Το Βελισπίρι (Εργκίσογλου, Κεϊβάν Μπούλγκασον), ιδρύθηκε στο διάστημα 1822 - 1830 από τους Έλληνες, που προήλθαν από το χωριό Κεϊβάν Μπουλγκασόν της περιοχής Αρζρούμ.
Το 1830 εγκαταστάθηκαν εδώ μια οικογένεια ιερέων και 15 οικογένειες γεωργών. Με τον καιρό ήρθαν εδώ και άλλοι Έλληνες μετανάστες, που εγκαταστάθηκαν εκεί κοντά στην περιοχή Σεμέκ Κιζιλτζάκ (Μαριάμ Λορέ) και Μενεβίκ, όπου υπήρχαν τότε τα ερείπια ενός παλιού γεωργιανού χωριού.
Στο μέρος εκείνο εντόπισαν και τα θεμέλια μιας παλιάς γεωργιανής εκκλησίας. Σαν ορθόδοξοι χριστιανοί, την άνοιξη του 1832, οι κάτοικοι αυτού του χωριού άρχισαν να χτίζουν την εκκλησία.. Στο τέλος του ίδιου έτους η κατασκευή της εκκλησίας τελείωσε και αφιερώθηκε στον Άγιο Δημήτριο.
Πρώτος ιερέας σ’ αυτήν την εκκλησία, με διάταγμα του Εξάρχου της Γεωργίας, διορίστηκε ο Ανδρέας Κιούρτζογλου. Η οικογένειά του μετανάστευσε στη Ρωσική Αυτοκρατορία το 1830 από την περιοχή του Αρζρούμ μαζί με τους άλλους Έλληνες.
Ο ιερέας Α. Κιούρτζογλου είχε 6 γιους. Το 1832 ο μεγάλος γιος Δημήτρης ήταν 15 ετών, ο Παύλος 12, ο Εφρέμ 8, ο Ηλίας 6, ο Σαμσών 4 και ο Τιμοφέη ενός έτους. Ο Ανδρέας Κιούρτζοβ άρχισε να υπηρετεί στην εκκλησία σαν διάκονος, αλλά το 1853 ξαφνικά έφυγε πίσω στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, όπου ο Επίσκοπος Χριστόφορος τον έκανε ιερέα στη Νικόπολη.
Η ρίζα του επωνύμου του Ανδρέα Κιούρτζοβ είναι η μογγολική λέξη «κορτσί» ή «κουρτσί». Είναι γνωστό ότι η αυλή της Τραπεζούντας δανείστηκε από τους Ιλχάνους (Μογγόλους)τον τίτλο «χουρτζίς», που προέρχεται από το «κουρτσί» και σημαίνει το βυζαντινό τίτλο «ακόλουθος» του αρχηγού της προσωπικής φρουράς του βασιλιά.
Στις βυζαντινές πηγές αυτή η λέξη αναφέρεται σαν «χουρτζιώτης».
Αυτόν τον τίτλο δέχτηκαν οι κάτοικοι της Τραπεζούντας στη μογγολική εποχή, συγκεκριμένα το 1240. Ο κατακτητής της Ανατολίας Μπαϊτζούνοϊον υποτασσόταν στον Τσαρμαγκούν και είχε τίτλο «κουρτσί». Οι Χουρτζιώτες στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία δεν ήταν πλούσιοι και γνωστοί, και δεν ανήκαν στον αυλικό κύκλο.
Οι Μογγόλοι είχαν τις ειδικές ομάδες «κουρτσί» - τους σωματοφύλακες των Μογγόλων χάνων. Το επώνυμο Χουρτζιώτης δημιουργήθηκε με τον ίδιο τρόπο, όπως και ο τίτλος του στρατιώτη. Ήταν ομάδες των στρατιωτών σωματοφυλάκων, που υποτάσσονταν στο Χουρτζίς - ακόλουθο της Τραπεζούντας. Απ’ αυτήν τη στρατιωτική ονομασία προέρχονται τα προαναφερόμενα ονόματα.
Το 1830 εγκαταστάθηκαν εδώ μια οικογένεια ιερέων και 15 οικογένειες γεωργών. Με τον καιρό ήρθαν εδώ και άλλοι Έλληνες μετανάστες, που εγκαταστάθηκαν εκεί κοντά στην περιοχή Σεμέκ Κιζιλτζάκ (Μαριάμ Λορέ) και Μενεβίκ, όπου υπήρχαν τότε τα ερείπια ενός παλιού γεωργιανού χωριού.
 |
| 1958: Μαθητές του σχολείου Ντμανίση της Γεωργίας |
Στο μέρος εκείνο εντόπισαν και τα θεμέλια μιας παλιάς γεωργιανής εκκλησίας. Σαν ορθόδοξοι χριστιανοί, την άνοιξη του 1832, οι κάτοικοι αυτού του χωριού άρχισαν να χτίζουν την εκκλησία.. Στο τέλος του ίδιου έτους η κατασκευή της εκκλησίας τελείωσε και αφιερώθηκε στον Άγιο Δημήτριο.
Πρώτος ιερέας σ’ αυτήν την εκκλησία, με διάταγμα του Εξάρχου της Γεωργίας, διορίστηκε ο Ανδρέας Κιούρτζογλου. Η οικογένειά του μετανάστευσε στη Ρωσική Αυτοκρατορία το 1830 από την περιοχή του Αρζρούμ μαζί με τους άλλους Έλληνες.
Ο ιερέας Α. Κιούρτζογλου είχε 6 γιους. Το 1832 ο μεγάλος γιος Δημήτρης ήταν 15 ετών, ο Παύλος 12, ο Εφρέμ 8, ο Ηλίας 6, ο Σαμσών 4 και ο Τιμοφέη ενός έτους. Ο Ανδρέας Κιούρτζοβ άρχισε να υπηρετεί στην εκκλησία σαν διάκονος, αλλά το 1853 ξαφνικά έφυγε πίσω στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, όπου ο Επίσκοπος Χριστόφορος τον έκανε ιερέα στη Νικόπολη.
Η ρίζα του επωνύμου του Ανδρέα Κιούρτζοβ είναι η μογγολική λέξη «κορτσί» ή «κουρτσί». Είναι γνωστό ότι η αυλή της Τραπεζούντας δανείστηκε από τους Ιλχάνους (Μογγόλους)τον τίτλο «χουρτζίς», που προέρχεται από το «κουρτσί» και σημαίνει το βυζαντινό τίτλο «ακόλουθος» του αρχηγού της προσωπικής φρουράς του βασιλιά.
Στις βυζαντινές πηγές αυτή η λέξη αναφέρεται σαν «χουρτζιώτης».
Αυτόν τον τίτλο δέχτηκαν οι κάτοικοι της Τραπεζούντας στη μογγολική εποχή, συγκεκριμένα το 1240. Ο κατακτητής της Ανατολίας Μπαϊτζούνοϊον υποτασσόταν στον Τσαρμαγκούν και είχε τίτλο «κουρτσί». Οι Χουρτζιώτες στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία δεν ήταν πλούσιοι και γνωστοί, και δεν ανήκαν στον αυλικό κύκλο.
Οι Μογγόλοι είχαν τις ειδικές ομάδες «κουρτσί» - τους σωματοφύλακες των Μογγόλων χάνων. Το επώνυμο Χουρτζιώτης δημιουργήθηκε με τον ίδιο τρόπο, όπως και ο τίτλος του στρατιώτη. Ήταν ομάδες των στρατιωτών σωματοφυλάκων, που υποτάσσονταν στο Χουρτζίς - ακόλουθο της Τραπεζούντας. Απ’ αυτήν τη στρατιωτική ονομασία προέρχονται τα προαναφερόμενα ονόματα.
Στα 1830 στο χωριό Κεϊβάν - Μπούλγκασον εγκαταστάθηκε η οικογένεια του ιερέα Ανάνιου Ξενοδόχοβ. Αμέσως μετά την εγκατάστασή του άρχισε να υπηρετεί την τοπική εκκλησία. Ο γιος του Αζάριος γεννήθηκε το 1817 στο χωριό Κεϊβάν - Μπουλγκασάν της περιοχής Αρζρούμ και το 1838 πέρασε στο εκκλησιαστικό σχολείο της Τιφλίδας. Μετά τις σπουδές ο Αζάριος, που γνώριζε άριστα τη μητρική του γλώσσα, υπηρετούσε ως ιερέας σε διάφορα χωριά της περιοχής Τσάλκας.
Μολονότι οι Έλληνες του χωριού Κεϊβάν - Μπούλγκασον έχτισαν εκκλησία, στην οποία η λειτουργία γινόταν στην ελληνική γλώσσα,χρήση της αρμενικής και τουρκικής γλώσσας δεν τους επέτρεπε να γνωρίσουν και να μιλήσουν σωστά τη μητρικής τους γλώσσα.
Στα 1920 τα επαναστατικά γεγονότα και η κομμουνιστική αντίδραση εναντίον της εκκλησίας δεν άφησαν ανέγγιχτο και αυτό το χωριό.
Τελικά στις 14 Ιουνίου του 1922 δημιουργήθηκε μια ειδική επιτροπή για τη σύνταξη εγγράφου σχετικού με την απαλλαγή από τα εκλησιαστικά αντικείμενα αυτής της περιοχής.
Από το έγγραφο αυτό γνωρίζουμε ότι τότε στην εκκλησία του Αγίου Προφήτη Ηλία του χωριού Κεϊβάν -Μπούλγκασόν ανακάλυψαν 23 εικόνες, 36 ιερά βιβλία στην ελληνική γλώσσα και τη χάλκινη καμπάνα βάρους 3 πούτια (1: 16,38 χιλιογρ.).
Αυτό το έγγραφο υπογράφτηκε από τον ιερέα Κιουρτζίεβ, από τον πρόεδρο της εκτελεστικής επιτροπής της κοινότητας Δεμιρμπουλάκ Κωνσταντίνο Κιουρτζίεβ και από τους αντιπροσώπους του χωριού Αμπαρλό Κλιμέντιο Πεχλιβάνοβ και Γεώργιο Νικηφόρο. Όσον αφορά την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου του χωριού Κεϊβάν - Μπούλγκασον, είναι γνωστή η ημερομηνία της σύνταξης του εγγράφου, αλλά δεν αναφέρεται η λίστα των πολύτιμων αντικειμένων.
Στο κάτω μέρος του εγγράφου βρίσκονται οι υπογραφές του ηγούμενου Γκεγκούτζεβ, του προέδρου της εκτελεστικής επιτροπής Κωνσταντίνου Κιουρτζίεβ και των αντιπροσώπων του χωριού Κεϊβάν - Μπούλγκασον Κ. Κουρτζίεβ, Αντύπου Ξενοδόχοβ και Αντύπου Κιαριακλίεβ’’.
 |
| Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου |
Στις αρχές του 1840 οι πιστοί του Εργκισογλί κοντά στο χωριό τους, σε έναν λόφο, ανακάλυψαν τα θεμέλια μιας παλιάς γεωργιανής εκκλησίας. Πάνω σ’ αυτά έχτισαν καινούρια εκκλησία και την αφιέρωσαν στο Μεγαλομάρτυρα Γεώργιο. Μέχρι σήμερα αυτή η εκκλησία στέκεται εκεί χωρίς καμία αλλαγή.
Σωκράτης Αγγελίδης
Διδάκτορας της Ιστορίας-Ανατολικολόγος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου