Στο μεταξύ, η πρεσβεία Κων/πόλεως ναύλωσε ξανά πλοία και το χειμώνα του ’20 ξανάρχισε η μεταφορά των προσφύγων από το Βατούμ προς την Ελλάδα. Στις 13 Νοεμβρίου αναχώρησε από το Βατούμ το «ΠΑΡΘΙΑΝ» με 1500 πρόσφυγες. Στις 14 Νοεμβρίου επιβιβάζονταν στο «ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ» 5.000 περίπου άτομα.
Η καθυστέρηση του απόπλου των δύο προηγούμενων ατμοπλοίων, καθυστέρηση που οφείλονταν στις χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες των τελωνειακών αρχών και για τις οποίες διαμαρτυρήθηκε ο Κωνστανταράκης στις αρμόδιες αρχές, προκάλεσε το θάνατο από το κρύο τριάντα νηπίων και πολλών ζώων.
Με τα δυο προηγούμενα ατμόπλοια καθώς επίσης και με το «ΘΕΟΦ. ΣΙΔΕΡΙΔΗΣ» που παρέλαβε 550 πρόσφυγες, το «ΧΙΟΣ» με 850 και το «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» με 100, τα οποία απέπλευσαν τον Νοέμβρη του 20 αναχώρησαν από το Βατούμ οι εναπομείναντες πρόσφυγες των Ελλήνων του Καρς, για τους οποίους είχε ανακοπή η μεταφορά τον Αύγουστο του 20.
Οι υπόλοιποι, οκτώ χιλ. περίπου των Ελλήνων της Γκιόλας και της Όλτης, οι οποίοι κατέφυγαν στο Βατούμ στα τέλη του 20 καθώς επίσης και οι Έλληνες των χωριών Φαχρέλ, Χανάκ, Πεπερέκ και Τοροσχώφ, που τους ακολούθησαν, αναχώρησαν από το Βατούμ τον Μάρτη του 21 με τα ατμόπλοια: «ΛΗΜΝΟΣ» το οποίο παρέλαβε 2.520 άτομα, το «ΘΕΜΙΣ» με 1.440, το «ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ» με 4.250, το «ΔΑΦΝΗ» με 2.500, το «ΚΙΟΣ» με 4.500 και το «ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ» με 2.000.
Με τα ίδια ατμόπλοια αναχώρησαν από το Βατούμ, όχι μόνο Έλληνες τους Καρς, αλλά πρόσφυγες και από άλλες περιοχές του Καυκάσου και της Νότιας Ρωσίας, όσοι είχαν ανάγκη άμεσης βοήθειας και δεν διέθεταν τα μέσα να συντηρηθούν. Σε κάθε καράβι έμπαιναν και τριακόσιοι πρόσφυγες περίπου από το Σοχούμ.
Στο τελευταίο καράβι είχε φορτωθεί και η μεγάλη ρωσική καμπάνα της Μεταμόρφωσης του Καρς, η οποία με το μεγάλο της όγκο και βάρος στάθηκε δύσκολη στο φόρτωμα. Όπως αναφέρεται, κατά τη διάρκεια της τοποθέτησής της στο καράβι, χάθηκε το γλωσσίδι της, το οποίο έπεσε στη θάλασσα και στάθηκε αδύνατο να ανευρεθεί.
Πάντως η μεγάλη καμπάνα που συνόδευε τους πρόσφυγες στάθηκε συγκινητική στιγμή γι’ αυτούς.
Σε ό,τι αφορά τα έξοδα μεταφοράς των προσφύγων, δηλαδή το αντίτιμο του εισιτηρίου, στις περισσότερες περιπτώσεις τα κατέβαλε η ελληνική κυβέρνηση μέσω της πρεσβείας Κων/πόλεως και της Ελληνικής Αποστολής. Στα ίδια έξοδα συνέβαλε επίσης και το Γενικό Συμβούλιο των Ποντίων.
Επίσης, πολλοί πρόσφυγες, κυρίως αυτοί που έφυγαν νωρίτερα, το καλοκαίρι του 20, κατέβαλαν οι ίδιοι τα έξοδα μεταφοράς. Κατά τη μεταφορά τους στην Ελλάδα οι πρόσφυγες έφεραν μαζί τους, εκτός από τα προσωπικά τους είδη, είδη οικοσυσκευής, ό,τι ήταν δυνατό να περισωθεί και να μεταφερθεί, και ζώα.
Μεταφέρθηκαν ζώα (βόδια) και μικρά ζώα (πρόβατα) περίπου 7.500 με τα παρακάτω ατμόπλοια: Το «ΠΑΡΘΙΑΝ» παρέλαβε 500 ζώα, το «ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ» 453, το «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» 800, το «Θ. ΣΙΔΕΡΙΔΟΥ» 1186, το «ΧΙΟΣ» 1346, το «ΘΕΜΙΣ» 806, το «ΔΑΦΝΗ» 1346, το «ΚΙΟΣ» 750 και το «ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ» 550 ζώα.
Ιωαννης Φ. Καζταριδης
Αποσπασμα απο το βιβλιο του :
Η "ΕΞΟΔΟΣ" ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΚΑΡΣ ΤΗΣ ΑΡΜΕΝΙΑΣ (19191-1921)
Η καθυστέρηση του απόπλου των δύο προηγούμενων ατμοπλοίων, καθυστέρηση που οφείλονταν στις χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες των τελωνειακών αρχών και για τις οποίες διαμαρτυρήθηκε ο Κωνστανταράκης στις αρμόδιες αρχές, προκάλεσε το θάνατο από το κρύο τριάντα νηπίων και πολλών ζώων.
Με τα δυο προηγούμενα ατμόπλοια καθώς επίσης και με το «ΘΕΟΦ. ΣΙΔΕΡΙΔΗΣ» που παρέλαβε 550 πρόσφυγες, το «ΧΙΟΣ» με 850 και το «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» με 100, τα οποία απέπλευσαν τον Νοέμβρη του 20 αναχώρησαν από το Βατούμ οι εναπομείναντες πρόσφυγες των Ελλήνων του Καρς, για τους οποίους είχε ανακοπή η μεταφορά τον Αύγουστο του 20.
Οι υπόλοιποι, οκτώ χιλ. περίπου των Ελλήνων της Γκιόλας και της Όλτης, οι οποίοι κατέφυγαν στο Βατούμ στα τέλη του 20 καθώς επίσης και οι Έλληνες των χωριών Φαχρέλ, Χανάκ, Πεπερέκ και Τοροσχώφ, που τους ακολούθησαν, αναχώρησαν από το Βατούμ τον Μάρτη του 21 με τα ατμόπλοια: «ΛΗΜΝΟΣ» το οποίο παρέλαβε 2.520 άτομα, το «ΘΕΜΙΣ» με 1.440, το «ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ» με 4.250, το «ΔΑΦΝΗ» με 2.500, το «ΚΙΟΣ» με 4.500 και το «ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ» με 2.000.
Με τα ίδια ατμόπλοια αναχώρησαν από το Βατούμ, όχι μόνο Έλληνες τους Καρς, αλλά πρόσφυγες και από άλλες περιοχές του Καυκάσου και της Νότιας Ρωσίας, όσοι είχαν ανάγκη άμεσης βοήθειας και δεν διέθεταν τα μέσα να συντηρηθούν. Σε κάθε καράβι έμπαιναν και τριακόσιοι πρόσφυγες περίπου από το Σοχούμ.
Πάντως η μεγάλη καμπάνα που συνόδευε τους πρόσφυγες στάθηκε συγκινητική στιγμή γι’ αυτούς.
Σε ό,τι αφορά τα έξοδα μεταφοράς των προσφύγων, δηλαδή το αντίτιμο του εισιτηρίου, στις περισσότερες περιπτώσεις τα κατέβαλε η ελληνική κυβέρνηση μέσω της πρεσβείας Κων/πόλεως και της Ελληνικής Αποστολής. Στα ίδια έξοδα συνέβαλε επίσης και το Γενικό Συμβούλιο των Ποντίων.
Επίσης, πολλοί πρόσφυγες, κυρίως αυτοί που έφυγαν νωρίτερα, το καλοκαίρι του 20, κατέβαλαν οι ίδιοι τα έξοδα μεταφοράς. Κατά τη μεταφορά τους στην Ελλάδα οι πρόσφυγες έφεραν μαζί τους, εκτός από τα προσωπικά τους είδη, είδη οικοσυσκευής, ό,τι ήταν δυνατό να περισωθεί και να μεταφερθεί, και ζώα.
Μεταφέρθηκαν ζώα (βόδια) και μικρά ζώα (πρόβατα) περίπου 7.500 με τα παρακάτω ατμόπλοια: Το «ΠΑΡΘΙΑΝ» παρέλαβε 500 ζώα, το «ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ» 453, το «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» 800, το «Θ. ΣΙΔΕΡΙΔΟΥ» 1186, το «ΧΙΟΣ» 1346, το «ΘΕΜΙΣ» 806, το «ΔΑΦΝΗ» 1346, το «ΚΙΟΣ» 750 και το «ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ» 550 ζώα.
Ιωαννης Φ. Καζταριδης
Αποσπασμα απο το βιβλιο του :
Η "ΕΞΟΔΟΣ" ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΚΑΡΣ ΤΗΣ ΑΡΜΕΝΙΑΣ (19191-1921)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου