Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΠΟΝΤΙΑΚΟΥ ΧΟΡΟΥ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΠΟΝΤΙΩΝ

Στη νεότερη ελληνική γλώσσα, με τη λέξη χορός, εννοείται η όρχηση, που αποτελεί συνδυασμό ποίησης, μουσικής και κίνησης, για έκφραση ιδεών, συναισθημάτων και επιθυμιών. Με την έννοια αυτή, ο χορός ήταν μια από τις σπουδαιότερες και πιο πρωτόγονες εκδηλώσεις της τέχνης. Είναι τέχνη από το λαό για το λαό, όπου μετουσιώνονται καλλιτεχνικά τα γεγονότα και οι εκδηλώσεις της καθημερινής ζωής. Περιστατικά της δουλειάς, έθιμα, τυπικά γεγονότα, όλα βρίσκουν την έκφρασή τους στο χορό.

Η επιθυμία να βρουν οι άνθρωποι στον χορό μια ιδιαίτερη μορφή κοινωνικής έκφρασης υπήρξε πάντα έντονη, σε όλες τις μορφές των κοινωνιών και πολύ περισ­σότερο στις αγροτικές κοινωνίες. 

Βαλεντίνος(Βάλιας) Σεμερτσίδης  1982

Ο κοινωνικός χορός βρίσκει τη θέση του μέσα στον πλούτο και την ποικιλία της πολιτιστικής ζωής. Οι χορευτικοί κύκλοι στην πόλη και στην ύπαιθρο αποσκοπούσαν στην καλλιέργεια και διάδοση των χορών εκείνων που δίνουν στον άνθρωπο μια ανάταση και μια αισιοδοξία για το μέλλον.

Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο τοποθετούνται και οι ποντιακοί χοροί. Γιατί είναι συ­νέχεια των χορών των ιστορικών χρόνων της Ελλάδας. Διακρίνονται σε πολεμικούς, θρησκευτικούς - τελετουργικούς και ειρηνικούς, ενώ ταυτόχρονα είναι κοινωνικοί χοροί. Ο κοινωνικός τους χαρακτήρας φαίνεται καθαρά και από το ότι είναι κυκλι­κοί, ομαδικοί χοροί, αλλά και γιατί βοήθησαν, όντας ο χορός πολιτιστικό χαρακτηρι­στικό, να κρατηθεί η παράδοση και η ταυτότητα η ποντιακή, τόσο στον Πόντο, όταν κατακτήθηκε από τους Τούρκους, όσο και στην Ελλάδα, όταν εγκαταστάθηκαν μετά τον ξεριζωμό οι Πόντιοι.

Ο χορός ήταν δεμένος με τη ζωή του Πόντου. Εκεί στη μακρινή πατρίδα δεν υπήρχε εκδήλωση, δραστηριότητα ή πράξη, που να μη συνοδευόταν από τον χορό. Έτσι, δεν ήταν απλά ένας τρόπος διασκέδασης, ήταν μέσο έκφρασης, κάτω από τη βαριά σκιά του Τούρκου δυνάστη.

Ο ρόλος του χορού σαν μέσο έκφρασης εκεί στην πατρίδα είναι δυνατό να προσ­διοριστεί και να αποδειχτεί από τα παρακάτω, εφόσον όμως δεχτούμε ότι η έκφραση είναι η εξωτερίκευση των βιωμάτων και στάσεων ενός ατόμου. Αυτή η εξωτερί­κευση συναντά τα βιώματα και τις στάσεις των άλλων μελών της κοινωνίας, όπου ανήκει το άτομο και έτσι πραγματοποιείται η κοινωνική επαφή και επικοινωνία.

Μιχάλης Καραβέλας

Από την εισήγηση του στο Β' Παγκόσμιο Συνέδριο Ποντιακού Ελληνισμού

Θεσσαλονίκη 31 Ιούλη- 7 Αυγούστου 1988