Τελικά δεν ήταν μικρή και ασήμαντη η συμβολή της πολιτείας στην προσφυγική αποκατάσταση.Πέρα από το Καταστατικό πλαίσιο για τη νομοθετική πράξη, που έχει εξασφαλίσει στην όλη λειτουργία της Ε.Α.Π., και πέρα από την καθοριστική συμβολή της στην έκδοση, υλοποίηση και απόδοση των προσφυγικών δανείων, έχει διαθέσει από τον κρατικό προϋπολογισμό και το ποσό των 3.197.600.000 δρχ., βαρύ τίμημα για την περίοδο αυτή των μεγάλων πιεστικών προβλημάτων και των περιορισμένων δημοσίων εσόδων. Συγκεκριμένα, στο διάστημα 1922-1931 πραγματοποιήθηκαν οι παρακάτω κρατικές δαπάνες:
Για περίθαλψη και στέγαση: 1.747.300.000 δρχ
Για ανάγκες εποικισμού: 702.800.000 δρχ
Για την ανταλλαγή των πληθυσμών: 263.200.000 δρχ.
Για διάφορες ανάγκες: 484.300.000 δρχ.
Σύνολο: 3.197.600.000 δρχ.
Και αυτά μόνο για την αγροτική αποκατάσταση. Να σημειωθεί ακόμη ότι από το Υπουργείο Γεωργίας έχουν αποκατασταθεί 2.167 οικογένειες (8.668 άτομα) αγροτών προσφύγων στην Ήπειρο, Θεσσαλία, Αττικοβοιωτία, Ηλεία, Αχαΐα, Εύβοια, Λαμία, Σάμο, πέρα από εκείνες που αποκαταστάθηκαν από την Ε.Α.Π.. Ακόμη, έχουν διατεθεί δέκα (10) συνεργεία καταμετρήσεων και έχουν χτιστεί 4.356 αγροτόσπιτα.
Όσο για την αστική αποκατάσταση, μπορούμε άνετα να πούμε ότι ο κρατικός παράγοντας έχει τη μερίδα του λέοντα. Σε σύνολο 124.482 αστικών οικογενειών (απογραφή 1927) μόνο οι 25.000 έχουν αποκατασταθεί με ευθύνη της Ε.Α.Π..
Όλες οι άλλες αποκαταστάθηκαν από την πολιτεία (αρκετές βέβαια και με δικά τους μέσα), δεδομένου ότι σε πόλεις άνω των 10.000 κατοίκων την αστική αποκατάσταση είχε αναλάβει, από το Μάιο του 1925, το ίδιο το κράτος μέσω της ΕΤΕ. Γι’ αυτό η Ε.Α.Π. είχε παραχωρήσει στην ΕΤΕ, για αστική αποκατάσταση, τα ανταλλάξιμα μουσουλμανικά ακίνητα αυτών των πόλεων.
Βέβαια, σε όλα τα παραπάνω συνέβαλαν τα ειδικότερα μέτρα που πήραν οι κυβερνήσεις αυτής της περιόδου, στα πλαίσια της προσφυγικής τους πολιτικής και μέσα στο πνεύμα της όλης νομοθετικής υποδομής.
Συστηματικά και μελετημένα τα μέτρα αυτά λαμβάνονται από όλες, σχεδόν, τις κυβερνήσεις στο λίγο διάστημα της εξουσίας τους, κυρίως, όμως από την κυβέρνηση Βενιζέλου, η οποία μπόρεσε να καταστρώσει και να υλοποιήσει προσφυγικά προγράμματα μιας ολόκληρης τετραετίας (1928-1932). Αλλά και ως διάδοχος φορέας, μετά την Ε.Α.Π., κατόρθωσε να συνεχίσει και να ολοκληρώσει το έργο που πραγματοποίησε εκείνη, σε βαθμό που οι πρόσφυγες να νιώσουν την ασφάλεια και τη σιγουριά που είχαν ως τότε. αλλά και να μπαίνουν, σταδιακά, στο δρόμο της παραγωγικής διαδικασίας αυτού του τόπου.
Χωρίς να παραβλέπουμε τα παράπονα και τις απανωτές διαμαρτυρίες των προσφύγων, ιδιαίτερα για τις αποζημιώσεις που δεν πήραν, ενώ τις δικαιούνταν, αλλά και για τη διαχείριση της ανταλλάξιμης μουσουλμανικής περιουσίας, από τα στοιχεία που παραθέσαμε φαίνεται ότι η προσφυγική αποκατάσταση αυτής της περιόδου (1923-1930) δεν είναι μόνον έργο της Ε.Α.Π. Οφείλεται και στη συμβολή της πολιτείας, η οποία έδωσε ακόμη και το υστέρημά της για τη μεγάλη αυτή εθνική υπόθεση.
Αν, λοιπόν, οι πρόσφυγες αναδείχτηκαν, ήδη από τότε, «ευλογία» γι’ αυτόν τον τόπο (κατά την ομολογία του Βενιζέλου), αυτός ο τόπος, με τη σειρά του, υψώθηκε στη συνείδησή τους ως η δική τους «ευλογία» και η δική τους πατρίδα.
Πράγματι, οι πρόσφυγες έδωσαν πολλά, αλλά και πήραν πολλά. Και ο έπαινος δεν είναι λίγος, αν λάβουμε υπόψη ότι όλα αυτά συμβαίνουν αμέσως μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, την οικονομική εξάντληση και τη διπλωματική απομόνωση της χώρας.
Στάθης Πελαγίδης
Καθηγητής Α.Π.Θ.
Για περίθαλψη και στέγαση: 1.747.300.000 δρχ
Για ανάγκες εποικισμού: 702.800.000 δρχ
Για την ανταλλαγή των πληθυσμών: 263.200.000 δρχ.
Για διάφορες ανάγκες: 484.300.000 δρχ.
Σύνολο: 3.197.600.000 δρχ.
Και αυτά μόνο για την αγροτική αποκατάσταση. Να σημειωθεί ακόμη ότι από το Υπουργείο Γεωργίας έχουν αποκατασταθεί 2.167 οικογένειες (8.668 άτομα) αγροτών προσφύγων στην Ήπειρο, Θεσσαλία, Αττικοβοιωτία, Ηλεία, Αχαΐα, Εύβοια, Λαμία, Σάμο, πέρα από εκείνες που αποκαταστάθηκαν από την Ε.Α.Π.. Ακόμη, έχουν διατεθεί δέκα (10) συνεργεία καταμετρήσεων και έχουν χτιστεί 4.356 αγροτόσπιτα.
 |
| Δημοτικό Σχολείο Νέας Σάντας |
Όλες οι άλλες αποκαταστάθηκαν από την πολιτεία (αρκετές βέβαια και με δικά τους μέσα), δεδομένου ότι σε πόλεις άνω των 10.000 κατοίκων την αστική αποκατάσταση είχε αναλάβει, από το Μάιο του 1925, το ίδιο το κράτος μέσω της ΕΤΕ. Γι’ αυτό η Ε.Α.Π. είχε παραχωρήσει στην ΕΤΕ, για αστική αποκατάσταση, τα ανταλλάξιμα μουσουλμανικά ακίνητα αυτών των πόλεων.
Βέβαια, σε όλα τα παραπάνω συνέβαλαν τα ειδικότερα μέτρα που πήραν οι κυβερνήσεις αυτής της περιόδου, στα πλαίσια της προσφυγικής τους πολιτικής και μέσα στο πνεύμα της όλης νομοθετικής υποδομής.
Συστηματικά και μελετημένα τα μέτρα αυτά λαμβάνονται από όλες, σχεδόν, τις κυβερνήσεις στο λίγο διάστημα της εξουσίας τους, κυρίως, όμως από την κυβέρνηση Βενιζέλου, η οποία μπόρεσε να καταστρώσει και να υλοποιήσει προσφυγικά προγράμματα μιας ολόκληρης τετραετίας (1928-1932). Αλλά και ως διάδοχος φορέας, μετά την Ε.Α.Π., κατόρθωσε να συνεχίσει και να ολοκληρώσει το έργο που πραγματοποίησε εκείνη, σε βαθμό που οι πρόσφυγες να νιώσουν την ασφάλεια και τη σιγουριά που είχαν ως τότε. αλλά και να μπαίνουν, σταδιακά, στο δρόμο της παραγωγικής διαδικασίας αυτού του τόπου.
Χωρίς να παραβλέπουμε τα παράπονα και τις απανωτές διαμαρτυρίες των προσφύγων, ιδιαίτερα για τις αποζημιώσεις που δεν πήραν, ενώ τις δικαιούνταν, αλλά και για τη διαχείριση της ανταλλάξιμης μουσουλμανικής περιουσίας, από τα στοιχεία που παραθέσαμε φαίνεται ότι η προσφυγική αποκατάσταση αυτής της περιόδου (1923-1930) δεν είναι μόνον έργο της Ε.Α.Π. Οφείλεται και στη συμβολή της πολιτείας, η οποία έδωσε ακόμη και το υστέρημά της για τη μεγάλη αυτή εθνική υπόθεση.
Αν, λοιπόν, οι πρόσφυγες αναδείχτηκαν, ήδη από τότε, «ευλογία» γι’ αυτόν τον τόπο (κατά την ομολογία του Βενιζέλου), αυτός ο τόπος, με τη σειρά του, υψώθηκε στη συνείδησή τους ως η δική τους «ευλογία» και η δική τους πατρίδα.
Πράγματι, οι πρόσφυγες έδωσαν πολλά, αλλά και πήραν πολλά. Και ο έπαινος δεν είναι λίγος, αν λάβουμε υπόψη ότι όλα αυτά συμβαίνουν αμέσως μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, την οικονομική εξάντληση και τη διπλωματική απομόνωση της χώρας.
Καθηγητής Α.Π.Θ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου