Επήγα είδα την Σαντά

ΠΙΣΤΟΦΑΝΤΩΝ-ΣΑΝΤΑΣ

Επήγα είδα τη Σαντά, με το ποίον καρδίαν!
Επήγα είδα τη Σαντά, τον πόνον εγκαλάστα.
Εμέν οντάν ιστόριζεν και έλεεν η Μάννα μ'
για τη Σαντάς τα έμορφα τ' ευλοημένα μέρα,
εγώ, καρδόπον άδολον, εκείνα ορωματάστα.
Εποίκα όρκον κι όμνυμαν τα χρόνα π' αν δαβαίν'νε,
να πάω 'λέπω τη Σαντά, το κοσμολαλεμένον.
Να 'λέπω τα Σκολεία μουν πετροπελεκεμένα,
τα Εγκλησίας τα τρανά και τα Παρεκκλησόπα.
Τ' έμορφα τα πεγάδα μουν τα καμαροχτισμένα
και το νερόπον κρύσταλλον, κατενόν άμον δάκρεν.
Ατώρα 'πήγα είδα 'τα και-ν-εκαρδοπονέθα.
Όλα τ' εκέσ'χαλάγματα, πέτρας χορταραγμένα!
Τ' οσπίτα τα πετρόχτιστα, ρουγμένα, ρημαγμένα
ντ'επέμναν πα, ασολάτευτα, άκλερα και ισούζ'κα.
Τα στράτας 'κι χωρίουνταν αχάντα και κιντέας.
Είδα και τη κυρου'μ' τ'οσπίτ' 'ς σ'εγκλησίας το γιάνι,
στέκ' ορφανόν και μαναχόν, διπλοκαρακωμένον.
Εκόπαν τα ποδάρα μου και σύγκορμος τρομάζω
και η καρδία τ' έρημον ντο 'κι λαθών' καμμίαν,
εγροικ'σεν πως ευρίουμαι 'ς αγιασματένεν τόπον.
Τ' όμματα μ' εγομώθανε, η ψήμ 'μοιρολογάει.
Έκατσα κά' και-ν-έκλαψα, δάκρα πικρά, φαρμάκια:
- Πόσα φοράς, Μαννίτσα μου κ' εσύ χρυσέ μ' Πατέρα,
'δέβετεν κ'έντιδέβετεν αβούτα τα στρατόπα,
με το γέλος, με την χαράν, για με την κλαίη 'ς σ' ομμάτα.
Έκλαψα τα ψηλά ραχά, τα υψηλά τ' αλάτα
τα ρακανόπα τ' έμορφα, τα βαθέα τ' ορμία,
λιβάδα ολοπράσινα, πάντα σκουτουλιγμένα.
Κ' εκείνα τα απόμακρα, τα πέραν κιάν' τ' ορμάνα,
αγέραστα και έμορφα, πρασινοχλοϊσμένα,
πνκνόκλαδα, πυκνόφυλλα, και χλωροφορεμένα,
αναραεύν' τοί παλαιούς, πικραπορφανιγμένα.
Και ντο να λες, και ντο να κλαις,
φουρκίζ'νε σε τα δάκρα!....

Πήγα και είδα τη Σαντά, με τι καρδιά στ' αλήθεια!
Πήγα και είδα τη Σαντά και πνίγηκα στον πόνο.
Όταν τα εξιστόριζε και τα 'λεγε η Μάνα,
για της Σαντάς τα όμορφα, τα ευλογημένα μέρη,
εκείνα ονειρεύτηκα με άδολη καρδούλα.
Όρκο και τάμα έκανα τα χρόνια κι αν διαβούνε,
εγώ να πάω στη Σαντά, την κοσμοξακουσμένη.
Για να δω τα Σχολεία μας, πετροπελεκημένα,
τις Εκκλησίες τις τρανές και τα Παρεκκλησάκια.
Τις βρύσες μας τις όμορφες, καμαροσκεπασμένες,
με το κρυστάλλινο νερό, καθάριο σαν το δάκρυ.
Επήγα τώρα να τα δω και πόνεσε η καρδιά μου.
Όλα γύρω χαλάσματα, πέτρες χορταριασμένες.
Τα σπίτια τα πετρόχτιστα, πεσμένα, ρημαγμένα
και κείνα που απόμειναν, μόνα κι ερημωμένα.
Δρόμοι δεν διακρίνονται, αγκάθια και τσουκνίδες.

Είδα το σπίτι του «Κυρού μ'», πλάι στην Εκκλησία,
στέκει ορφανό και μοναχό, διπλοαμπαρωμένο.
Εκόπηκαν τα πόδια μου και το κορμί μου τρέμει
και η καρδιά η έρημη, ποτέ δεν κάνει λάθος,
κατάλαβε πως βρίσκεται σε αγιασμένο τόπο.
Τα μάτια μου δακρύσανε, μοιρολογείς ψυχή μου.
κάθισα και έκλαψα, δάκρυα πικρά φαρμάκι.
Πόσες φορές Μανούλα μου κι εσύ χρυσέ Πατέρα,
διαβήκατε, περάσατε, ετούτα τα δρομάκια,
το γέλιο, με τη χαρά, ή δάκρυα στα μάτια;
Έκλαψα τα ψηλά βουνά, τα υψηλά έλατα,
τις ραχούλες τις όμορφες και τα βαθιά φαράγγια,
τα λιβάδια τα πράσινα, τα μοσχοβολημένα.
Κι εκείνα τα απόμακρα, τ' αλαργινά τα δάση,
αγέραστα, πανέμορφα, πρασινοχλογιασμένα,
πυκνόκλαδα, πυκνόφυλλα και χλωροφορεμένα,
αναζητούν τους παλαιούς, πικρά ορφανεμένα.
Και ποια να λες και ποια να κλαις, σε πνίγουνε τα δάκρυα!...




  

Από την παρουσίαση του βιβλίου της Πόπης Τσακμακίδου- Κωτίδου: "Ποιητικές Διαδρομές".
Απαγγελία του ποιήματος "Επήα είδα την Σαντά' με την συνοδεία του Σανταίου λυράρη Δημήτρη Πιστοφίδη.

Πόπη Τσακμακίδου-Κωτίδου
Φιλόλογος