Ο καθηγητής πανεπιστημίου της Βιέννης Πολύχρονης Ενεπεκίδης ανέφερε ότι τα κείμενα των μεταπολεμικών Γερμανών λογοτεχνών για τα νησιά του Αιγαίου, επιτρέπουν να μιλήσουμε για την ανατολή ενός κάπως συνεσταλμένου ακόμη, μουδιασμένου νέου φιλελληνισμού, πιο συγκεκριμένου, πιο προσγειωμένου από τον γνωστό πρόγονό τους της εποχής του 1821, που άρχισε, στη Γερμανία ειδικότερα, σαν ένα κράμα ποιητικών ενοράσεων τύπου Χέντερλιν, Γκαίτε, και κατόπιν πολιτικών αντιπαραθέσεων και διαμαρτυρίας κατά της νέας τάξης στην Ευρώπη, μετά το συνέδριο της Βιέννης του 1815.
Στόχος της εισήγησης είναι να ερευνήσει αν η γερμανική περί Αιγαίου λογοτεχνία, αν η διανόηση μιας χώρας γενικά, μπορεί να επηρεάσει και σε ποιο βαθμό την πολιτική, τους πολιτικούς, που έχουν εντελώς άλλους στόχους. Αν η λογοτεχνία μπορεί να μετουσιωθεί και να μετασχηματιστεί σε πολιτική δύναμη.
Ίσως οι γνώμες των γερμανόγλωσσων λογοτεχνών να μην αποτελούν άμεσα μέτρα, νε μην έχουν την κρουστική δύναμη των περιστασιακών πολιτικών. Ίσως δεν έχουν την ακόμη μεγαλύτερη δύναμη των ποιητών. Κατά βάθος και σε διάρκεια μας κυβερνούν και προνοούν για εμάς οι ποιητές.
Οι ωραιότερες λογοτεχνικές σελίδες σε γερμανική γλώσσα για την Ελλάδα, τα πιο σημαντικά γράμματα που αγγίζουν την ουσία του τόπου και του συνανθρώπου, έχουν γραφτεί στη διάρκεια του μεσοπόλεμου. Κορυφαίοι λογοτέχνες, που έγραψαν για το Αιγαίο και τους Έλληνες, όπως ο Αυστριακός Χούγκο Φον Χόφμανσταλ, που πέθανε το 1929, και ο Γερμανός Ρούντολφ Μπίντινγκ, που πέθανε το 1938, δεν έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά.
Σας αναφέρω μια μικρή επιλογή της τελευταίας δεκαετίας των περί Αιγαίου βιβλίων, μεταξύ ζαχ μπουχ - ντοκουμέντου - και δοκιμίου, του λυρικού Ρούντολφ Καλγκερστάγκε, που διαβάστηκαν πολύ οι ταξιδιωτικές του εντυπώσεις από τα νησιά του Αιγαίου και τη Μικρά Ασία, καθώς και η περιγραφή του «Ένα πρωινό στην Πάτμο», ενώ του Ιφέρνε Χέλβινκ με τη συλλογή διηγημάτων «Οι ψαράδες με δυναμίτη», που γυρίστηκε και ταινία με μεγάλη απήχηση στη μεταπολεμική Γερμανία.
Το Αιγαίο, η Κύπρος και η Ελλάδα είναι τα θέματα του νεότερου από τη γενιά των διηγηματογράφων ΓεφτΧούλερ στο τελευταίο του βιβλίο «Συνάντηση με την Ελλάδα», που κυκλοφόρησε στο Ντίσελντορφ το 1982.
Πολυχρόνης Ενεπεκίδης
Επιλεγμένα κομμάτια απο την εισήγηση του στο Γ' Παγκόσμιο συνεδριο του Ποντιακού Ελληνισμού (Θεσσαλονίκη Μάης 1992)
Στόχος της εισήγησης είναι να ερευνήσει αν η γερμανική περί Αιγαίου λογοτεχνία, αν η διανόηση μιας χώρας γενικά, μπορεί να επηρεάσει και σε ποιο βαθμό την πολιτική, τους πολιτικούς, που έχουν εντελώς άλλους στόχους. Αν η λογοτεχνία μπορεί να μετουσιωθεί και να μετασχηματιστεί σε πολιτική δύναμη.
Ίσως οι γνώμες των γερμανόγλωσσων λογοτεχνών να μην αποτελούν άμεσα μέτρα, νε μην έχουν την κρουστική δύναμη των περιστασιακών πολιτικών. Ίσως δεν έχουν την ακόμη μεγαλύτερη δύναμη των ποιητών. Κατά βάθος και σε διάρκεια μας κυβερνούν και προνοούν για εμάς οι ποιητές.
Οι ωραιότερες λογοτεχνικές σελίδες σε γερμανική γλώσσα για την Ελλάδα, τα πιο σημαντικά γράμματα που αγγίζουν την ουσία του τόπου και του συνανθρώπου, έχουν γραφτεί στη διάρκεια του μεσοπόλεμου. Κορυφαίοι λογοτέχνες, που έγραψαν για το Αιγαίο και τους Έλληνες, όπως ο Αυστριακός Χούγκο Φον Χόφμανσταλ, που πέθανε το 1929, και ο Γερμανός Ρούντολφ Μπίντινγκ, που πέθανε το 1938, δεν έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά.
Σας αναφέρω μια μικρή επιλογή της τελευταίας δεκαετίας των περί Αιγαίου βιβλίων, μεταξύ ζαχ μπουχ - ντοκουμέντου - και δοκιμίου, του λυρικού Ρούντολφ Καλγκερστάγκε, που διαβάστηκαν πολύ οι ταξιδιωτικές του εντυπώσεις από τα νησιά του Αιγαίου και τη Μικρά Ασία, καθώς και η περιγραφή του «Ένα πρωινό στην Πάτμο», ενώ του Ιφέρνε Χέλβινκ με τη συλλογή διηγημάτων «Οι ψαράδες με δυναμίτη», που γυρίστηκε και ταινία με μεγάλη απήχηση στη μεταπολεμική Γερμανία.
Το Αιγαίο, η Κύπρος και η Ελλάδα είναι τα θέματα του νεότερου από τη γενιά των διηγηματογράφων ΓεφτΧούλερ στο τελευταίο του βιβλίο «Συνάντηση με την Ελλάδα», που κυκλοφόρησε στο Ντίσελντορφ το 1982.
Επιλεγμένα κομμάτια απο την εισήγηση του στο Γ' Παγκόσμιο συνεδριο του Ποντιακού Ελληνισμού (Θεσσαλονίκη Μάης 1992)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου