Η Σανταία σαν πεθερά

Όλα άλλαζαν όταν η γυναίκα γινόταν πεθερά. Ήταν αρχόντισσα του σπιτιού. Είχε το γενικό πρόσταγμα. Τώρα ξεπλήρωνε όσα υπέφερε όταν ήταν νύφη.

Έτρωγε με τους άντρες στο ίδιο τραπέζι, συνομιλούσε με αυτούς για οικογενειακά ζητήματα και δεν ήταν λίγες οι φορές που η δυναμική Σανταία επέβαλε τη γνώμη της. Και την επέβαλε δικαιωματικά, γιατί η γυναίκα όταν γινόταν πεθερά είχε εμπειρίες που δεν τις είχαν ούτε τα παιδιά της, ούτε και ο άντρας της. Τα παιδιά της, γιατί ήταν ακόμη νέοι και άπειροι στη ζωή, ενώ ο άντρας της δεν είχε την πείρα της ζωής του χωριού, αφού τα περισσότερα χρόνια του τα περνούσε στην ξενιτιά.

Αυτό έμενε σαν αγκάθι στην καρδιά της, γι' αυτό δεν σταμα­τούσε να γκρινιάζει τον γέρο της που την καταδίκασε στη μοναξιά και στη στέρηση όταν ήταν νέα.

"Εσύ πα' ντο χαπάρ' έεις"του έλεγε.

"Εσύ πία τό ρακί σ' καί ή λαλία σ' μ' έβγαίν'".

(Εσύ τι ξέρεις, του έλεγε. Εσύ πιες το ρακί σου και μη μιλάς).

Η πεθερά λοιπόν με την πείρα της και με τον σεβασμό που της έ­δειχναν όλοι λόγω της ηλικίας της, ήταν αφέντρα και κυρά στο σπιτικό της.

 Την σέβονταν και την υπάκουαν όλοι. Οι νύφες τις έτρεμαν οι άμοιρες, γιατί οι πεθερές ξεχνούσαν τα δικά τους παθήματα και φέρνονταν στις νύφες με πολλή σκληρότητα.

Ένα δίστιχο, έστω και με μορφή αστείου, δείχνει την απόγνωση των νέων γυναικών:

"Θεέμ' ποίσον κατακλυσμόν να χάνταν οί γραιάδες

νά κείνταν καί κοιμούντανε οί νέοι και οί νυφάδες ή

να τρώγν' και πίν' καί χαίρουνταν οιί νέοι και οί νυφάδες"

(Θεέ μου, κάνε κατακλυσμό να χαθούν οι γριές

για να κοιμούνται ήσυχα οι νέοι με τις νιές ή

να  τρώνε, να πίνουν και να χαίρονται οι νέοι και οι νιές).

Σπάνια εξαίρεση ήταν η καλή πεθερά. Καλή και με κατανόηση  θα ήταν ασφαλώς η πεθερά που συμβούλεψε το γιο της:

"Εμέν' ή Μάννα μ είπε 'με: Τή νύχταν μή κοιμάσαι,

Έσύ θα ξενιτεύκεσαι κι ή νύφε άροθυμά'σε"

(Η μάνα μου μ' ορμήνεψε: Τη νύχτα μη κοιμάσαι,

εσύ θα πας στην ξενιτιά και η νύφη θα σ' επιθυμήσει).

Βέβαια από γενιά σε γενιά οι συνθήκες γίνονταν καλύτερες για τις νύφες. Οι πεθερές βάλανε νερό στο κρασί τους και η ζωή νύφης ήταν κάπως υποφερτή.

Όμως και μετά την εγκατάσταση στην Ελλάδα, τα πρώτα χρόνια το αντρόγυνο έπεφτε για ύπνο μετά την πεθερά. Ήταν ντροπή να πλαγιάζουν νωρίτερα απ' αυτήν.

Ποπη Τσακμακιδου-Κωτιδου
Φιλόλογος-Συγγραφέας