Ασήν Λαραχανήν, χωρίον τη Ματσούκας, ο Σφενδάμ’ς (προσονείδ’ τη Λαζάρογλη) πεχλιβάνος ακουστός σ’ όλιον τον Πόντον, κι άλλο μακρά ους την Πόλ’.
Την χρονίαν μίαν ’ς σην Πόλ’ ετοπλαεύκουσαν οι πεχλιβάνοι ασ’ όλιον την Τουρκίαν, ίνουσαν γιαμούσα ’ς σο πάλεμαν.
Ασ’ ατό ο Σφενδάμ’ς αδά απάν’ νε έξερεν και νιας επόρνεν πα να πάει, εφτωχός πολλά είχεν ολί(γ)α χωραφόπα, ολί(γ)α ζα κι έναν πα μικρόν παχτσεδόπον σο γιάν τ’ οσπιτί’ ατ’, αρ’ με τ’ ατά ουγράσενεν και μόσαν επόρενεν ατός με την φαμίλιαν ατ’.
Έναν ημέραν μοθωπορή καιρός, έρθαν αδά κι άν’ δύο εριφάντ α’ σο τεβλέτ και εράευαν ατον. Σείτα πάγνε αν' σην στράταν τη Λαραχανής, τσατεύ’νε εκεκά σιμά έναν να οργών’ το χωράφ’ με τα βούδα. Εσίμωσαν και ρωτούν ατόν πού κ’ έσ’ να πάγ’νε να ευρήκνε τον Σφενδάμ’ τον πεχλιβάνον.
Ατότε αμάν ατός παίρ’ και σύρ’ τ’ αλέτρ’ και σκών’ τα βούδα σ’ οπίσ’ σα ποδάρα τουν. Ατότε εγροίκ’σαν πως ατός έν’ ο Σφενδάμ’ς τινάν αραεύ’νε και εκάτσαν και είπαν ατον, το και το, πως το τεβλέτ (κράτος) θα βάλ’ όλα τα έξοδα να πάει’ς σην Πόλ’ να παλεύ’ με τ’ αλλουνούς τοι πεχλιβάνους τη Τουρκίας.
Αέτσ’ ε(γ)έντον και ο Σφενδάμ’ς αμάν ευρέθεν’ς σην Πόλ’. Εκεί επάλεψεν και ενίκεσεν ουλουνούς, άμα τ’ άλλο την ημέραν πρέπ’ να παλεύ’ και με το λιοντάρ’.
Εξέβεν ασό χαν’ ντο εμένεν και εκάτσεν και νουνίζ’ και λέει, όλαν εγώ ανθρώπ’ς ’κι φοούμαι να παλεύω και θέκω κά’, αλλά αούτο με το λιοντάρ’ πα πώς να επορώ και θέκω κά’, θα δάκ’ και τσερίζ’ με, θ’ ευτάει με δέκα παρτσάδες.
Ατότε δαβαίν’ ασό γιάν’ ατ’ είνας γραιίτσα, κοντοστέκ’ και τερεί ατόν κα λέει ατον:
- Όλαν, παιδά, ντο κάθεσαι και νουνί’εις;
-Και πώς να μην νουνίζω και τυραννίουμαι, καλέσα θείτσα, αύριον θα βάλ’νε με να παλεύω με λιοντάρ’ και φοούμαι πολλά, απ’ ατόν πώς να γουρταρεύκουμαι, οπίσ’ έχω και φαμίλιαν, ντο θα’ ίνταν χωρίς εμέν’;
-Ακ’σον εμέν’, καλόν παιδίν, ντο λέω σε θ’ευτάς, θα πας αγοράεις κατσάν, παίρτ’ς και φοαίεις ατο απέσ’ σο κατράν’ και με τ’ ατό παίρτ’ς και τυλίεις πολλά καλά το δεξίν το γόνατο σ’, σφιχτά, κι όντες έρ’ται απάν-ι-σ’ το λιοντάρ’, απλώντ’ς ατον ατό το γόνατον, ατότε θα δάκ’ ατο και θα φοσίουνταν τα δόντα τ’ ’ς σην κατσάν με το κατράν, κι άλλο κι θα επορεί ν’ ανοί’ το στόμαν ατ’ να δάκ’ σε, ατότε εσύ πιάντ’ς και σπίγκ’ς και ζουλίεις τη γούλαν ατ’ και σύρτ’ς και θέκς ατον κά’.
Ευχαρίστησεν την γραίαν, εφίλεσεν το χέρ’ν ατ’ς και εντώκεν ατο σο κατσιν ατ’ και ατέ ισούλα επιδεύεν.
Εποίκεν όλια όπως εδερμένεψεν ατον η γραία και τ’ άλλ’ την ημέραν ενίκεσεν και το λιοντάρ’. Έτρεξαν ατότε κόσμος πολλά, έσ’κωσαν ατόν απάν’ ’ς σα χέρα ’τουν ους ’ς σο μεϊντάν.
Όλαν ασκ ' ολσούν, πεχλιβάνε, πε με ατώρα ντο θέλτ’ς να διγομε σε, παράν άλλο να μη ουγρασεύς ’ς σα χωράφα και σα ζα, για άλλο ίνταν θέλτ’ς, εμείς θα δίγομες ατο.
Ατότε λέει ατον ο Σφενδάμ’ς:
-Καλέ μ’ άρχοντα, για τ’ εμέν’ δεν ’κι θέλω, άμα για τα’ εκείνο το χωρίο μ’ την Λαραχανήν. Εκειάν’ ολ’ εφτωχοί ανθρώπ’ είναι και ’κ’ επορούν να πλερών’νε το βεργκίν (φόρο) και έρχονταν και παίρ’νε τα ζα ’τουν και τα σκεύα, απ’ ατά επορείς και γουρ-ταρεύ’ς μας, θα έχ’ς την ευχήν τη θεού, κι άλλο τηδέν ’κι θέλω.
Αέτσ’ ε(γ)έντον και οι Λαραχανήτ’ εγουταρεύταν, και όντες εκλώστεν και έρθεν ’ς σο χωρίον ο Σφενδάμ’ς ετοπλαεύταν όλ’ ’ς σο μεϊντάν, εκούρεψαν τρανόν χορόν και μουχαπέτ’, έπαιξαν τα κεμεντζέδες κι ετραγώδεσαν, διπλόν χαράν, το χωρίον εβούιξεν και τ’ ορμία αντεβόεσαν, έναν ημέραν και έναν νύχταν.
Ους που έντον η ανταλλαγή, οι Λαραχανέτ’ απ’ ατότε άλλον φόρον’κ’ εδώκανε.
Ο Σφενδάμ’ς, ο τρανόν ο πεχλιβάνον με το τρανόν καλόν καρδίαν επέθανεν εκεί και εθάφτεν ’ς σην πατρίδαν ατ’ την Λαραχανήν, π' εγάπεσεν πολλά και εδόξασεν ατεν.
Λαφρήν το χώμαν ντο σκεπάζ’ ατον κι εμ.είς κι άλλ’ ντο θα έρχουνταν πρέπ’ να μην ανασπάλλομ’ ατον και πάντα ν’ αναστορούμε την μεγαλοσύνιαν ατ’, να μέν’ αθάνατος.
Νίκος Κυριαζίδης
Αρχιτέκτονας-συγγραφέας
Κοζάνη
Την ιστορία αυτή, όπως την άκουσα από τον Λαραχανέτεν Ανέστην Τσαλικίδην, όπως και αυτός τ' άκουσε από τον παππού του.
Την χρονίαν μίαν ’ς σην Πόλ’ ετοπλαεύκουσαν οι πεχλιβάνοι ασ’ όλιον την Τουρκίαν, ίνουσαν γιαμούσα ’ς σο πάλεμαν.
Ασ’ ατό ο Σφενδάμ’ς αδά απάν’ νε έξερεν και νιας επόρνεν πα να πάει, εφτωχός πολλά είχεν ολί(γ)α χωραφόπα, ολί(γ)α ζα κι έναν πα μικρόν παχτσεδόπον σο γιάν τ’ οσπιτί’ ατ’, αρ’ με τ’ ατά ουγράσενεν και μόσαν επόρενεν ατός με την φαμίλιαν ατ’.
Έναν ημέραν μοθωπορή καιρός, έρθαν αδά κι άν’ δύο εριφάντ α’ σο τεβλέτ και εράευαν ατον. Σείτα πάγνε αν' σην στράταν τη Λαραχανής, τσατεύ’νε εκεκά σιμά έναν να οργών’ το χωράφ’ με τα βούδα. Εσίμωσαν και ρωτούν ατόν πού κ’ έσ’ να πάγ’νε να ευρήκνε τον Σφενδάμ’ τον πεχλιβάνον.
Ατότε αμάν ατός παίρ’ και σύρ’ τ’ αλέτρ’ και σκών’ τα βούδα σ’ οπίσ’ σα ποδάρα τουν. Ατότε εγροίκ’σαν πως ατός έν’ ο Σφενδάμ’ς τινάν αραεύ’νε και εκάτσαν και είπαν ατον, το και το, πως το τεβλέτ (κράτος) θα βάλ’ όλα τα έξοδα να πάει’ς σην Πόλ’ να παλεύ’ με τ’ αλλουνούς τοι πεχλιβάνους τη Τουρκίας.
Εξέβεν ασό χαν’ ντο εμένεν και εκάτσεν και νουνίζ’ και λέει, όλαν εγώ ανθρώπ’ς ’κι φοούμαι να παλεύω και θέκω κά’, αλλά αούτο με το λιοντάρ’ πα πώς να επορώ και θέκω κά’, θα δάκ’ και τσερίζ’ με, θ’ ευτάει με δέκα παρτσάδες.
Ατότε δαβαίν’ ασό γιάν’ ατ’ είνας γραιίτσα, κοντοστέκ’ και τερεί ατόν κα λέει ατον:
- Όλαν, παιδά, ντο κάθεσαι και νουνί’εις;
-Και πώς να μην νουνίζω και τυραννίουμαι, καλέσα θείτσα, αύριον θα βάλ’νε με να παλεύω με λιοντάρ’ και φοούμαι πολλά, απ’ ατόν πώς να γουρταρεύκουμαι, οπίσ’ έχω και φαμίλιαν, ντο θα’ ίνταν χωρίς εμέν’;
-Ακ’σον εμέν’, καλόν παιδίν, ντο λέω σε θ’ευτάς, θα πας αγοράεις κατσάν, παίρτ’ς και φοαίεις ατο απέσ’ σο κατράν’ και με τ’ ατό παίρτ’ς και τυλίεις πολλά καλά το δεξίν το γόνατο σ’, σφιχτά, κι όντες έρ’ται απάν-ι-σ’ το λιοντάρ’, απλώντ’ς ατον ατό το γόνατον, ατότε θα δάκ’ ατο και θα φοσίουνταν τα δόντα τ’ ’ς σην κατσάν με το κατράν, κι άλλο κι θα επορεί ν’ ανοί’ το στόμαν ατ’ να δάκ’ σε, ατότε εσύ πιάντ’ς και σπίγκ’ς και ζουλίεις τη γούλαν ατ’ και σύρτ’ς και θέκς ατον κά’.
Ευχαρίστησεν την γραίαν, εφίλεσεν το χέρ’ν ατ’ς και εντώκεν ατο σο κατσιν ατ’ και ατέ ισούλα επιδεύεν.
Εποίκεν όλια όπως εδερμένεψεν ατον η γραία και τ’ άλλ’ την ημέραν ενίκεσεν και το λιοντάρ’. Έτρεξαν ατότε κόσμος πολλά, έσ’κωσαν ατόν απάν’ ’ς σα χέρα ’τουν ους ’ς σο μεϊντάν.
Όλαν ασκ ' ολσούν, πεχλιβάνε, πε με ατώρα ντο θέλτ’ς να διγομε σε, παράν άλλο να μη ουγρασεύς ’ς σα χωράφα και σα ζα, για άλλο ίνταν θέλτ’ς, εμείς θα δίγομες ατο.
Ατότε λέει ατον ο Σφενδάμ’ς:
-Καλέ μ’ άρχοντα, για τ’ εμέν’ δεν ’κι θέλω, άμα για τα’ εκείνο το χωρίο μ’ την Λαραχανήν. Εκειάν’ ολ’ εφτωχοί ανθρώπ’ είναι και ’κ’ επορούν να πλερών’νε το βεργκίν (φόρο) και έρχονταν και παίρ’νε τα ζα ’τουν και τα σκεύα, απ’ ατά επορείς και γουρ-ταρεύ’ς μας, θα έχ’ς την ευχήν τη θεού, κι άλλο τηδέν ’κι θέλω.
Αέτσ’ ε(γ)έντον και οι Λαραχανήτ’ εγουταρεύταν, και όντες εκλώστεν και έρθεν ’ς σο χωρίον ο Σφενδάμ’ς ετοπλαεύταν όλ’ ’ς σο μεϊντάν, εκούρεψαν τρανόν χορόν και μουχαπέτ’, έπαιξαν τα κεμεντζέδες κι ετραγώδεσαν, διπλόν χαράν, το χωρίον εβούιξεν και τ’ ορμία αντεβόεσαν, έναν ημέραν και έναν νύχταν.
Ους που έντον η ανταλλαγή, οι Λαραχανέτ’ απ’ ατότε άλλον φόρον’κ’ εδώκανε.
Ο Σφενδάμ’ς, ο τρανόν ο πεχλιβάνον με το τρανόν καλόν καρδίαν επέθανεν εκεί και εθάφτεν ’ς σην πατρίδαν ατ’ την Λαραχανήν, π' εγάπεσεν πολλά και εδόξασεν ατεν.
Λαφρήν το χώμαν ντο σκεπάζ’ ατον κι εμ.είς κι άλλ’ ντο θα έρχουνταν πρέπ’ να μην ανασπάλλομ’ ατον και πάντα ν’ αναστορούμε την μεγαλοσύνιαν ατ’, να μέν’ αθάνατος.
Αρχιτέκτονας-συγγραφέας
Κοζάνη
Την ιστορία αυτή, όπως την άκουσα από τον Λαραχανέτεν Ανέστην Τσαλικίδην, όπως και αυτός τ' άκουσε από τον παππού του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου