Τα Χερίανα μνημονεύονται και υπό του «Χρονικού του Παναρέτου» υπό τον τύπον η «Χερίανα». Εν τη περιοχή των Χερροιάνων υπάρχει και η ιστορική Λευκόπετρα, φρούριον οχυρόν με ενδεικτικά αρχαίων τειχών, παρά την ως άνω μονή του Αγίου Γεωργίου του Χαίνου, όπου είχε τα θερινά ανάκτορα του ο ήρωας Βασίλειος Διγενής Ακρίτας και ην καταστραφείσαν μετά την άλωσιν ανίδρυσε το 1848 ο τότε Μυρέων και είτα Νικοπόλεως επίσκοπος Χατζή Ιερεμίας Γεωργιάδης ο εξ Αδύσσης διά θυσίας 1.000 χρυσών λιρών, ως και ναόν λαξευτόν και μεγαλοπρεπή διά του διάσημου εν Πόντω και Α. ’Ασία αρχιτέκτονος Σωτηρίου Π' Εφραιμίδου Αδυσσενού, ως και αρτίαν Αστικήν Σχολήν, εις ήν πρώτος εδίδαξεν ο εκ των πρώτων και αρίστων μαθητών του πολλού Κυριακίδη ’Ιωάννης Γρηγορίου Ροδοκανάκης.
Καθά δε ευρέως αναφέρει η παράδοσις εν τώ ποταμίω Χόψας και εξ όσων εδημοσίευσα εν τη λέξει Ματσεφά ( όρα Πον. Χρονικά, τεύχ. 21 · 22, σελ. 505) υπήρξεν επί της αλώσεως της Τραπεζούντος και επίσκοπος Χερριάνων Βασίλειος, όστις μετά 300 αλκίμων νέων συμπλακείς εν τη πεδιάδι του Λέοντος (Ασλάν - τσαΐρ) μετά των στρατιωτικών ταγμάτων του Φατίχ, έπεσεν ηρωϊκώς και καθά το 1901 μοί ανέφερεν ο εφημέριος του χωρίου Ματζηρά, ότι είχε χειρόγραφον, τον βίον και την πολιτείαν του Βασιλείου συνταχθείσαν υπό του λογίου ιερομονάχου και ηγουμένου Σουμελά Καλλινίκου του Φυτιάνου.
Μοί έδειξε δε και το επ’ ονόματί του παρεκκλήσιον, όπου υπήρχε και ο τάφος του και όπερ επεσκέπτοντο προς ίασιν αι εκ σεληνιασμού πάσχουσαι ομογενείς και τούρκισσαι γυναίκες του ποταμίου.
Είπον ανωτέρω ότι οι κάτοικοι των χωρίων των Χερροιάνων ήσαν ομογενείς αλλά κατά τους διαφόρους πολέμους της Ρωσσίας και της Τουρκίας και ιδίως του 1878 δια της εγκαταστάσεως εκεί πολλών Κιρκασίων εκ Καυκάσου και Κούρδων εκ του εσωτερικού και του αφορήτου καταστάντος εκεί βίου των ημετέρων, ως εκ των ληστρικών επιδρομών, ως δια ζωηρών χρωμάτων περιέγραψαν οι ιστορικοί Περ. Τριανταφυλλίδης (Ποντικά σελ. 108) και Σάββας Ιωαννίδης (Ιστορ. και Στ. Τραπ. σελ. 253) και της μη οικονομικής προόδου των κατοίκων, λόγω ελλείψεως συγκοινωνίας και της πωλήσεως εις συμφέρουσαν τιμήν των γεωργικών προϊόντων αυτών αναγκάσθησαν πολλοί να μεταναστεύσωσιν εις Ρωσσίαν και ιδίως από του 1880, ότε εφονεύθη ο πρόκριτος και βαθύπλουτος εθνομάρτυς Χερροιάνων και Κελκέτ εκ του χωρίου Τοχλού οβά, Χατζή Νικόλαος Τεμιρτζίδης (Σιδηρόπουλος).
Έδρα της επισκοπής ταύτης υπήρξε το χ. Κορτσάφ’ εξ 700 τουρκικών και τουρκομανικών οικογενειών κατοικούμενον και όπου δείκνυνται ναοί κατεστραμμένοι και η θέσις της επισκοπής εν τω οικήματι του Χαϊρεττίν βέη, ως έμαθον εξ αυτού, ότε το 1915 υπηρέτουν ως σιτιστής εν τω εκεί εργατικώ στρατιωτική τάγματι.
Οι κάτοικοι των Χερροιάνων πολλάκις απεπειράθησαν την σύστασιν ημιγυμνασίου εν Κελώροις και μάλιστα κατά το 1912, οτε πρωτοστατούντων των εισηγητών Παλτατσηπασίδων και των ευαγών οίκων συνηθροίσθησαν σημαντικά ποσά εις χρήμα και είδος, άλλ' οι επελθόντες πόλεμοι εματαίωσαν το εργον. Εκ Χερροιάνων λαμβάνουσι και μερικάς πηγάς των οι ποταμοί Λύκος, Αλυς, Ίρις και Ευφράτης.
Γ. Θ. Κανδηλάπτης (Κανεως)
Μοί έδειξε δε και το επ’ ονόματί του παρεκκλήσιον, όπου υπήρχε και ο τάφος του και όπερ επεσκέπτοντο προς ίασιν αι εκ σεληνιασμού πάσχουσαι ομογενείς και τούρκισσαι γυναίκες του ποταμίου.
Είπον ανωτέρω ότι οι κάτοικοι των χωρίων των Χερροιάνων ήσαν ομογενείς αλλά κατά τους διαφόρους πολέμους της Ρωσσίας και της Τουρκίας και ιδίως του 1878 δια της εγκαταστάσεως εκεί πολλών Κιρκασίων εκ Καυκάσου και Κούρδων εκ του εσωτερικού και του αφορήτου καταστάντος εκεί βίου των ημετέρων, ως εκ των ληστρικών επιδρομών, ως δια ζωηρών χρωμάτων περιέγραψαν οι ιστορικοί Περ. Τριανταφυλλίδης (Ποντικά σελ. 108) και Σάββας Ιωαννίδης (Ιστορ. και Στ. Τραπ. σελ. 253) και της μη οικονομικής προόδου των κατοίκων, λόγω ελλείψεως συγκοινωνίας και της πωλήσεως εις συμφέρουσαν τιμήν των γεωργικών προϊόντων αυτών αναγκάσθησαν πολλοί να μεταναστεύσωσιν εις Ρωσσίαν και ιδίως από του 1880, ότε εφονεύθη ο πρόκριτος και βαθύπλουτος εθνομάρτυς Χερροιάνων και Κελκέτ εκ του χωρίου Τοχλού οβά, Χατζή Νικόλαος Τεμιρτζίδης (Σιδηρόπουλος).
Έδρα της επισκοπής ταύτης υπήρξε το χ. Κορτσάφ’ εξ 700 τουρκικών και τουρκομανικών οικογενειών κατοικούμενον και όπου δείκνυνται ναοί κατεστραμμένοι και η θέσις της επισκοπής εν τω οικήματι του Χαϊρεττίν βέη, ως έμαθον εξ αυτού, ότε το 1915 υπηρέτουν ως σιτιστής εν τω εκεί εργατικώ στρατιωτική τάγματι.
Οι κάτοικοι των Χερροιάνων πολλάκις απεπειράθησαν την σύστασιν ημιγυμνασίου εν Κελώροις και μάλιστα κατά το 1912, οτε πρωτοστατούντων των εισηγητών Παλτατσηπασίδων και των ευαγών οίκων συνηθροίσθησαν σημαντικά ποσά εις χρήμα και είδος, άλλ' οι επελθόντες πόλεμοι εματαίωσαν το εργον. Εκ Χερροιάνων λαμβάνουσι και μερικάς πηγάς των οι ποταμοί Λύκος, Αλυς, Ίρις και Ευφράτης.
Γ. Θ. Κανδηλάπτης (Κανεως)
Σ.Σ. Προσπαθήσαμε να μην κάνουμε επεμβάσεις στο αρχικό κείμενο , αφού πρόκειται για ένα είδος απομνημονευμάτων, τα οποία δεν μεταβάλλονται "επ' ουδενί λόγω".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου