Η Ρωμαϊκή Περίοδος στον Πόντο.

Οι σφοδροί και αλλεπάλληλοι Μιθριδατικοί Πόλεμοι έληξαν όταν ο Ρωμαίος ύπατος Πομπήιος νίκησε κατά κράτος τις ποντιακές στρατιωτικές δυνάμεις το 64 π.Χ., ενώ ο βαριά ηττημένος Μιθριδάτης, καταδιωκόμενος, διέταξε τον υπα­σπιστή του να τον σκοτώσει.

Οι Ρωμαίοι, αρχικά το 71 π.Χ. με το στρατηγό Λούκουλλο, κατέκτησαν τη Μι­κρά Ασία, υποχρεώνοντας το Μιθριδάτη να καταφύγει στην Αρμενία. Στη συ­νέχεια το 63 π.Χ. με το στρατηγό Πομπήιο κατέκτησαν τον Πόντο. Οι Ρωμαίοι, παρόλο που κατέστρεψαν τις αρχαιοελληνικές πόλεις του Πόντου, για να τιμω­ρήσουν τους Έλληνες που βοήθησαν τους Πέρσες στους Μιθριδατικούς Πο­λέμους εναντίον τους, αντιλαμβανόμενοι τη γεωπολιτική σημασία της περιο­χής, ενίσχυσαν την Τραπεζούντα με λιμενικά έργα και τη χρησιμοποίησαν, όπως και άλλες πόλεις, όχι μόνο ως εμπορικό κέντρο, αλλά και ως βάση ανεφοδια­σμού του στρατού τους στη Μικρά Ασία.

Στα επόμενα χρόνια επειδή ο Πόντος ήταν απομακρυσμένος από το κέντρο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και θέλοντας να τον εκμεταλλευτούν αναγνώρισαν με­ρική αυτονομία. Έτσι, παραχώρησαν στους «αριστοκράτες» διαφόρων περιοχών προνόμια και έκτοτε σχεδόν σε όλο το υπόλοιπο της ρωμαϊκής κυριαρχίας οι Πό­ντιοι έζησαν με σχετική ελευθερία ενώ οι ντόπιοι άρχοντες τους αξιοποίησαν σαν ασπίδα κατά των «βάρβαρων» λαών, που επιτίθονταν κατά της Ρώμης.

Ο αυτοκράτορας Αδριανός (117-138 μ.Χ.), που ήταν λάτρης του ελληνικού πολιτισμού, το 131 μ.Χ. επισκέφθηκε την Τραπεζούντα και πραγματοποίησε σειρά μεγάλων έργων στην πόλη.

Οι Ρωμαίοι διαίρεσαν τον Πόντο σε τρεις μεγάλες πολιτικές υποδιαιρέσεις, για να έχουν τον έλεγχό του: στην περιοχή δυτικά του Ίρη ποταμού, που αποτελούσε το «Γαλατικό Πόντο», στην περιοχή ανατολικά του ποταμού Ίρη μέ­χρι τη Γεωργία, που ονομάστηκε «Πολεμωνιακός Πόντος», και στο τμήμα με­ταξύ του Μελάνθιου ποταμού και της Καππαδοκίας, που ονομάστηκε «Καππαδοκικός Πόντος». 

Με αυτοκρατορικό διάταγμα ο Καρακάλλας (211-217 μ.Χ.) απένειμε το δικαίωμα του Ρωμαίου πολίτη σε όλους τους ελεύθερους πολίτες. Έτσι και οι κάτοικοι του Πόντου ονομάστηκαν Ρωμαίοι, αποκτώντας παράλληλα και τα δικαιώματα του κάθε Ρωμαίου πολίτη, σε αντίθεση με τις άλλες φυλές που ζουσαν στον περίγυρο των επαρχιών της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

 Γι' αυτό ανάμεσα στους Έλληνες του Πόντου, την περίοδο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, αλλά και αυτής της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας, κυριαρχούσε ο όρος «Ρωμιός».Κατά την εποχή του αυτοκράτορα Διοκλητιανού (284-305 μ.Χ.), οπότε οι ελληνικές πόλεις συνέχισαν την ακμή και την ανάπτυξή τους, μέχρι τον ποταμό Θερμώδοντα δόθηκε στον Πόντο η ονομασία «Ελλενόποντος».

Ο Πόντος χρησιμοποιήθηκε ως εφαλτήριο για τις κατοπινές εκστρατείες των Ρωμαίων εναντίον των Πάρθων αλλά και των Περσών. Το 48 π.Χ. ο γιος του Ευπάτορα, Φαρνάκης, εκμεταλλευόμενος τον εμφύλιο πόλεμο που είχε ξεσπάσει στη Ρώμη, προσπάθησε να αναβιώσει το βασίλειο του πατέρα του, αλλά ηττήθηκε από τον Καίσαρα. Πάντως, σε γενικές γραμμές, οι Ρωμαίοι σεβάστηκαν την αυτονομία των περισσότερων ελληνικών πόλεων του Πόντου.

Την περίοδο της ρωμαϊκής κυριαρχίας ενισχύθηκε το ελληνικό στοιχείο και ενδυναμώθηκε η χριστιανική θρησκεία. Η ελληνική γλώσσα επικράτησε και οι ελληνικές πόλεις διατήρησαν μια σχετική αυτονομία, γεγονός το οποίο είχε ως συνέπεια τη γρήγορη εξάπλωση του χριστιανισμού