Μετά την πτώση της Τραπεζούντας...

" Αυτή η Μεγάλη Κομνηνή που με την ξακουστή σε όλη την Ανατολή και τη Δύση ομορφιά της και τα έξοχα χαρίσματα της, στάθηκε η πιο αγαπημένη από τις συζύγους του..."

Κ. Βαρζός: Βυζαντινά.

Η πίκρα τους είχε σφραγίσει όλους. Μήπως δεν είχαν αφήσει πίσω τους συγγενείς και περιουσίες; Τι να πρωτοσκεφτούν; Όμως σαν βρίσκονταν με την πριγκίπισσά τους, κατέβαλαν όλοι τους, άρχοντες και αρχόντισσες, προσπάθειες για ν ‘απαλύνουν και το δικό της πόνο και στεναχώρια. Μονάχα σαν βρίσκονταν μόνοι τους αφήνονταν να ξανοιχτούν σε μακριές συζητήσεις κι όχι πάντα χωρίς διχογνωμίες και μικροπαρεξηγήσεις. Εκείνη τη μέρα, λοιπόν, μερικοί άρχοντες, απ' τους οποίους οι δυό ήταν εκείνοι που είχαν έρθει μετά το χαμό της Τραπεζούντας, είχαν βγει να περπατήσουν. Μα, περισσότερο, να μπορέσουν να ξεσπάσουν την πίκρα τους, μα και την οργή τους, για όλ' αυτά. Και να τι  άκουγε κανείς:

-Εύκολο είναι να κριτικάρουμε και να καταδικάζουμε από μακριά. Χρειάζεται όμως μια αντικειμενική αντιμετώπιση της δημιουργηθείσης κατάστασης. Και για μεν τους Δυτικούς υπάρχει μια εξήγηση, για ποιο λόγο σπεύδουν να καταδικάσουν τις ενέργειες του Δαβίδ ή να ρίχνουν όλο το άδικο στον Αμιρούτζη στην καλύτερη περίπτωση. Γι' αυτούς όμως υπάρχει η δικαιολογία, αφού αισθάνονται ένοχοι που παρ' όλες τις υποσχέσεις τους πως θα βοηθούσαν από άλλα σημεία, για να δημιουργήσουν αντιπερισπασμό στις κινήσεις του Μωάμεθ, κι όμως τίποτα δεν έπραξαν. Όπως είχαν κάνει και για την Κωνσταντινούπολη, που όχι μονάχα δεν την βοήθησαν μα και για αιώνες είχαν εργαστεί για τον τελικό της χαμό.

-Χρειάζεται ν' αναλογιστούμε, ότι σε όλους όσους ο αυτοκράτοράς μας στηρίχτηκε, αποδείχτηκαν στο τέλος αδύναμοι να τον βοηθήσουν .Κι αρχίζω με τον

Ισμαήλ της Σινώπης, που και στρατό και στόλο και πυροβόλα είχε αρκετά, για ν' αναχαιτίσει την προέλαση του Κατακτητή. Όμως έπεσε θύμα της δύναμης της πονηριάς και των υποσχέσεων του Μωάμεθ Β'. Μόλις ο Ισμαήλ έμαθε για τις μεγάλες πολεμικές προετοιμασίες του Μωάμεθ δεν πανικοβλήθηκε; Δεν έστειλε τότε το γιό του, για να διαπραγματευτεί μαζί του; Κι ο Σουλτάνος τον κράτησε όμηρο στην Πόλη και ταυτόχρονα έγραφε στον Ισμαήλ πως καμιά αμφιβολία να μην του μένει, ό,τι, κανένα κακό δεν θα είχε να πάθει, αν παρέδιδε τη Σινώπη και σ' αντάλλαγμα θα μπορούσε να έχει μια επαρχία κοντά στη Φιλιππούπολη. Πως θα μπορούσε να πάρει όλη του την κινητή περιουσία και τα λοιπά; Και μόλις ο Ισμαήλ είδε τα τούρκικα καράβια κάτω από τα τείχη της Σινώπης και τι τείχη, έ; Κι όμως παρέδωσε τη Σινώπη κι έφυγε…

- Κι ο αυτοκράτοράς μας δεν γνώριζε τίποτα. Έγιναν όλα με τόση

Ταχύτητα.. Και πίστευε πως πρώτα ο Ισμαήλ και στη συνέχεια ο Χασάν, που

μέχρι τότε νικούσε και προχωρούσε προς την Άγκυρα, θα έβαζαν φραγμό στην προέλαση του εχθρού. Να, όμως, που και τον Τουρκμάνο ηγέτη με το μεγάλο του στρατό περικύκλωσε ξαφνικά και τον ακινητοποίησε. Μόλις και πρόφτασε να ξεφύγει και να στείλει την Τουρκμενική πρεσβεία με τη μητέρα του επικεφαλής. Και τι έγινε; Η συνθήκη της Αρσίγκας, που ανάγκαζε τον άρχοντα Χασάν, ν' αποκηρύξει αμέσως την συμμαχία με την Τραπεζούντα, αν θέλει να σωθεί....

- Ο τούρκικος στόλος βρέθηκε από τη Σινώπη κάτω από τα τείχη της Τραπεζούντας. Πυρπόλησε τα προάστια και χτυπούσε ασταμάτητα τα τείχη της Πόλης. Φτάνει και ο ίδιος ο Μωάμεθ με τον απειράριθμο στρατό του, αποκόβοντας κάθε επαφή με τους συμμάχους μας της Γεωργίας και των άλλων γειτόνων συμμάχων.

Σκεφτείτε την τρομερή θέση του αυτοκράτορα μας, που τότε μονάχα μάθαινε, πως οι σύμμαχοί του τον είχαν εγκαταλείψει. Από πουθενά δεν μπορούσε να περιμένει βοήθεια. Ήταν σε φοβερά μειονεκτική θέση.

Τη συζήτηση ή μάλλον την ανάπτυξη από τον καθένα της γνώμης του πάνω στη πτώση της Τραπεζούντας και τα αίτιά της, έκλεισε ο δεύτερος από τους δυο άρχοντες, λέγοντας με την πειστική φωνή του:

- Όσο περνάει ο καιρός, όλο και κάτι νέο μαθαίνουμε. Δεν ωφελεί σε τίποτα να αντιδικούμε και να καταδικάζουμε. Τουναντίον, κακό κάνουμε. Δεν πρέπει να μας καταλαμβάνει η ηττοπάθεια και η απελπισία. Οι νίκες του Χασάν κατά του εχθρού του Τσέχαν είναι απανωτές. Η δύναμή του όλο και μεγαλώνει. Απορεί να έχει υπογράψει συμμαχία για την ώρα με τον Σουλτάνο, όμως, βρέθηκε τότε κάτω από την πίεση των περιστάσεων. Αλλά αυτές οι συμμαχίες δεν διαρκούν και πολύ. θέλω δηλαδή, να πω, ότι αυτή η συμμαχία δεν έχει καμιά σχέση με την συμμαχία του Χασάν, με τον Ιωάννη Δ' και τον Δαβίδ, που έπαψε για ένα ορισμένο χρόνο να ισχύει, όμως, σας το υπόσχομαι, πως γρήγορα και πάλι θα ξαναλειτουργήσει. Είναι η μόνη μας ελπίδα.

Η συμβολή του Χασάν, που κάθε μέρα γίνεται πιο ισχυρός, μας είναι απαραίτητη. Η πριγκίπισσά μας είναι για κείνον η ξεχωριστή από τις γυναίκες του. Εκεί θα πρέπει να στραφεί η προσοχή μας κι όχι, να ξεχειλίζει κάθε φορά η πίκρα μας για το κακό που μας βρήκε. Είναι ανάγκη να την πείσουμε να διατηρήσει και να μεγαλώσει αυτήν την επίδραση που έχει πάνω του. Με την απαράμιλλη ομορφιά της, την μόρφωσή της, τα χαρίσματά της, δεν είναι και κάτι δύσκολο. Μία, λοιπόν, η επιδίωξή μας, αν θέλουμε και πάλι να ξαναδούμε την πατρίδα ελεύθερη. Να επιδιώξουμε όλοι μας στο ενεργοποιηθεί η πριγκίπισσά μας. Ν' αυξήσει την επίδραση που ασκεί στον σύζυγό της. Να χρησιμοποιήσει τη μεγάλη του φιλοδοξία για δύναμη, στο μεγάλο μας αγώνα. Παράλληλα, να ενεργοποιηθεί και η ίδια με τις τόσες διασυνδέσεις και συγγένειες, που έχει με τους Βενετσιάνους. Τώρα πια κι εκείνοι έχουν πολύ θορυβηθεί. Έχασαν κι αυτοί κι οι Γενουάτες τα εμπορικά τους κέντρα στον Εύξεινο Πόντο. Συμπίπτουν οι βλέψεις τους γι’ απελευθέρωση της πατρίδας μας, Μα, κι όλων των Δυτικών το συμφέρον είναι να χτυπηθεί ο Μωάμεθ Β', του οποίου η επεκτατική μανία δεν έχει φραγμό.

Όλοι έμειναν σύμφωνοι. Ένα θα ήταν πια το μέλημά τους. Να πειστεί η πριγκίπισσά τους, πως τίποτα δεν είναι ανεπανόρθωτο. Κι ότι, ο μόνος που θα μπορούσε να τους βγάλει από το φοβερό τους αδιέξοδο, ήταν ο Χασάν. Ο Χασάν, που για μεγάλη τους τύχη διακατέχονταν από υπέρμετρη κι εκείνος φιλοδοξία. Σ' αυτή του τη φιλοδοξία για δύναμη και μεγάλωμα της εξουσίας, της επικράτησής του, θα στήριζαν όλες τους τις ελπίδες. Αποφάσισαν να συζητήσουν όλα τούτα με τους άλλους άρχοντες, κι από κοινού, να προσπέσουν στην πριγκίπισσά τους, για να χρησιμοποιήσει όλη την τη πειθώ, τη γοητεία και το διπλωματικό δαιμόνιο των Μεγάλων Κομνηνών, που ξεκινούσε από τους Κομνηνούς του Βυζάντιου. Με τέχνη να του υπενθυμίζει τις υποσχέσεις του για την υπεράσπιση της Τραπεζουντιακής Αυτοκρατορίας και πως πάντα για κείνον ήταν εύκολο να επανορθωθεί το κακό. Πως με τη συμπαράσταση των Δυτικών, που πρόσβλεπαν σ' εκείνον ως τη μοναδική δυνατή προσωπικότητα, για ν' απωθήσουν οριστικά τους Τούρκους στα βάθη της Ασίας απ' όπου ήρθαν. Ότι η τύχη έλαχε σ' εκείνον να πετύχει αυτό το μεγάλο όνειρο, να το κάνει πραγματικότητα. Και τι τιμή για τη μεγαλοσύνη του θα ήταν μια τέτοια νίκη.

Είχε νυχτώσει για καλά σαν διαλύθηκαν οι άρχοντες. Την καρδιά τους θέρμαινε η ελπίδα πως όλα θα διορθώνονταν! Κι αυτό χάρη στην πριγκίπισσά τους και τη μεγάλη αγάπη που της είχε ο Χασάν!

Αυγή Β. Παπάκου.