Τα χρέη των αστών προσφύγων

,

Τα χρέη των αστών προσφύγων προς την ΕΑΠ δεν είναι τόσο περί­πλοκα, όσο τα χρέη των αγροτών, γιατί και οι προϋποθέσεις και οι ρυθμί­σεις τους είναι πολύ απλούστερες.

Συγκεκριμένα:

1)   Η εκτέλεση των καταμετρήσεων στους αστικούς συνοικισμούς είναι εύκολη υπόθεση.

2)     Στις αστικές αποζημιώσεις δε γίνεται ο συμψηφισμός χρεών και αποζημιώσεων που αποφασίστηκε για τις αγροτικές.

3)    Οι αστοί πρόσφυγες, γενικά, φέρονται χρεωμένοι μόνο με την αξία των σπιτιών και των οικοπέδων που τους παραχωρήθηκαν από την ΕΑΠ.

Αν, όμως, οι ίδιοι έχτισαν τα σπίτια τους με δικά τους μέσα, τότε η αξία των σπιτιών αυτών αντιστοιχεί μόνο με τις ενισχύσεις που δόθηκαν για το χτίσιμο.

Αυτό σημαίνει ότι το χρέος για το σπίτι που παίρνει ο αστός πρόσφυγας αντιπροσωπεύει την αξία των υλικών και της πληρωμένης εργασίας. Από την άλλη, το χρέος για το οικόπεδο καθορίζεται:

1)   από μια αρχική εκτίμηση της αξίας του,

2)  από τα γενικά έξοδα του συνοικισμού, κατανεμημένα ανάλογα με τα τ.μ. της χρησιμοποιούμενης έκτασης.

Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται:

α) Τα έξοδα των εργασιών κοινής ωφέλειας (για δρόμους, υδροδότηση, σχολεία, εκκλησίες κ.λ.π.).

β) Οι μισθοί του προσωπικού που απασχολήθηκε γι’ αυτές τις εργασίες. 

γ) Η ασφάλεια των σπιτιών, το κόστος των καταμετρήσεων κ.λ.π. Mε βάση τις παραπάνω ρυθμίσεις, το συνολικό χρέος των αστών προσφύγων προς την ΕΑΠ, μέχρι τέλη Δεκεμβρίου του 1930, θα διαμορφωθεί ως εξής:

1) Για κτίρια και για έξοδα κοινής ωφέλειας:

Από την ΕΑΠ	818.609.426 δρχ.
Από το Ταμείο Βοήθειας	99.827.492 δρχ.

2) Αρχική εκτίμηση 27.343 σπιτικών οικοπέδων, έκτασης, κατά μ.ό, 150 τ.μ., με 10 δρχ. κατά τ.μ.: 41.014.500 δρχ.

Σύνολο αστικών χρεών (1-2): 959.451.418 δρχ.

Επειδή οι αποζημιώσεις υπάγονται στην αρμοδιότητα του κράτους, κατά τη σύμβαση της Ανταλλαγής (άρθρο 14), γι’ αυτό, προς διευκόλυνση αστών προσφύγων, η ελληνική κυβέρνηση, ήδη από τα μέσα του 1930,μελετά μεθόδους και τρόπους να μπορεί να επεκτείνει και στους αστούς τα μέτρα που πήρε πρόσφατα για τους αγρότες πρόσφυγες: Μείωση του τόκου από 8% σε 3% και μετριασμός του χρέους σε κάποιο βαθμό.

Οι διευκολύνσεις, όμως, στον τρόπο απόδοσης του χρέους άρχισαν από παλιότερα. Αρχές ακόμη του 1927, ύστερα από συμφωνία της Κυβέρνησης Ζαΐμη και της ΕΑΠ, ο οφειλέτης αστός πρόσφυγας είχε το νομικό δικαίωμα να αποδίδει το χρέος του όχι μόνο σε μετρητά, αλλά και σε Ομολογίες με τόκο 8%. 

Εξάλλου, για τα χρέη των σπιτιών αποφασίστηκαν πρόσθετες διευκολύνσεις. Πρώτα-πρώτα, τα σπίτια που κατέχονται από μια οικογένεια, αποφασίστηκε να αγοράζονται, κατά προτεραιότητα, από τους ίδιους  τους κατόχους, και, σε περίπτωση άρνησης, να πουλιούνται σε άλλους. Έπειτα, για όσα κατοικούνται από πολλές οικογένειες μαζί, το χρέος περιορίστηκε σε ένα συμβατικό ενοίκιο με αναλογική συμμετοχή των ενοίκων.

Η ρύθμιση αυτή ήταν φυσικό να προσκρούσει στην άρνηση των προσφύγων, ιδιαίτερα εκείνων που ζούσαν σε άθλιες συνθήκες.

Γι’ αυτό, η ΕΑΠ αποφάσισε να χτίσει ορισμένα προσωρινά οικήματα, ειδικά για τις προσφυγικές οικογένειες αυτής της κατηγορίας.

Στάθης Πελαγίδης
Καθηγητής ΑΠΘ (Παιδαγωγική Ακαδημία Φλώρινας)