Το ποντιακό δημοτικό τραγούδι, ρωμαλέο στην ποίηση και τη μουσική, ηρωικό στη χορευτική του έκφραση, καθρεφτίζει τη μεγαλειώδη ιστορία του ποντιακού ελληνισμού, τις δύσκολες στιγμές του, αλλά εκφράζει και την απλή καθημερινή του ζωή, με όλες τις χαρές και τις πίκρες της.
Μέσα από αυτό το τραγούδι, από τα υπέροχα αυτά μελωδικά σχήματα και τη μεγαλειώδη αυτή καλλιτεχνική και πνευματική δημιουργία του ποντιακού λαού περνάει όλη η ιστορία του Πόντου.
Περνούν οι Ακρίτες και οι καστροπολεμάρχες του Βυζαντίου, οι «Τραντέλλενες», που αγωνίζονται για τα ιδεώδη της φυλής μας. Μέσα από το τραγούδι, καθώς και από άλλα μνημεία λόγου, διατηρήθηκε η γλώσσα, που μαζί με τα ήθη και έθιμα, σε μια άρρηκτη ενότητα, αποτέλεσαν τον λαϊκό πολιτισμό του Πόντου.
Αλλά και πέρα από αυτά, το δημοτικό μας ποντιακό τραγούδι είναι το μοναδικό ζωντανό μνημείο, που μας υπενθυμίζει κατά τον καλύτερο τρόπο τον τόπο μας, μας ανάβει τη φλόγα για την αξέχαστη πατρίδα μας. Μας υπενθυμίζει ότι «Η Ρωμανία κι αν πέρασε ανθεί και φέρει κι άλλο».
Το ποντιακό τραγούδι είναι το κατ' εξοχήν βυζαντινό τραγούδι, το τραγούδι της αυτοκρατορίας του Πόντου, δεμένο με την ορθόδοξη πίστη και ζωή, καλλιτεχνικά και μελωδικά άρτιο, ποικίλο στους ήχους και τους ρυθμούς, αρχαιότροπο στην έκφραση και τη γλώσσα, νοσταλγικό αλλά και ηρωικό στη μελωδία. Με έναν λόγο, είναι το μοναδικό ζωντανό μνημείο που μας θυμίζει τη ζωή και την ιστορία του ποντιακού ελληνισμού.
Παρ' όλα αυτά, όμως, πρέπει να ομολογήσουμε ότι μικρές προσπάθειες έχουν γίνει μέχρι τώρα για τη διατήρηση και διάσωση του. Και όταν λέμε διατήρηση του, εννοούμε τη γνήσια και ατόφια μορφή, με την οποία μας παραδόθηκε. Οι νέες συνθήκες ζωής, ο σύγχρονος πολιτισμός, το ξάπλωμα των Ποντίων σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης, οι καινούργιες συνήθειες, γιατί όχι και η αδιαφορία μας, είναι οι βασικοί λόγοι που φθείρουν σιγά σιγά το δημοτικό ποντιακό τραγούδι.
Πρέπει, λοιπόν, όσο είναι καιρός ακόμη, οι πολυπληθείς σύλλογοι μας σε όλη την Ελλάδα, να δώσουν τη δέουσα προσοχή στον τομέα της μουσικής μας. Είναι επείγουσα ανάγκη και εθνικό χρέος να περισωθούν όσα παραδοσιακά τραγούδια απόμειναν στα χείλη των παλαιοτέρων, που σήμερα ορισμένοι βρίσκονται ακόμη κοντά μας.
Οι σύλλογοι πρέπει να ιδρύσουν τμήματα περισυλλογής και καταγραφής των δημοτικών μας ποντιακών τραγουδιών, καθένας στην περιφέρειά του. Και αυτό γιατί είναι γνωστό σε όλους μας ότι ο Πόντος σαν εκτεταμένη περιοχή έχει και την ανάλογη ποικιλία τραγουδιών.
Η προσπάθεια πρέπει να αρχίσει το συντομότερο και κατά πρώτο λόγο να σωθεί ο ήχος των τραγουδιών, δηλαδή η κυρίως μελωδία. Αυτό είναι το άλφα και το ωμέγα της όλης υπόθεσης. Στη συνέχεια να γίνει η καταγραφή αποκλειστικά στη βυζαντινή μουσική σημειογραφία, γιατί αυτή η μουσική είναι η γλώσσα των τραγουδιών μας.
Είμαστε μοναδικό έθνος με δικό του σοφό μουσικό σύστημα γραφής και εννοώ την ελληνική βυζαντινή μουσική, που είναι και η προέκταση της αρχαίας μουσικής των Ελλήνων. Είναι, χωρίς καμία αμφιβολία, η φυσική γλώσσα για την πιστότερη απόδοση και έκφραση σε όλες τις μουσικές λεπτομέρειες των δημοτικών μας τραγουδιών, είναι η μητρική τους γλώσσα και η μοναδική πηγή από την οποία σίγουρα ο ποντιακός λαός πλαστούργησε αυτούσιο υλικό με την έμφυτη καλλιτεχνική του φαντασία. Δημιούργησε τα δικά του βυζαντινά δημοτικά τραγούδια, τα διατήρησε και τα έφερε μέχρι τις μέρες μας με όλη την προφορική και γραπτή θεωρία της βυζαντινής μουσικής, δηλαδή τους ήχους, τις κλίμακες, τα μουσικά διαστήματα του ελάσσονα τόνου, τους ποικίλους ρυθμούς της αρχαίας ελληνικής μουσικής, την τεχνική της μελωδίας, την ιδιαίτερη έκφραση και το μεγαλοπρεπές βυζαντινό ήθος και ύφος.
Όλα αυτά τα μουσικά στοιχεία μας βεβαιώνουν τη γνησιότητα και την άμεση σχέση των δημοτικών μας τραγουδιών με την ελληνική μας βυζαντινή μουσική.
Γιώργος Κακουλίδης
Εισήγηση στο Β' Παγκόσμιο Συνέδριο του Ποντιακού Ελληνισμού
Μέσα από αυτό το τραγούδι, από τα υπέροχα αυτά μελωδικά σχήματα και τη μεγαλειώδη αυτή καλλιτεχνική και πνευματική δημιουργία του ποντιακού λαού περνάει όλη η ιστορία του Πόντου.
Περνούν οι Ακρίτες και οι καστροπολεμάρχες του Βυζαντίου, οι «Τραντέλλενες», που αγωνίζονται για τα ιδεώδη της φυλής μας. Μέσα από το τραγούδι, καθώς και από άλλα μνημεία λόγου, διατηρήθηκε η γλώσσα, που μαζί με τα ήθη και έθιμα, σε μια άρρηκτη ενότητα, αποτέλεσαν τον λαϊκό πολιτισμό του Πόντου.
Το ποντιακό τραγούδι είναι το κατ' εξοχήν βυζαντινό τραγούδι, το τραγούδι της αυτοκρατορίας του Πόντου, δεμένο με την ορθόδοξη πίστη και ζωή, καλλιτεχνικά και μελωδικά άρτιο, ποικίλο στους ήχους και τους ρυθμούς, αρχαιότροπο στην έκφραση και τη γλώσσα, νοσταλγικό αλλά και ηρωικό στη μελωδία. Με έναν λόγο, είναι το μοναδικό ζωντανό μνημείο που μας θυμίζει τη ζωή και την ιστορία του ποντιακού ελληνισμού.
Παρ' όλα αυτά, όμως, πρέπει να ομολογήσουμε ότι μικρές προσπάθειες έχουν γίνει μέχρι τώρα για τη διατήρηση και διάσωση του. Και όταν λέμε διατήρηση του, εννοούμε τη γνήσια και ατόφια μορφή, με την οποία μας παραδόθηκε. Οι νέες συνθήκες ζωής, ο σύγχρονος πολιτισμός, το ξάπλωμα των Ποντίων σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης, οι καινούργιες συνήθειες, γιατί όχι και η αδιαφορία μας, είναι οι βασικοί λόγοι που φθείρουν σιγά σιγά το δημοτικό ποντιακό τραγούδι.
Πρέπει, λοιπόν, όσο είναι καιρός ακόμη, οι πολυπληθείς σύλλογοι μας σε όλη την Ελλάδα, να δώσουν τη δέουσα προσοχή στον τομέα της μουσικής μας. Είναι επείγουσα ανάγκη και εθνικό χρέος να περισωθούν όσα παραδοσιακά τραγούδια απόμειναν στα χείλη των παλαιοτέρων, που σήμερα ορισμένοι βρίσκονται ακόμη κοντά μας.
Οι σύλλογοι πρέπει να ιδρύσουν τμήματα περισυλλογής και καταγραφής των δημοτικών μας ποντιακών τραγουδιών, καθένας στην περιφέρειά του. Και αυτό γιατί είναι γνωστό σε όλους μας ότι ο Πόντος σαν εκτεταμένη περιοχή έχει και την ανάλογη ποικιλία τραγουδιών.
Η προσπάθεια πρέπει να αρχίσει το συντομότερο και κατά πρώτο λόγο να σωθεί ο ήχος των τραγουδιών, δηλαδή η κυρίως μελωδία. Αυτό είναι το άλφα και το ωμέγα της όλης υπόθεσης. Στη συνέχεια να γίνει η καταγραφή αποκλειστικά στη βυζαντινή μουσική σημειογραφία, γιατί αυτή η μουσική είναι η γλώσσα των τραγουδιών μας.
Είμαστε μοναδικό έθνος με δικό του σοφό μουσικό σύστημα γραφής και εννοώ την ελληνική βυζαντινή μουσική, που είναι και η προέκταση της αρχαίας μουσικής των Ελλήνων. Είναι, χωρίς καμία αμφιβολία, η φυσική γλώσσα για την πιστότερη απόδοση και έκφραση σε όλες τις μουσικές λεπτομέρειες των δημοτικών μας τραγουδιών, είναι η μητρική τους γλώσσα και η μοναδική πηγή από την οποία σίγουρα ο ποντιακός λαός πλαστούργησε αυτούσιο υλικό με την έμφυτη καλλιτεχνική του φαντασία. Δημιούργησε τα δικά του βυζαντινά δημοτικά τραγούδια, τα διατήρησε και τα έφερε μέχρι τις μέρες μας με όλη την προφορική και γραπτή θεωρία της βυζαντινής μουσικής, δηλαδή τους ήχους, τις κλίμακες, τα μουσικά διαστήματα του ελάσσονα τόνου, τους ποικίλους ρυθμούς της αρχαίας ελληνικής μουσικής, την τεχνική της μελωδίας, την ιδιαίτερη έκφραση και το μεγαλοπρεπές βυζαντινό ήθος και ύφος.
Όλα αυτά τα μουσικά στοιχεία μας βεβαιώνουν τη γνησιότητα και την άμεση σχέση των δημοτικών μας τραγουδιών με την ελληνική μας βυζαντινή μουσική.
Γιώργος Κακουλίδης
Εισήγηση στο Β' Παγκόσμιο Συνέδριο του Ποντιακού Ελληνισμού
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου