγραψε τρεις φορές ο Μητροπολίτης και τρεις φορές απάντησαν οι αντάρτες, (**) και
3. Ανέγραψε ότι ο Δαμιανός Τσιρίπ δεν ήταν Σανταίος, ενώ είναι πασίγνωστο ότι αυτός και όλοι οι Τσιριπάντ ήσαν οι γνησιότεροι Σανταίοι, έφ’ όσον ανέκαθεν ήσαν πολιτογραφημένοι στη Σαντά, ζούσαν τον μισό χρόνο στη Σαντά και επί πλέον είχαν και ακίνητα στο Ισχανάντων Σαντάς.
 |
| Σίμος Λιανίδης |
Αρχή του Γενάρη του 1958 πληροφορήθηκα ότι και καθηγητής Σίμος Λιανίδης είδε το ημερολόγιο και θέλει να το χρησιμοποιήσει για τη συγγραφή θεατρικού έργου. Του έγραψα τα παραπάνω και επί πλέον του έγραψα τα παρακάτω περίπου:
Το ημερολόγιο είναι ξεπερασμένο σήμερα, γιατί τα κυριότερα σημεία του περιεχομένου του δημοσιεύτηκαν από τον Χριστόφορο Μουρατχανίδη και Ευριπίδη Χειμωνίδη, με τις ανακρίβειες όμως και με τις παραλείψεις τους και γιατί δεν γράφηκε με αμεροληψία...Το ημερολόγιο περιέχει όχι μόνο ανακρίβειες, αλλά περιέχει και ανάξια λόγου γεγονότα, ήτοι μικροληστείες και μικροεπεισόδια, των οποίων η αναγραφή εκθέτει την υπόληψη και το γόητρο της Σαντάς.
(***) Μία από τις πρώτες προχειρότητες και ανακρίβειες του ημερολογίου είναι ότι υπονοεί ο Κουρτίδης τον Μητροπολίτη Ροδοπόλεως Κύριλλο ως όργανο των Τούρκων, όπως μου το γράφετε κι εσείς. Ο Μητροπολίτης είχε ένα μόνο ελάττωμα. Ήταν κερδοσκόπος ή φαγάς και μέσα στον πόλεμο φορολόγησε άσχημα και τους Σανταίους και τους άλλους επαρχιώτες. Γι' αυτό θα τον κατακρίνει μια μέρα η Ιστορία Σαντάς.
Κατά τα άλλα ήταν πατριώτης, υπέρμαχος της εθνικής ιδέας. Έτυχε να τον ακούσω μετά την Μικρασιατική καταστροφή μεσ’ στις φυλακές της Τραπεζούντας όπου τον κρατούσαν άδικα για την δολοφονία του Σανταίου καλογέρου Δοσίθεου. (****)
Μου είπε τότε ο Μητροπολίτης τα εξής: «Κύριε Νυμφόπουλε, κρίμα, τι όνειρα είχαμε εγώ και οι Σανταίοι για την ίδρυση της Ποντιακής δημοκρατίας και πως ναυάγησαν τα όνειρα μας αυτά!»
Είναι δυνατών να πει αυτά τα λόγια ένας τουρκόφιλος; Επιτέλους όλες τις ανακρίβειες του ημερολογίου εγώ μπορώ να τις διορθώσω, γιατί εγώ ξέρω πρόσωπα και πράγματα, κι εγώ γνώρισα εκ του σύνεγγυς την ζωή και την κίνηση των ανταρτών μας.
'Εξ άλλου για την εξιστόρηση των μεγάλων γεγονότων δεν θέλησα να προστρέξω στο ημερολόγιο για τους παραπάνω λόγους, αλλά πήρα τις καταθέσεις πολλών αξιόπιστων αυτοπτών μαρτύρων—ανταρτών εννοείται—κι αυτό το έκανα για να καταρτίσω ένα έργο αμερόληπτο, αντάξιο της δόξας της Σαντάς».
Μίλτης
 |
| Δρόμος για τη Σαντά |
Και αυτά μεν έγραψα στον Σίμο Λιανίδη, μα τώρα έφ’ όσον αναφέρομε για το ημερολόγιο του Κουρτίδη, παρουσιάζεται ανάγκη να εξηγηθώ με τους αναγνώστες μου για την δράση των Κουρτιδαίων και των άλλων ανταρτών της Σαντάς. Πολλοί Σανταίοι μου έχουν εκφράσει το παράπονο ότι μεροληπτώ υπέρ των Κουρτιδαίων, μα έχουν άδικο. Οι συμπατριώτες μου αυτοί σε κάθε γραμμή του προλόγου όπου εκθειάζω την δράση των ανταρτών διαβλέπουν τάση εγκωμιασμού των Κουρτιδαίων από μέρους μου, αν και δεν αναφέρω ονομαστικώς τους Κουρτίδιδες.
.....Η Ιστορία Σαντάς δεν μπορεί να μην επαινέσει την μεγάλη αντίδραση των Κουρτιδαίων και Τσιριπάντων ενάντια στην τούρκικη βία και αγριότητα, αντίδραση που δόξασε και εξύψωσε την Σαντά, μα και δεν μπορεί να μην καυτηριάσει τις πολλές και σοβαρές παρεκτροπές, τις οποίες έκαναν οι Κουρτιδαίοι κατά του πληθυσμού της Σαντάς προ του εκτοπισμού του, και τις οποίες δεν μπορούν να ξεχάσουν και να συγχωρήσουν οι περισσότεροι Σανταίοι. Οι Τσιριπάντ φέρθηκαν καλύτερα στις δύσκολες εκείνες περιστάσεις, δεν έκαναν τις παρεκτροπές που έκαναν οι Κουρτιδαίοι, ήσαν καλά οργανωμένοι, μα η ομάδα τους έφ' όσον ήταν ολιγάριθμη δεν μπορούσε να επιδράσει πάνω στις τύχες της Σαντάς.
Αρχή του 1918, όταν έγινε η ανατατάληψη της Τραπεζούντας από τους Τούρκους, οι Τούρκοι, όπως αποδείχθηκε στη μάχη Κοπαλάντων, ήθελαν να ρημάξουν την Σαντα προπαντός, γιατί αυτή ήταν καρφί στα μάτια τους και γιατί η αντίσταση των Σανταίων εμψύχωνε τον ελληνικό πληθυσμό της περιφέρειας Τραπεζούντας. Είχαν οι Τούρκοι, προπαντός οι επίσημοι Τούρκοι, την γνώμη πως αν καμφθούν οι Σανταίοι και ερημωθεί η Σαντά , θα ερημωθεί και η περιφέρεια Τραπεζούντας απ' άκρη σ' άκρη.
Στις φοβερές εκείνες στιγμές η Σαντά είχε την ανάγκη και του τελευταίου αντάρτη. Τότε ακριβώς η τούρκικη κυβέρνηση και ο τούρκικος λαός καραδοκούσαν την ευκαιρία να ρημάξουν την Σάντα όπως είπαμε και η ευκαιρία παρουσιάσθηκε τον Σεπτέμβρη του 1921, λίγες μέρες πριν από τον εκτοπισμό του πληθυσμού της Σαντάς, όταν οι Τούρκοι ζήτησαν από τους Σανταίους να υπηρετήσουν στον στρατό. (σ.σ. Το τι έγινε τότε αναγράφεται σ' άλλα σημεία του blog).
 |
| Karakapan (photo: Erdal Aydin) |
Αν έλειπε η πειθαρχία θα περνούσαν απ’ το μαχαίρι των ανταρτών χιλιάδες Τούρκων αδιακρίτως γένους και ηλικίας, αλλά και την στάση αυτή των ανταρτών μας θα επακολουθούσε γενική σφαγή των Ελλήνων του Πόντου και έτσι στην ανταλλαγή των πληθυσμών δεν θα είχαμε ούτε σκιά Πόντιου...
Πολύ πιθανόν η έλλειψη πειθαρχίας να οδηγούσε τους αντάρτες μας και σε διαίρεση με τις επιζήμιες συνέπειές της, όπως έγινε με τους 30 περίπου αντάρτες της Γαλίανας, τους οποίους η απεθαρχία οδήγησε σε αλληλοσπαραγμό και άλληλοεξόντωση.
(*) Την απουσία των Κουρτιδαίων από τη μάχη Κοπαλάντων την βεβαίωσαν σαν οι Ιωάννης Σωτηρόπουλος , Λαμπρίκας Σισμανίδης, Πολυχρόνης Σπυριδόπουλος και Ιωάννης Εφραιμίδης, οι οποίοι πήραν μέρος σ' αυτή τη μάχη μεταξύ των πρώτων και οι οποίοι επέδειξαν ψυχραιμία αφάνταστη.
(**) Προκειμένου για την αλληλογραφία των ανταρτών μετά του Μητροπολίτη έχω να πω ότι κι εγώ με πολύ δυσκολία κατόρθωσα να περισώσω 4 έγγραφα, 2 γράμματα του Μητροπολίτη και 2 των ανταρτών.
(***) Για τον ίδιο λόγο η Ιστορία Σαντάς θα παραλείψει τα μικροεπεισόδια αυτά, και θα αρκεστεί στην εξιστόρηση των συγκλονιστικών γεγονότων και στην αφήγηση μεγάλων συμπλοκών με τους αιμοβόρος; και υπερφίαλου; Τούρκους, εκείνους που βάψανε τα χέρια τους στο αίμα πολλών αθώων γυναικόπαιδων της Σαντάς. Στις συμπλοκές αυτές συχνά οι αντάρτες λήστευαν και φόνευαν τους ως άνω Τούρκους από εκδίκηση.
(****) Η τετραπέρατη (;) τούρκικη δικαιοσύνη δεν μπόρεσε να εξακριβώσει ένα πράγμα που το ήξερε και ο τελευταίος Ελληνας της Επαρχίας Ροδοπολης, το ότι τον Δοσίθεο τον σκότωσε κάποιος Αριστείδης κάτοικος Γουργενής για κάτι γυναικοδουλειές και δεν ντράπηκε να κρατήσει στις φυλακές τον Μητροπολίτη για κάτι που δεν του ήταν δυνατό ούτε καν να το σκεφθεί.
(****) Η τετραπέρατη (;) τούρκικη δικαιοσύνη δεν μπόρεσε να εξακριβώσει ένα πράγμα που το ήξερε και ο τελευταίος Ελληνας της Επαρχίας Ροδοπολης, το ότι τον Δοσίθεο τον σκότωσε κάποιος Αριστείδης κάτοικος Γουργενής για κάτι γυναικοδουλειές και δεν ντράπηκε να κρατήσει στις φυλακές τον Μητροπολίτη για κάτι που δεν του ήταν δυνατό ούτε καν να το σκεφθεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου