Με παρέμβαση του αντικεμαλικού Κιαπίτ Αχμέτ,
ματαιώθηκε η απόφαση για την εκτέλεση ολόκληρου του άρρενα πληθυσμού της
Αμισού, από ηλικίας 15 ετών και
άνω.
Στην Τραπεζούντα ο Τούρκος Αλή Ουζούν Χαλήλ Ογλού, από το χωριό Ισχάν, ανέβαινε τις νύχτες στα λημέρια των ανταρτών (σ.σ. της Σαντάς) και τους έδινε πληροφορίες σχετικά με τις κινήσεις των τουρκικών στρατευμάτων. Όταν όμως αυτό ήταν δύσκολο τότε μεταχειρίζονταν συνθηματικά μέσα. Όταν άπλωνε στο μπαλκόνι του σπιτιού του κόκκινο πάπλωμα, αυτό σήμαινε κίνδυνο. Όταν άπλωνε άσπρο σεντόνι, σήμαινε ησυχία και ελεύθερη είσοδο των ανταρτών στο χωριό.
Σχετικά με τη συμπεριφορά των ανταρτών προς τα ουδέτερα τουρκοχώρια φαίνεται πως αυτά εξαιρούνταν από τα μέτρα και αποτελέσματα της επαναστατικής τρομοκρατίας. Γενικά, οι σχέσεις των ανταρτών και της εκκλησίας, δηλ. των μητροπολιτών, του κλήρου και των προυχόντων ήταν καλές, με ορισμένες εξαιρέσεις.
Πάντως, ο γενικός κανόνας ήταν η ισχύ του νόμου του “Ταλμούδ”. Οφθαλμόν αντί οφθαλμού και οδόντα αντί οδόντος, ενώ θα λέγαμε πως ίσχυε και η σύγχρονη θεωρία των αντιποίνων. Βέβαια αρκετοί οπλαρχηγοί των ανταρτών τάχθηκαν κατά της εκτέλεσης των συλλαμβανομένων αιχμαλώτων και των τραυματιών, όπως οι Μιχαήλ αγάς, ο καπετάν Καράφος, ο Παύλος Τσαουσίδης κ.ά.
Μάλιστα πολλές φορές γίνονταν και αλληλοεπισκέψεις φιλοφρονήσεων μεταξύ των αντιπάλων δυνάμεων Ελλήνων και Τούρκων, για την παράδοση των αιχμαλώτων ή ομήρων την απόδοση λεηλατηθέντων, επίσκεψη συγγενών κ.ά. Όμως πολλοί καπεταναίοι ακολούθησαν το παράδεγμα των Τούρκων και εκτελούσαν τόσο τους τραυματίες όσο και τους αιχμαλώτους.
Αχιλλέας Στεφ. Ανθεμίδης
Στην Τραπεζούντα ο Τούρκος Αλή Ουζούν Χαλήλ Ογλού, από το χωριό Ισχάν, ανέβαινε τις νύχτες στα λημέρια των ανταρτών (σ.σ. της Σαντάς) και τους έδινε πληροφορίες σχετικά με τις κινήσεις των τουρκικών στρατευμάτων. Όταν όμως αυτό ήταν δύσκολο τότε μεταχειρίζονταν συνθηματικά μέσα. Όταν άπλωνε στο μπαλκόνι του σπιτιού του κόκκινο πάπλωμα, αυτό σήμαινε κίνδυνο. Όταν άπλωνε άσπρο σεντόνι, σήμαινε ησυχία και ελεύθερη είσοδο των ανταρτών στο χωριό.
 |
| Ξηραντέρ |
Σχετικά με τη συμπεριφορά των ανταρτών προς τα ουδέτερα τουρκοχώρια φαίνεται πως αυτά εξαιρούνταν από τα μέτρα και αποτελέσματα της επαναστατικής τρομοκρατίας. Γενικά, οι σχέσεις των ανταρτών και της εκκλησίας, δηλ. των μητροπολιτών, του κλήρου και των προυχόντων ήταν καλές, με ορισμένες εξαιρέσεις.
Πάντως, ο γενικός κανόνας ήταν η ισχύ του νόμου του “Ταλμούδ”. Οφθαλμόν αντί οφθαλμού και οδόντα αντί οδόντος, ενώ θα λέγαμε πως ίσχυε και η σύγχρονη θεωρία των αντιποίνων. Βέβαια αρκετοί οπλαρχηγοί των ανταρτών τάχθηκαν κατά της εκτέλεσης των συλλαμβανομένων αιχμαλώτων και των τραυματιών, όπως οι Μιχαήλ αγάς, ο καπετάν Καράφος, ο Παύλος Τσαουσίδης κ.ά.
Μάλιστα πολλές φορές γίνονταν και αλληλοεπισκέψεις φιλοφρονήσεων μεταξύ των αντιπάλων δυνάμεων Ελλήνων και Τούρκων, για την παράδοση των αιχμαλώτων ή ομήρων την απόδοση λεηλατηθέντων, επίσκεψη συγγενών κ.ά. Όμως πολλοί καπεταναίοι ακολούθησαν το παράδεγμα των Τούρκων και εκτελούσαν τόσο τους τραυματίες όσο και τους αιχμαλώτους.
Η μέθοδος αυτή είχε καταλυτικά αποτελέσματα στην τουρκική
διοίκηση, που υπολόγιζε πάρα πολύ αν θα προχωρούσε σε βιαιότητες ή όχι, γιατί
οι εκδικητές δε θα αργούσαν να φανούν. Με βεβαιότητα μπορεί να προβληθεί ο
ισχυρισμός ότι και οι αρμένικοι πληθυσμοί θα είχαν αποφύγει το ολοκαύτωμα, εάν
η ηγεσία τους είχε προβλέψει την ένοπλη αντίσταση και τη εφαρμογή της θεωρίας
των αντιποίνων από ενόπλους αρμενίους μαχητές. Όμως οι αρμένιοι Κοτζαμπάσηδες
άφησαν τους ομογενείς τους σε βαθύ ύπνο και λήθαργο.
Αλλά και στη νότιο Ελλάδα, στη Θεσσαλία, τη Μακεδονία και
την Ήπειρο η τουρκική επιρροή, με τη βία και τον καταναγκασμό, ήταν τόσο μεγάλη
ώστε παρά το γεγονός ότι πέρασαν 160 χρόνια από την απελευθέρωση, τουρκικά
ονόματα καθώς και τοπωνύμια, εξακολουθούν να υπάρχουν άφθονα, όπως λ.χ.
Τζανετή- μπεης, Τουρκοβασίλης, Τουρκαντώνης, Μπέης (ο τέως Δήμαρχος Αθηνών),
Πετρόμπεης, Τουρκογλίδης, Πασαλιμάνι, πασάς, Πασαλής, Ντερβέναγας, Πασαλάρης, Πασιάς, Γιονανλής, Τζιναλής, Μπολαλής κλπ.
Αχιλλέας Στεφ. Ανθεμίδης
[1] Στην τουρκική βιβλιογραφία χαρακτηρίζονται ως προδότες
όσοι από τους Τούρκους βοηθούσαν με οποιοδήποτε τρόπο τους Έλληνες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου