1.Το
καλοκαίρι του 1909 ο τότε Πρόξενος της Αγγλίας στην Τραπεζούντα με
πολυπληθή τιμητική συνοδεία και με Τούρκους χωροφύλακες επισκέφθηκε
κατά την 15 Αυγούστου το μοναστήρι της Παναγίας Σουμελάς.
Την παραμονή της γιορτής φάνηκαν από το αντικρυνό βουνό "Καταρράχτες" πολλές εκατοντάδες γυναικόπαιδα των Σανταίων μαζί με 50 οπλοφόρους, οι οποίοι μόλις αντίκρυσαν το μοναστήρι ρίξανε μαζικές ντουφεκιές σε ένδειξη χαράς για την γιορτή της Παναγίας.
Ο πρόξενος μόλις άκουσε τις τουφεκιές φοβήθηκε, μα τον καθησύχασαν οι πατέρες του Μοναστηριού λέγοντας του ότι έρχονται σε προσκύνημα τα παλικάρια της Σάντας, τα οποία από αιώνες με πυροβολισμούς εκδηλώνουν την χαρά τους για τη μεγάλη αυτή γιορτή της χριστιανοσύνης.
Την επαύριο 15 Αυγούστου οι προσκυνητές και προ παντός οι Σανταίοι μετά την απόλυση της εκκλησίας στήσανε χορούς και γλεντήσανε όλη τη μέρα στην πλατεία και το πρωί της 16ης ο Πρόξενος ενθουσιασμένος από τη λεβεντιά των Σανταίων ζήτησε να επισκεφθεί την Σάντα. Οι Σανταίοι άλλο που δεν ήθελαν.
Όλο εκείνο το πλήθος των γυναικόπαιδων μαζί με τους οπλοφόρους συνόδεψε τον Πρόξενο στη Σάντα, στο μεταξύ όμως ειδοποιήθηκαν τα χωριά πως έρχεται ο Άγγλος Πρόξενος και ανέβηκε στα Κρεπέγαδα ο μισός πληθυσμός της Σάντας για να τον υποδεχθεί.
Εκεί στα Κρεπέγαδα μόλις πλησίασε ο Πρόξενος βρόντησαν προς τιμή του μαζικές ντουφεκιές.
Ο Πρόξενος με όλη αυτή τη συνοδεία κατέβαινε πεζός στη Σάντα. Όταν σταμάτησε στη θέση Ασιερόνια έμεινε κατάπληκτος μπροστά στο πανόραμα όλων των χωριών της Σάντας. Κατέβηκε στο Ισχανάντων, όπου είδε δρόμους στρωμένους με λουλούδια και τους μαθητές των σχολείων χαιρετώντας τον μπροστά στην είσοδο του σχολείου.
Φιλοξενήθηκε την πρώτη βραδιά στο Ισχανάντων και την άλλη μέρα επεσκέφθηκε όλα τα χωριά της Σαντάς, τα οποία του επεφύλαξαν θερμή υποδοχή- όταν έφυγε τον ξεπροβόδισαν οι οπλοφόροι της Σάντας με πολλές τιμές. Ο πρόξενος έμεινε κατενθουσιασμένος από την φιλοξενία και την λεβεντιά των Σανταίων και ονόμασε την Σάντα "Το Σούλι του Ευξείνου".
Αγιος Κωνσταντινος -Ζουρνατσιάντων
2. Για την επίσκεψη του Άγγλου αρχαιολόγου Ντόκινς καθηγητή του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης στη Σάντα κατά τις παραμονές του Α' Παγκόσμιου πολέμου έγραψε ο Νικόλαος Τοπαλίδης στο 86 - 87 τεύχος της "Ποντιακής Εστίας" τα παρακάτω...
Ο Άγγλος καθηγητής Ντόκινς αφού επισκέφθηκε διάφορα μέρη του Πόντου κατέληξε και στη Σάντα. Διέμενε στην ενορία Πιστοφάντων, αλλά φοβερός πεζοπόρος και ακούραστος όπως ήταν, περιερχόταν σχεδόν κάθε μέρα πεζός όλα τα χωριά της Σάντας και παρακαλούσε, με φορτικότητα, μπορούσε να πει κανείς, όλους να του διηγηθούν παραμύθια στην Ποντιακή γλώσσα.
Οι δάσκαλοι, οι απόφοιτοι και οι άλλοι μαθητές του Γυμνασίου προθυμοποιούνταν να τον ικανοποιήσουν και να τον εξυπηρετήσουν από την πλευρά αυτή. Δεν περιοριζόταν μόνο στην αφήγηση του παραμυθιού, αλλά προέβαινε και στη γραφή του, και εν συνεχεία στην γραφή και της ερμηνείας των λέξεων.
Η δουλειά αυτή γινόταν συνεχώς, χωρίς διακοπή, χωρίς κούραση. Ιδιαίτερα θαύμασα την ψυχραιμία και την αυτοθυσία του για την επιστήμη. Όταν κηρύχθηκε ο πόλεμος, ήταν ολοφάνερο ότι η Τουρκία θα ήταν στην αντίθετη παράταξη της Αγγλίας, και ενώ εμείς ανησυχούσαμε για την κατάσταση, αυτός που ως Άγγλος έπαιζε πραγματικά το κεφάλι του στα βάθη της Τουρκίας, ήταν ατάραχος.
Ισχανάντων- Πινιατάντων- Τερζάντων
Καθόλου δεν χάλασε την τακτική και την όρεξη του, σαν να μη συνέβαινε τίποτα και να μη διέτρεχε κανένα κίνδυνο. Συνέχιζε κάθε μέρα την περιοδεία του στα χωριά, και μόνο την τελευταία στιγμή, όταν ειδοποιήθηκε από τον Εγγλέζο Πρόξενο της Τραπεζούντας, μόλις πρόλαβε να φύγει. Μερικά από τα παραμύθια του Ντόκινς έχουν δημοσιευθεί στο "Αρχείο Πόντου".
3.Το καλοκαίρι του 1911 επισκέφθηκε την Σάντα κάποιος Αρχιμανδρίτης, Πατριαρχικός εκπρόσωπος. Η υποδοχή που του έκαμε η Σάντα ήταν αποθεωτική. Πολύ κόσμος και πολλοί οπλοφόροι της Σάντας τον συνόδεψαν από τα σύνορα Σάντας έως το Ισχανάντων, όπου στην εκκλησία της Αγίας Κυριακής εψάλει δοξολογία, μετά την οποία μίλησε με ενθουσιασμό ο Αρχιμανδρίτης για την φιλοξενία και την λεβεντιά των Σανταίων.
Ο Αρχιμανδρίτης στην ομιλία του ανέφερε ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο θεωρεί την Σάντα ως ένα από τα καλύτερα εθνικά διαμάντια, και ότι το Πατριαρχείο εκτιμά την φιλομουσία των Σανταίων και την προσήλωση τους στα εθνικά και θρησκευτικά ιδεώδη. Στο τέλος εζητωκραύγασε υπέρ της Σάντας, την οποίαν απεκάλεσε "Σούλι του Ευξείνου".
Τότε ο Θεόδωρος Πελαγίδης έδωσε το σύνθημα και όλο το πλήθος ξέσπασε σε ενθουσιώδεις επευφημίες και ζητωκραυγές υπέρ του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
4. Την 18η Σεπτέμβρη 1912 Γάλλος μηχανικός επεσκέφθηκε τη Σάντα, γύρισε όλα τα βουνά της και διαβεβαίωσε τους Σανταίους ότι η σιδηροδρομική γραμμή Τραπεζούντας - Ερζερούμ θα περάσει από τα βουνά της Σάντας. Θυμούμαστε την ευγενική φυσιογνωμία και το χαμόγελο του Ευρωπαίου αυτού μηχανικού, ο οποίος φαινόταν κατενθουσιασμένος με αυτή την απόφαση της τούρκικης κυβέρνησης.
Εμείς πλέκαμε τότε όνειρα ευχάριστα για το μέλλον της Σάντας και θεωρούσαμε τον μηχανικό σαν δεύτερο Μεσσία. Δυστυχώς η γραμμή αυτή εγκαταλείφθηκε γιατί ξέσπασε τότε ο βαλκανικός πόλεμος και λίγο αργότερα ο ευρωπαϊκός, που όχι μονάχα ματαίωσαν το έργο, παρά και μας ξερίζωσαν από την πατρώα γη τη στιγμή που ονειροπολούσαμε μέρες πλούτου και δόξας για την Σάντα μας.
Πηγή: Από την "Ιστορία Σάντας του Πόντου" του Μιλτιάδη Νυμφόπουλου
Την παραμονή της γιορτής φάνηκαν από το αντικρυνό βουνό "Καταρράχτες" πολλές εκατοντάδες γυναικόπαιδα των Σανταίων μαζί με 50 οπλοφόρους, οι οποίοι μόλις αντίκρυσαν το μοναστήρι ρίξανε μαζικές ντουφεκιές σε ένδειξη χαράς για την γιορτή της Παναγίας.
Ο πρόξενος μόλις άκουσε τις τουφεκιές φοβήθηκε, μα τον καθησύχασαν οι πατέρες του Μοναστηριού λέγοντας του ότι έρχονται σε προσκύνημα τα παλικάρια της Σάντας, τα οποία από αιώνες με πυροβολισμούς εκδηλώνουν την χαρά τους για τη μεγάλη αυτή γιορτή της χριστιανοσύνης.
Την επαύριο 15 Αυγούστου οι προσκυνητές και προ παντός οι Σανταίοι μετά την απόλυση της εκκλησίας στήσανε χορούς και γλεντήσανε όλη τη μέρα στην πλατεία και το πρωί της 16ης ο Πρόξενος ενθουσιασμένος από τη λεβεντιά των Σανταίων ζήτησε να επισκεφθεί την Σάντα. Οι Σανταίοι άλλο που δεν ήθελαν.
Όλο εκείνο το πλήθος των γυναικόπαιδων μαζί με τους οπλοφόρους συνόδεψε τον Πρόξενο στη Σάντα, στο μεταξύ όμως ειδοποιήθηκαν τα χωριά πως έρχεται ο Άγγλος Πρόξενος και ανέβηκε στα Κρεπέγαδα ο μισός πληθυσμός της Σάντας για να τον υποδεχθεί.
Εκεί στα Κρεπέγαδα μόλις πλησίασε ο Πρόξενος βρόντησαν προς τιμή του μαζικές ντουφεκιές.
Ο Πρόξενος με όλη αυτή τη συνοδεία κατέβαινε πεζός στη Σάντα. Όταν σταμάτησε στη θέση Ασιερόνια έμεινε κατάπληκτος μπροστά στο πανόραμα όλων των χωριών της Σάντας. Κατέβηκε στο Ισχανάντων, όπου είδε δρόμους στρωμένους με λουλούδια και τους μαθητές των σχολείων χαιρετώντας τον μπροστά στην είσοδο του σχολείου.
Φιλοξενήθηκε την πρώτη βραδιά στο Ισχανάντων και την άλλη μέρα επεσκέφθηκε όλα τα χωριά της Σαντάς, τα οποία του επεφύλαξαν θερμή υποδοχή- όταν έφυγε τον ξεπροβόδισαν οι οπλοφόροι της Σάντας με πολλές τιμές. Ο πρόξενος έμεινε κατενθουσιασμένος από την φιλοξενία και την λεβεντιά των Σανταίων και ονόμασε την Σάντα "Το Σούλι του Ευξείνου".
2. Για την επίσκεψη του Άγγλου αρχαιολόγου Ντόκινς καθηγητή του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης στη Σάντα κατά τις παραμονές του Α' Παγκόσμιου πολέμου έγραψε ο Νικόλαος Τοπαλίδης στο 86 - 87 τεύχος της "Ποντιακής Εστίας" τα παρακάτω...
Ο Άγγλος καθηγητής Ντόκινς αφού επισκέφθηκε διάφορα μέρη του Πόντου κατέληξε και στη Σάντα. Διέμενε στην ενορία Πιστοφάντων, αλλά φοβερός πεζοπόρος και ακούραστος όπως ήταν, περιερχόταν σχεδόν κάθε μέρα πεζός όλα τα χωριά της Σάντας και παρακαλούσε, με φορτικότητα, μπορούσε να πει κανείς, όλους να του διηγηθούν παραμύθια στην Ποντιακή γλώσσα.
Οι δάσκαλοι, οι απόφοιτοι και οι άλλοι μαθητές του Γυμνασίου προθυμοποιούνταν να τον ικανοποιήσουν και να τον εξυπηρετήσουν από την πλευρά αυτή. Δεν περιοριζόταν μόνο στην αφήγηση του παραμυθιού, αλλά προέβαινε και στη γραφή του, και εν συνεχεία στην γραφή και της ερμηνείας των λέξεων.
Η δουλειά αυτή γινόταν συνεχώς, χωρίς διακοπή, χωρίς κούραση. Ιδιαίτερα θαύμασα την ψυχραιμία και την αυτοθυσία του για την επιστήμη. Όταν κηρύχθηκε ο πόλεμος, ήταν ολοφάνερο ότι η Τουρκία θα ήταν στην αντίθετη παράταξη της Αγγλίας, και ενώ εμείς ανησυχούσαμε για την κατάσταση, αυτός που ως Άγγλος έπαιζε πραγματικά το κεφάλι του στα βάθη της Τουρκίας, ήταν ατάραχος.
Καθόλου δεν χάλασε την τακτική και την όρεξη του, σαν να μη συνέβαινε τίποτα και να μη διέτρεχε κανένα κίνδυνο. Συνέχιζε κάθε μέρα την περιοδεία του στα χωριά, και μόνο την τελευταία στιγμή, όταν ειδοποιήθηκε από τον Εγγλέζο Πρόξενο της Τραπεζούντας, μόλις πρόλαβε να φύγει. Μερικά από τα παραμύθια του Ντόκινς έχουν δημοσιευθεί στο "Αρχείο Πόντου".
3.Το καλοκαίρι του 1911 επισκέφθηκε την Σάντα κάποιος Αρχιμανδρίτης, Πατριαρχικός εκπρόσωπος. Η υποδοχή που του έκαμε η Σάντα ήταν αποθεωτική. Πολύ κόσμος και πολλοί οπλοφόροι της Σάντας τον συνόδεψαν από τα σύνορα Σάντας έως το Ισχανάντων, όπου στην εκκλησία της Αγίας Κυριακής εψάλει δοξολογία, μετά την οποία μίλησε με ενθουσιασμό ο Αρχιμανδρίτης για την φιλοξενία και την λεβεντιά των Σανταίων.
Ο Αρχιμανδρίτης στην ομιλία του ανέφερε ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο θεωρεί την Σάντα ως ένα από τα καλύτερα εθνικά διαμάντια, και ότι το Πατριαρχείο εκτιμά την φιλομουσία των Σανταίων και την προσήλωση τους στα εθνικά και θρησκευτικά ιδεώδη. Στο τέλος εζητωκραύγασε υπέρ της Σάντας, την οποίαν απεκάλεσε "Σούλι του Ευξείνου".
Τότε ο Θεόδωρος Πελαγίδης έδωσε το σύνθημα και όλο το πλήθος ξέσπασε σε ενθουσιώδεις επευφημίες και ζητωκραυγές υπέρ του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
4. Την 18η Σεπτέμβρη 1912 Γάλλος μηχανικός επεσκέφθηκε τη Σάντα, γύρισε όλα τα βουνά της και διαβεβαίωσε τους Σανταίους ότι η σιδηροδρομική γραμμή Τραπεζούντας - Ερζερούμ θα περάσει από τα βουνά της Σάντας. Θυμούμαστε την ευγενική φυσιογνωμία και το χαμόγελο του Ευρωπαίου αυτού μηχανικού, ο οποίος φαινόταν κατενθουσιασμένος με αυτή την απόφαση της τούρκικης κυβέρνησης.
Εμείς πλέκαμε τότε όνειρα ευχάριστα για το μέλλον της Σάντας και θεωρούσαμε τον μηχανικό σαν δεύτερο Μεσσία. Δυστυχώς η γραμμή αυτή εγκαταλείφθηκε γιατί ξέσπασε τότε ο βαλκανικός πόλεμος και λίγο αργότερα ο ευρωπαϊκός, που όχι μονάχα ματαίωσαν το έργο, παρά και μας ξερίζωσαν από την πατρώα γη τη στιγμή που ονειροπολούσαμε μέρες πλούτου και δόξας για την Σάντα μας.
Πηγή: Από την "Ιστορία Σάντας του Πόντου" του Μιλτιάδη Νυμφόπουλου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου