Με τον όρο «ΠΟΝΤΟΣ» ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΕΤΑΙ η γεωγραφική περιοχή της βορειοανατολικής Μικράς Ασίας, που εκτείνεται προς βορρά έως το παράλιο τμήμα της μικρασιατικής χερσονήσου, προς νότο μέχρι την Καππαδοκία, ανατολικά μέχρι Κολχίδα και δυτικά έως την Παφλαγονία.
Τα διοικητικά όρια του Πόντου μεταβάλλονταν στο πέρασμα των αιώνων. Ο ιστορικός Πόντος οριοθετούνταν από την περιοχή του Σοχούμ στα ανατολικά και της Σινώπης στα δυτικά.
Ωστόσο, την εποχή των Μιθριδατιδών περιλάμβανε επίσης την Παφλαγονία, καθώς και τμήμα της Καππαδοκίας, ενώ στα χρόνια των Μεγάλων Κομνηνών τα όριά του ήταν από τον ποταμό Φάση έως την Αμισό.
Ο Πόντος τέμνεται κατά μήκος από την οροσειρά του Παρυάδρου,φυσική προέκταση της οροσειράς του Καυκάσου, που τον χωρίζει από τα δυτικά προς τα ανατολικά.
Οι ακτές του, από το άκρο του Βοσπόρου μέχρι την Κολχίδα, είναι κατάσπαρτες από πολλές και μεγάλες παραθαλάσσιες πόλεις.
Ο Πόντος διαρρέεται επίσης από πολυάριθμα ορμητικά ποτάμια, τα οποία δημιουργούν στο διάβα τους εύφορες καλλιεργήσιμες κοιλάδες Συγκεκριμένα, τον Άλυ, το μεγαλύτερο ποταμό της Μικράς Ασίας, τον Ιρι, το Λύκαστο, το θερμώδοντα, στις όχθες του οποίου ζούσαν οι Αμαζόνες, το Δαφνοπόταμο και τον Όφι, δυτικά της Τραπεζούντας.
Το κλίμα στην περιοχή διαφοροποιείται: Στα παράλια είναι θερμό και υγρό, ενώ στην ενδοχώρα ηπειρωτικό, με ψυχρό χειμώνα και ξηρό καλοκαίρι. Κωνοφόρα και οπωροφόρα δέντρα, αλλά και σπάνια είδη φυτών, όπως, για παράδειγμα, η ποντική αζαλέα, συνθέτουν την πλούσια χλωρίδα του Πόντου.
Ο αρχαίος γεωγράφος Στράβωνος στα Γεωγραφικά του διασώζει αρκετές πληροφορίες για την περιοχή: «Της γουν Καππαδοκίας τα προς τω Ευξείνω πολύ βορειότερα των προς τω Ταύρω- αλλ’ η μεν Βαγαδανία, πεδίον εξαίσιον μεταξύ πίπτον του τε Αργαίου όρους και του Ταύρου, σπάνιον ει που τι των καρπίμων δένδρων φύσι καίπερ νοτιώτερον της Ποντικής θαλάττης σταδίοις τρισχιλίοις, τα δε της Σινώπης προάστεια και της Αμισού και της Φαναρσίας το πλέον ελαιόφυτά εστι».
Επίσης, αναφέρει: «Εστι δ’ ώσπερ χερρονήσου μεγάλης ισθμός ούτος, σφιγγόμενος θαλάτταις δυσί τη τε του Ισσικού κόλπου μέχρι της τραχείας Κιλικίας και τη του Ευξείνου μεταξύ Σινώπης τε και της των Τιβαρηνών παραλίας· εντός δε του ισθμού λέγομεν χερρόνησον την προσεσπέριον τοις Καππάδοξιν άπασαν, ην Ηρόδοτος μεν εντός Άλυος καλεί. Αύτη γαρ έστιν ης ήρξεν απάσης Κροίσος. Λέγει δ’ αυτόν εκείνος τύραννον εθνέων των εντός Αλυος ποταμού».
Αξιοσημείωτες πληροφορίες μας παρέχει και ο λογογράφος Εκαταίος ο Μιλήσιος. Στις περιγραφές του Εκαταίου χρησιμοποιείται ως βασική μέθοδος ο συνδυασμός της γεωμετρικής κατασκευής και της ιστορίας. Ο ιστορικός από τη Μίλητο σχεδίασε ένα χάρτη της Γης (Γης περίοδος) , για τον οποίο υιοθέτησε την αντίληψη του Αναξίμανδρου, γι’ αυτό η Γη απεικονιζόταν ως ένας επίπεδος δίσκος που περικλειόταν από τον ωκεανό.
Η Μεσόγειος και ο Εύξεινος Πόντος αποτελούσαν τη διαχωριστική γραμμή Δύσης και Ανατολής ενώ οι ποταμοί Νείλος και Ίστρος οριοθετούσαν τη γραμμή νότου και βορρά, χωρίζοντας την ξηρά σε τέσσερα τέταρτα.
Ο χάρτης ολοκληρωνόταν με μια εκτενή και αναλυτική περιγραφή της Γης σε δυο βιβλία (Ευρώπη και Ασία) , η οποία αργότερα έγινε γνωστή ως Περιήγησις γης. Σε αυτή ο Εκαταταίος συνταίριαξε πληθώρα λεπτομερειών, οι οποίες προέρχονταν είτε από τις περιγραφές των περίπλων είτε από τις δικές του προσωπικές εμπειρίες, ενσωματώνοντας κατ’ αυτό τον τρόπο το ορατό στο μυθικο -θεωρητικό πλαίσιο του Αναξίμανδρου και συμπληρώνοντας τη γεωγραφική και εθνογραφική σύλληψη του τότε γνωστού κόσμου.
Η δομή της περιηγήσεως είναι εκείνη ενός περίπλου των ακτών της Μεσογείου και του Εύξεινου Πόντου με αφετηρία τις Ηράκλειες Στήλες και κινούμενου με τη φορά των δεικτών του ρολογιού.
Από τις ακτές η ματιά του Εκαταίου κατευθύνεται προς το εσωτερικό των χωρών , ενώ η στεγνή αφήγηση διανθίζεται σε αρκετές περιπτώσεις από σωρεία λεπτομερειών εθνολογικού χαρακτήρα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου