Παραμύθια & Διηγήματα της Σαντάς

Τα παραμύθια απέβλεπαν μόνο να ευχαριστήσουν, να τέρψουν τους ακροατές με το φανταστικό και ονειρώδη κόσμο, με τα πλέον απίστευτα και τερατώδη  υπερφυσικά και ψεύτικα πράγματα, για το λόγο αυτό όλα καταλήγουν σε μια λύση αίσια και ευτυχισμένη.

Τα θέματα των παραμυθιών περιστρέφονται προπάντων περί τους Δράκους, Αζτεχέρια, Νεράιδες, Μάγισσες, Αράπηδες και Καλικάντζαρους.

 Τα παραμύθια δεν ξέρουν μέση λύση, διότι εκεί που ή ανθρώπινη δύναμη είναι ανίσχυρη εκεί ως από μηχανής Θεός, παρουσιάζεται ή μαγική δύναμη το θαύμα:

Άνθρωποι μεταμορφώνονται σε ζώα, και ύστερα από λίγο παίρνουν την αρχική τους μορφή. Ζώα και πουλιά μιλούν με φωνή ανθρώπινη συμβουλές  και  βοήθεια στον άνθρωπο.

Παλικάρια κάνουν  κατορθώματα ηρωικά, αδύνατα. Φτωχοί βρίσκουν θησαυρούς. Τραπέζια στρώνονται στη| στιγμή. Βασιλιάδες και μάλιστα βασιλοπούλες πεντάμορφες αγαπούν φτωχούς αλλά τίμιους νέους. Κάποτε οι ήρωες τους πετούν και σε μια στιγμή βρίσκονται στα πέρατα τού κόσμου. Μόνο σε μερικά παραμύθια, ο έρωτας που αποτελεί πανανθρώπινο κίνητρο εκθειάζεται και δημιουργεί.

Παραμυθάδες επαγγελματίες δεν υπήρχαν μερικές γυναίκες,  οι γιαγιάδες κυρίως, διηγούνταν κατά τα παρακάθια  (νυχτέρια) το χειμώνα παραμύθια.

Κάποτε έπαιρνε  μέρος στη διήγηση και ο παππούς, αλλά διηγούμενος όχι φανταστικά πράγματα, παρά επεισόδια και περιστατικά από την ένδοξη  Ιστορία μας:

 Για τους κλωστούς, για τους αγώνες με τούς Τούρκους, για τους ηρωισμούς τη Κούρτονος, τη Ζορπά  Ισπύρ.

 Μ’ αυτές τις διηγήσεις διαπλάττονταν οι εθνικές συνειδήσεις των παιδιών  και μεγάλωνε ο σεβασμός και η αγάπη προς την πατρίδα και τη θρησκεία.

Για να επιβάλουν δε οι παραμυθάδες σιωπή και ακρόαση θρησκευτι­κή, χωρίς διακοπές από τα παιδιά, έλεγαν στην αρχή:

Άπ' αδαπανκέσ έρθεν εδέβεν είνας κορώνα. Κρα, κρα.

— Ντ' εξέρτς κορώνα;

— Όποιος 'κι καλατσσεύ  θα τρώει γαβουρεμένα καντζία, και όποιος καλατσσεύ θα τρώει  τσινέαν με το σκόρδον.

Πολλά παραμύθια αρχίζουν έτσι: Σα πρώτα τα ζαμάνια και σ' αργυρά τα χρόνια έτον. . . και τελειώνουν με το: Εκείν εκεί κ’ εμείς αδά, κ' εμείς κι άλλο καλλίον.

Στάθης Αθανασιάδης(Γεροστάθης)