Φτάνομε στο καλοκαίρι του 1921. Το φάσμα της ερήμωσης και του θανάτου πρόβαλε τη σκιά του στον ορίζοντα της Σαντάς. Οι φανατικοί Τούρκοι των γύρω της Σαντάς χωριών που φάγανε ....γερό μπάτσο απ' τους αντάρτες τις κατάγγειλαν στον Κεμάλ, ότι η Σαντά φιλοξενεί χιλιάδες ξένων ανταρτών και φυγόστρατων, ότι η Σάντα δεν έδωσε κανένα στρατιώτη και ότι είναι έτοιμη να επαναστατήσει με 7.000 αντάρτες!
Η Κυβέρνηση του Κεμάλ χωρίς να ελέγξει τις τερατώδεις εκείνες ειδήσεις έστειλε τον Φιρκά -Κομαντανή Σουπχή στο Τσεβιζλήκ για να προβεί από κεί στην καταστροφή της Σαντάς. Ο Φιρκά Κομαντανή έφθασε κατά τον Ιούλη του 1921 στην Σαντά και απείλησε τους προεστούς της Σαντάς με τουφεκισμό αν δεν συνεργούσαν να παύσουν οι ετοιμασίες της Σαντάς για την επανάσταση. 0ι προεστοί της Σαντάς διαμαρτυρήθηκαν για τις ψεύτικες και ανόητες αυτές ειδήσεις μα ο Φιρκά Κομαντανή απείλησε γη και ουρανό και δήλωσε πως θα εξαφανίσει την Σαντά. Ο ίδιος την 3 του Σεπτέμβρη του 1921 έστειλε στη Σαντά απόσπασμα στρατού και χωροφυλακής μ' έναν αξιωματικό. Τότε όλοι οι φυγόστρατοι της Σαντάς αναγκάστηκαν να κρυφτούν στα δάση. Ο αξιωματικός έφερε την εξής διαταγή, της οποίας αντίγραφο σε μετάφραση περιέσωσε ο Θεόδωρος Γιαλαμάς.
Προς τους μουχτάρηδες και την Δημογεροντία Σαντάς
1.Ο Διοικητής του Ανατολικού μετώπου διατάσσει να προσέλθουν υπό τα όπλα oι Σανταίοι που έχουν ηλικία από το 1291 έως 1317 (σ.σ 1875 έως 1901 δική μας χρονολογία), δηλ. εκείνοι που είναι 20 -45 χρονών. Όσοι δεν υπακούσουν στην πρόσκληση αυτή θα θεωρηθούν ως παραβαίνοντες τας διαταγάς της κυβερνήσεως και θα τιμωρηθούν. Σε μια τέτοια περίπτωση θα επιτεθούν εναντίον της Σαντάς όλες οι στρατιωτικές δυνάμεις του Φιρκά (Μεραρχίας) μαζί με τους γύρω Τούρκους που μπορούν να οπλοφορούν και τότε όλοι οι κάτοικοι θα εκτοπιστούν από τα χωριά τους.
2. Εγώ ό Μιραλάη Σουπχή διοικητής του Φιρκά ήρθα στην Μάτσκα ( Ματσούκα) για να εκτελέσω απαρεγκλίτως αυτή τη διαταγή. Επειδή όμως γνωρίζω ανέκαθεν ότι οι κάτοικοι της Σαντάς είναι νομοταγείς και επειδή πιστεύω ότι θα υπακούσουν στις διαταγές της κυβέρνησης, γι’ αυτό δίνω τριήμερη προθεσμία σε κείνους πού έχουν την παραπάνω ηλικία να παρουσιαστούν. Εάν στο διάστημα της προθεσμίας αυτής δεν προσέλθουν οι στρατεύσιμοι θα στείλω στα χωριά στρατό και πολλούς οπλοφόρους, οπότε τον μεν άμαχο πληθυσμό θα απελάσω στο εσωτερικό, τους δε φυγάδας (λιποτάκτες) θα καταδιώξω πανταχόθεν και θα τους συλλάβω.
3. Απαλλάσσονται της διαταγής αυτής οι κληρικοί, διδάσκαλοι και άρρωστοι, από δε τους στρατεύσιμους ,όσοι θα υποστούν ιατρική εξέταση από τους στρατιωτικούς ιατρούς .
4. Τους στρατεύσιμους θα τους περιμένουν στο Καζουκλή Χάν το μεσημέρι της Δευτέρας οι στρατιώται μας οι οποίοι θα τους φέρουν με ασφάλεια στον Κιουμουσχανέ (Αργυρούπολη).
Τσεβιζλήκ 2 του Σεπτέμβρη 1337 (σ.σ 1921 δική μας χρονολογία)
Ο Φιρκά κομαντανή Μιραλάη Σουπχή
( Διοικητής Μεραρχίας Συνταγματάρχης Σουπχή)
Μεγαλύτερη αυθάδεια από αυτή του Φιρκά κομαντανή δεν μπορεί να υπάρξει στον κόσμο. Πως ήθελε να απαλλάξει τους κληρικούς, τους δασκάλους και τους αρρώστους ο μέραρχος Σουπχή;
Μήπως ήθελε να τους απαλλάξει από τη ζωή;
Είχαμε παπάδες άρρωστους και ηλικίας 80- 90 χρόνων, όπως τον παπά Θεόδωρο Οράχ, τον παπά Δημήτρη Λαμπριανίδη και άλλους, τους οποίους εκτόπισε πρώτους χωρίς να τους επιτρέψει να πάρουν ανάσα. Αφήνομε τους άλλους αρρώστους, τους οποίους έψησαν οι Τούρκοι στο φούρνο.
Μόλις είδαν την διαταγή τα παλληκάρια της Σαντάς σηκώθηκαν οι τρίχες της κεφαλής τους από αγανάκτηση, γιατί ήθελαν να τους συμπεριφέρεται τίμια η Τούρκικη κυβέρνηση και να μην επιδιώξει με ύπουλα και ανήθικα μέσα την καταστροφή τους. Γιατί ήταν πασίγνωστο πως από τη στιγμή που θα έβγαιναν από τα σύνορα της Σαντάς τα παλληκάρια της , αυτά μεν θα κατατάσσονταν στα ταγματα εργασίας (ισιαάτ ταπουρή), οι δε Σουλεϊμάν Κάλφας και όλοι οι αγάδες των Σουρμένων και της Γεμουράς θα ορμούσαν να λεηλατήσουν και να ρημάξουν την Σαντά. Τα παλληκάρια μας λοιπόν απάντησαν στην τούρκικη κυβέρνηση μ' ένα μεγάλο όχι και από τότε άρχισαν τα μεγαλύτερα δεινά της Σαντάς.
Οι πρόκριτοι της Σαντάς καταθορυβήθηκαν όταν είδαν τη διαταγή και αποφάσισαν να συγκεντρώσουν μερικούς στρατεύσιμους για να προλάβουν την καταστροφή της Σαντάς, τους πρόλαβαν όμως τα γεγονότα και δεν κατόρθωσαν τίποτα. Την 6 του Σεπτέμβρη 1921 ανέβηκαν στη Σαντά 3 συντάγματα τουρκικού στρατού ένα σύνταγμα ιππικού και πολλές εκατοντάδες τσετέδες...
Ο στρατός αυτός στις 8 Σεπτέμβρη συνέλαβε και φυλάκισε στην εκκλησία της Αγίας Κυριακής Ισχανάντων τους άντρες όλων των ενοριών, στρατευσίμους και μη. Στις 9 Σεπτέμβρη οι Τούρκοι στρατιώτες μαζί με πολλές εκατοντάδες αγρίων και πεινασμένων Τούρκων τσετέδων σκόρπισαν σ' όλες τις ενορίες της Σαντάς και άρχισαν να διώχνουν τον πληθυσμό από τα χωριά και να τον συγκεντρώνουν στο Πιστοφάντων.
Όταν συγκεντρώθηκε ο άμαχος πληθυσμός στο Πιστοφάντων, διέταξαν οι αρχιτσετέδες τους Ισχανανταίους να χωρίσουν από τον υπόλοιπο πληθυσμό, να βγουν έξω απ' το Πιστοφάντων και να συγκεντρωθούν στην θέση Λεφτοκαρών. Την τότε κατάσταση την περιέγραψε θαυμάσια ο μελισσοκόμος Νικόλαος Τοπαλίδης* στο δημοσίευμα του της "ποντιακής Εστίας" στο 28-29 τεύχος της.
Με πληροφορίες απο τον Μιλτιάδη Νυμφόπουλο
* http://santeos.blogspot.gr/2016/11/blog-post_53.html
Η Κυβέρνηση του Κεμάλ χωρίς να ελέγξει τις τερατώδεις εκείνες ειδήσεις έστειλε τον Φιρκά -Κομαντανή Σουπχή στο Τσεβιζλήκ για να προβεί από κεί στην καταστροφή της Σαντάς. Ο Φιρκά Κομαντανή έφθασε κατά τον Ιούλη του 1921 στην Σαντά και απείλησε τους προεστούς της Σαντάς με τουφεκισμό αν δεν συνεργούσαν να παύσουν οι ετοιμασίες της Σαντάς για την επανάσταση. 0ι προεστοί της Σαντάς διαμαρτυρήθηκαν για τις ψεύτικες και ανόητες αυτές ειδήσεις μα ο Φιρκά Κομαντανή απείλησε γη και ουρανό και δήλωσε πως θα εξαφανίσει την Σαντά. Ο ίδιος την 3 του Σεπτέμβρη του 1921 έστειλε στη Σαντά απόσπασμα στρατού και χωροφυλακής μ' έναν αξιωματικό. Τότε όλοι οι φυγόστρατοι της Σαντάς αναγκάστηκαν να κρυφτούν στα δάση. Ο αξιωματικός έφερε την εξής διαταγή, της οποίας αντίγραφο σε μετάφραση περιέσωσε ο Θεόδωρος Γιαλαμάς.
Προς τους μουχτάρηδες και την Δημογεροντία Σαντάς
1.Ο Διοικητής του Ανατολικού μετώπου διατάσσει να προσέλθουν υπό τα όπλα oι Σανταίοι που έχουν ηλικία από το 1291 έως 1317 (σ.σ 1875 έως 1901 δική μας χρονολογία), δηλ. εκείνοι που είναι 20 -45 χρονών. Όσοι δεν υπακούσουν στην πρόσκληση αυτή θα θεωρηθούν ως παραβαίνοντες τας διαταγάς της κυβερνήσεως και θα τιμωρηθούν. Σε μια τέτοια περίπτωση θα επιτεθούν εναντίον της Σαντάς όλες οι στρατιωτικές δυνάμεις του Φιρκά (Μεραρχίας) μαζί με τους γύρω Τούρκους που μπορούν να οπλοφορούν και τότε όλοι οι κάτοικοι θα εκτοπιστούν από τα χωριά τους.
2. Εγώ ό Μιραλάη Σουπχή διοικητής του Φιρκά ήρθα στην Μάτσκα ( Ματσούκα) για να εκτελέσω απαρεγκλίτως αυτή τη διαταγή. Επειδή όμως γνωρίζω ανέκαθεν ότι οι κάτοικοι της Σαντάς είναι νομοταγείς και επειδή πιστεύω ότι θα υπακούσουν στις διαταγές της κυβέρνησης, γι’ αυτό δίνω τριήμερη προθεσμία σε κείνους πού έχουν την παραπάνω ηλικία να παρουσιαστούν. Εάν στο διάστημα της προθεσμίας αυτής δεν προσέλθουν οι στρατεύσιμοι θα στείλω στα χωριά στρατό και πολλούς οπλοφόρους, οπότε τον μεν άμαχο πληθυσμό θα απελάσω στο εσωτερικό, τους δε φυγάδας (λιποτάκτες) θα καταδιώξω πανταχόθεν και θα τους συλλάβω.
3. Απαλλάσσονται της διαταγής αυτής οι κληρικοί, διδάσκαλοι και άρρωστοι, από δε τους στρατεύσιμους ,όσοι θα υποστούν ιατρική εξέταση από τους στρατιωτικούς ιατρούς .
4. Τους στρατεύσιμους θα τους περιμένουν στο Καζουκλή Χάν το μεσημέρι της Δευτέρας οι στρατιώται μας οι οποίοι θα τους φέρουν με ασφάλεια στον Κιουμουσχανέ (Αργυρούπολη).
Τσεβιζλήκ 2 του Σεπτέμβρη 1337 (σ.σ 1921 δική μας χρονολογία)
Ο Φιρκά κομαντανή Μιραλάη Σουπχή
( Διοικητής Μεραρχίας Συνταγματάρχης Σουπχή)
 |
| Πιστοφάντων - Σαντάς |
Μεγαλύτερη αυθάδεια από αυτή του Φιρκά κομαντανή δεν μπορεί να υπάρξει στον κόσμο. Πως ήθελε να απαλλάξει τους κληρικούς, τους δασκάλους και τους αρρώστους ο μέραρχος Σουπχή;
Μήπως ήθελε να τους απαλλάξει από τη ζωή;
Είχαμε παπάδες άρρωστους και ηλικίας 80- 90 χρόνων, όπως τον παπά Θεόδωρο Οράχ, τον παπά Δημήτρη Λαμπριανίδη και άλλους, τους οποίους εκτόπισε πρώτους χωρίς να τους επιτρέψει να πάρουν ανάσα. Αφήνομε τους άλλους αρρώστους, τους οποίους έψησαν οι Τούρκοι στο φούρνο.
Μόλις είδαν την διαταγή τα παλληκάρια της Σαντάς σηκώθηκαν οι τρίχες της κεφαλής τους από αγανάκτηση, γιατί ήθελαν να τους συμπεριφέρεται τίμια η Τούρκικη κυβέρνηση και να μην επιδιώξει με ύπουλα και ανήθικα μέσα την καταστροφή τους. Γιατί ήταν πασίγνωστο πως από τη στιγμή που θα έβγαιναν από τα σύνορα της Σαντάς τα παλληκάρια της , αυτά μεν θα κατατάσσονταν στα ταγματα εργασίας (ισιαάτ ταπουρή), οι δε Σουλεϊμάν Κάλφας και όλοι οι αγάδες των Σουρμένων και της Γεμουράς θα ορμούσαν να λεηλατήσουν και να ρημάξουν την Σαντά. Τα παλληκάρια μας λοιπόν απάντησαν στην τούρκικη κυβέρνηση μ' ένα μεγάλο όχι και από τότε άρχισαν τα μεγαλύτερα δεινά της Σαντάς.
Οι πρόκριτοι της Σαντάς καταθορυβήθηκαν όταν είδαν τη διαταγή και αποφάσισαν να συγκεντρώσουν μερικούς στρατεύσιμους για να προλάβουν την καταστροφή της Σαντάς, τους πρόλαβαν όμως τα γεγονότα και δεν κατόρθωσαν τίποτα. Την 6 του Σεπτέμβρη 1921 ανέβηκαν στη Σαντά 3 συντάγματα τουρκικού στρατού ένα σύνταγμα ιππικού και πολλές εκατοντάδες τσετέδες...
 |
| Αγία Κυριακή - Ισχανάντων |
Όταν συγκεντρώθηκε ο άμαχος πληθυσμός στο Πιστοφάντων, διέταξαν οι αρχιτσετέδες τους Ισχανανταίους να χωρίσουν από τον υπόλοιπο πληθυσμό, να βγουν έξω απ' το Πιστοφάντων και να συγκεντρωθούν στην θέση Λεφτοκαρών. Την τότε κατάσταση την περιέγραψε θαυμάσια ο μελισσοκόμος Νικόλαος Τοπαλίδης* στο δημοσίευμα του της "ποντιακής Εστίας" στο 28-29 τεύχος της.
* http://santeos.blogspot.gr/2016/11/blog-post_53.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου