Στην αρχαιότητα, στο χώρο του Πόντου, μαζί με τους Έλληνες αποίκους που ζούσαν στα παράλια μέσα στις οχυρές πόλεις τους, υπήρχαν και άλλοι πολλοί λαοί και φυλές γηγενείς, που ζούσαν στη χώρα. Μερικοί απ’ αυτούς, στους αμέσως κατοπινούς αιώνες, εξελληνίστηκαν, ενώ άλλοι, πιο αργά, στην περίοδο του Βυζαντίου, εκχριστιανίστηκαν και, ταυτόχρονα, ή υστερότερα, εξελληνίστηκαν. Οι λαοί αυτοί ήταν: οι Χάλυβες κοντά στην Αργυρούπολη, που λέγονταν και Χάλδοι και Χαλδαίοι και Αρμενοχάλυβες, οι Μοσσύνοικοι, που ζούσαν κάτω από την Κερασούντα ως την Τρίπολη, οι Δρίλες, νότια από την Τραπεζούντα, οι Μάκρωνες ή Μακροκέφαλοι, νότια κι αυτοί από την Τραπεζούντα, που λέγονταν ακόμα και Σάννοι ή Τζάνοι, οι Σκυθηνοί, ακόμα νοτιότερα, οι Κερκίτες, νοτιοανατολικά, και οι Ταόχοι, ακόμα πιο ανατολικά, προς τη χώρα των Καρδούχων (Κούρδων).
Όσο για τους Λαζούς ή Κόλχους, τους κατοίκους της Λαζικής ή Κολχικής (Κολχίδας), που ζούσαν στην περιοχή της σημερινής Ριζούντας, ανατολικά της Τραπεζούντας, όχι μόνο δεν είχαν καμιά σχέση με τους Έλληνες ποτέ, αλλά ούτε και ντόπιοι ήταν. Πρόκειται για μια φυλή, που, κατά τον Ηρόδοτο και τον Διόδωρο τον Σικελιώτη, αποτελούσαν υπολείμματα της αιγυπτιακής στρατιάς του βασιλιά Σέσωστρη, που είχε προελάσει ως τον Πόντο.
Επομένως, είναι αιγυπτιακής καταγωγής. Νεότεροι ιστορικοί, όμως, τους θεωρούν συγγενείς των Γεωργιανών, γιατί μιλούν μία γλώσσα που μοιάζει με τη Γεωργιανική. Όπως και να ναι, δεν πρέπει να ταυτίζονται με τους Έλληνες. Ανατολικότερα από τους Κόλχους ήταν οι Αβασγοί και στο εσωτερικό της Λαζικής οι Μόσχοι ή Μέσχοι.
Στη δυτική περιοχή του Πόντου ζούσαν οι Τιβαρινοί ή Τιβαρηνοί ή Τιβρανοί και, ακόμα πιο δυτικά, οι Παφλαγόνες, πέρα από τον Άλυ ποταμό. Η χώρα των τελευταίων, η Παφλαγονία, που στα αρχαία χρόνια απλωνόταν ανάμεσα στον Πόντο, τη Βιθυνία και τη Γαλατία, εντάχθηκε νωρίς στον Πόντο με τις πόλεις της Ινέπολη, Σινώπη, Πάφρα κλπ.
Όλες αυτές οι μικρές και ποικίλες ντόπιες φυλές είχαν υποταχτεί στο Νίνο, το βασιλιά των Ασσυρίων, και αργότερα, από τον 6ο αιώνα π.Χ., στους Πέρσες. Αν εξαιρέσουμε τις ελληνικές αποικίες, οι φυλές αυτές δεν είχαν καμιά ενότητα και δεν μπόρεσαν να συγχωνευτούν μεταξύ τους ούτε αργότερα, όταν έγινε βασιλιάς του Πόντου ο Μιθριδάτης ο Ευπάτωρ, μολονότι αυτός είχε θέσει τις βάσεις για την επαφή τους και την ανεύρεση των κοινών σημείων του πολιτισμού τους.
Έτσι, κάθε φυλή διατηρούσε την ατομικότητα, την αυτοτέλεια, τη γλώσσα, τα ήθη και τη θρησκεία της, ενώ ο βαθμός του πολιτισμού της κάθε μιας, κάλυπτε όλην την κλίμακα, από την τέλεια βαρβαρότητα ως τον προηγμένο τρόπο ζωής. Οι Τζάνοι, λόγου χάρη, που κατοικούσαν στα ορεινά μέρη του Παρυάδρη, ζούσαν χωρίς διοίκηση και είχαν θεοποιήσει την άγρια φύση, τα δάση, τα δέντρα, τα όρνια και τα θηρία, τα οποία και λάτρευαν.
Το ίδιο και οι Κόλχοι και οι Αβασγοί, που ζούσαν μόνο από τη ληστεία, ως την περίοδο των αρχών του βυζαντινού κράτους. Πιο άγριοι κι από αυτούς ήταν οι Μοσσύνοικοι, που όταν τους είδαν οι Μύριοι του Ξενοφώντα, είπαν ότι είναι οι «πιο απομακρυσμένοι από τους ελληνικούς νόμους άνθρωποι».
Γελούσαν και χόρευαν, είτε ήταν μόνοι είτε με άλλους, σαν τρελοί. Δεν είχαν καθόλου το αίσθημα της ντροπής και έκαναν τα πάντα φανερά και δημόσια. Είχαν για σπίτια ξύλινους πυργίσκους ή κουφάλες δέντρων και ζούσαν τρώγοντας καρύδια, σάρκες θηρίων και βαλανίδια. Άγριοι και δυνατοί ήταν και οι Χάλυβες των μεσογειακών και ορεινών μερών, ενώ οι Χάλυβες των παραλίων ήταν τεχνίτες, δούλευαν το σίδερο και ζούσαν ειρηνικά.
Οι Έλληνες φαίνεται πως από αυτούς προμηθεύονταν τον χάλυβα, από τα παλαιότερα χρόνια ακόμα, γι' αυτό βάφτισαν το σχετικό μέταλλο με το όνομα τους. Πιο ήρεμοι από όλους ήταν οι Μόσχοι, που είχαν μερικά στοιχεία πολιτισμούκαι διατηρούσαν ένα περίφημο ναό, όπου απαγορευόταν η θυσία κριαριών. Οι Έλληνες μάλιστα νόμιζαν πως ο ναός ήταν αφιερωμένος στη θεά Λευκοθέα και πως χτίστηκε από το Φρίξο.
Επομένως, είναι αιγυπτιακής καταγωγής. Νεότεροι ιστορικοί, όμως, τους θεωρούν συγγενείς των Γεωργιανών, γιατί μιλούν μία γλώσσα που μοιάζει με τη Γεωργιανική. Όπως και να ναι, δεν πρέπει να ταυτίζονται με τους Έλληνες. Ανατολικότερα από τους Κόλχους ήταν οι Αβασγοί και στο εσωτερικό της Λαζικής οι Μόσχοι ή Μέσχοι.
Στη δυτική περιοχή του Πόντου ζούσαν οι Τιβαρινοί ή Τιβαρηνοί ή Τιβρανοί και, ακόμα πιο δυτικά, οι Παφλαγόνες, πέρα από τον Άλυ ποταμό. Η χώρα των τελευταίων, η Παφλαγονία, που στα αρχαία χρόνια απλωνόταν ανάμεσα στον Πόντο, τη Βιθυνία και τη Γαλατία, εντάχθηκε νωρίς στον Πόντο με τις πόλεις της Ινέπολη, Σινώπη, Πάφρα κλπ.
Όλες αυτές οι μικρές και ποικίλες ντόπιες φυλές είχαν υποταχτεί στο Νίνο, το βασιλιά των Ασσυρίων, και αργότερα, από τον 6ο αιώνα π.Χ., στους Πέρσες. Αν εξαιρέσουμε τις ελληνικές αποικίες, οι φυλές αυτές δεν είχαν καμιά ενότητα και δεν μπόρεσαν να συγχωνευτούν μεταξύ τους ούτε αργότερα, όταν έγινε βασιλιάς του Πόντου ο Μιθριδάτης ο Ευπάτωρ, μολονότι αυτός είχε θέσει τις βάσεις για την επαφή τους και την ανεύρεση των κοινών σημείων του πολιτισμού τους.
Έτσι, κάθε φυλή διατηρούσε την ατομικότητα, την αυτοτέλεια, τη γλώσσα, τα ήθη και τη θρησκεία της, ενώ ο βαθμός του πολιτισμού της κάθε μιας, κάλυπτε όλην την κλίμακα, από την τέλεια βαρβαρότητα ως τον προηγμένο τρόπο ζωής. Οι Τζάνοι, λόγου χάρη, που κατοικούσαν στα ορεινά μέρη του Παρυάδρη, ζούσαν χωρίς διοίκηση και είχαν θεοποιήσει την άγρια φύση, τα δάση, τα δέντρα, τα όρνια και τα θηρία, τα οποία και λάτρευαν.
Το ίδιο και οι Κόλχοι και οι Αβασγοί, που ζούσαν μόνο από τη ληστεία, ως την περίοδο των αρχών του βυζαντινού κράτους. Πιο άγριοι κι από αυτούς ήταν οι Μοσσύνοικοι, που όταν τους είδαν οι Μύριοι του Ξενοφώντα, είπαν ότι είναι οι «πιο απομακρυσμένοι από τους ελληνικούς νόμους άνθρωποι».
Γελούσαν και χόρευαν, είτε ήταν μόνοι είτε με άλλους, σαν τρελοί. Δεν είχαν καθόλου το αίσθημα της ντροπής και έκαναν τα πάντα φανερά και δημόσια. Είχαν για σπίτια ξύλινους πυργίσκους ή κουφάλες δέντρων και ζούσαν τρώγοντας καρύδια, σάρκες θηρίων και βαλανίδια. Άγριοι και δυνατοί ήταν και οι Χάλυβες των μεσογειακών και ορεινών μερών, ενώ οι Χάλυβες των παραλίων ήταν τεχνίτες, δούλευαν το σίδερο και ζούσαν ειρηνικά.
Οι Έλληνες φαίνεται πως από αυτούς προμηθεύονταν τον χάλυβα, από τα παλαιότερα χρόνια ακόμα, γι' αυτό βάφτισαν το σχετικό μέταλλο με το όνομα τους. Πιο ήρεμοι από όλους ήταν οι Μόσχοι, που είχαν μερικά στοιχεία πολιτισμούκαι διατηρούσαν ένα περίφημο ναό, όπου απαγορευόταν η θυσία κριαριών. Οι Έλληνες μάλιστα νόμιζαν πως ο ναός ήταν αφιερωμένος στη θεά Λευκοθέα και πως χτίστηκε από το Φρίξο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου