Λεωνίδας Ιασωνίδης (Την εποχή των υψηλών στόχων και των μεγάλων κενών λόγων )

Ο διακεκριμένος Πόντιος πολιτικός Λεωνίδας Ιασονίδης έζησε την εποχή των υψηλών στόχων και οραμάτων των Ελλήνων και των μεγάλων κενών λόγων των πολιτικών τους.

Η ροπή του, επομένως, προς τα μεγάλα λόγια και τα αποφθέγματα ήταν φυσική, αφού ο ενθουσιώδης μέχρι τον θάνατο του πολιτικός, από μια στιγμή και μετά, ενστερνί­στηκε τον μεγαλοϊδεατισμό του Ελευθέριου Βενιζέλου και της αστικής τάξης και τον έκανε ιδανικό του, ακολουθώντας από πολύ κοντά πάντοτε τον «μεγάλο Κρητικό ηγέτη και εθνάρχη», έχοντας τον ως ίνδαλμα του.

Τον συγκίνησαν οι ιδέες του σοσιαλισμού

Κάποια εποχή, όταν ακόμη βροντούσαν τα όπλα στις ρωσικές πόλεις, φτάνοντας μέχρι και τις στέπες της Σιβη­ρίας, ο Λεωνίδας Ιασονίδης ασπάστηκε τις ιδέες του σοσι­αλισμού, και ενθουσιώδης καθώς ήταν — όπως προαναφέρθηκε — έφτασε στο σημείο να φορέσει εργατικά ρούχα και να φωτογραφηθεί με αυτά. 

Όταν, όμως, το 1924 πέθανε ο Βλαντιμίρ Ιλίτς Λένιν και τη θέση του πήρε η φοβερή μορ­φή του Ιωσήφ Βησαριόνοβιτς Στάλιν, ο Λεωνίδας Ιασονίδης φαίνεται να κλονίστηκε, να απαρνήθηκε τις ιδέες του σοσι­αλισμού και, ως μεγαλοαστός που ήταν από την καταγωγή του, ακολούθησε τη μέση οδό, μακριά από την Αριστερά και τη Δεξιά.

Πείστηκε από τον μεγαλοϊδεατισμό του Βενιζέλου

Τότε, ακριβώς, φαίνεται ότι ανακάλυψε ή πείστηκε από τον μεγαλοϊδεατισμό του Ελευθέριου Βενιζέλου. Η αφοσί­ωση του στον πραγματικά μεγάλο αστό πολιτικό ήταν τόση, που, για μια ακόμη φορά, φόρεσε το «δίκωχο της Δημο­κρατίας», αυτό που φορούσε και ο Βενιζέλος. Εξαιτίας αυτού του δίκωχου κάποιοι θεώρησαν τον Ιασονίδη γραφικό, κάνοντας πολύ μεγάλο λάθος, γιατί ο Λεωνίδας Ιασονίδης ήταν βέβαια αγνός, ταυτόχρονα, όμως, ήταν και πανέξυπνος άνθρωπος, με μεγάλη μόρφωση και, κυρίως, με βαθιά έφε­ση να προσφέρει στους απλούς ανθρώπους, ακόμη και «τον δεύτερο των χιτώνων του».

Ιδεαλιστής και ρομαντικός μέχρι τα τελευταία του

Κύριο χαρακτηριστικό του Λεωνίδα Ιασονίδη ήταν, επίσης, ο ιδεαλισμός, δηλαδή η πίστη σε οράματα που, τις περισσότερες φορές, είναι ανέφικτα, δεν είναι δυ­νατόν να γίνουν, γιατί δεν στηρίζονται στην πραγματι­κότητα της εποχής. Αυτός ήταν, άλλωστε, ο λόγος που τον έκανε θερμότατο υποστηρικτή των ιδεαλιστικών απόψεων του Βενιζέλου περί «Ελλάδος των δύο ηπεί­ρων και των πέντε θαλασσών», δηλαδή της Ευρώπης

και της Ασίας και των θαλασσών της Μικράς Ασίας και της Ελλάδας.

Επίσκεψη Ιασονίδη στην Καλαμαριά

Αδιαμφισβήτητη η τιμιότητα του Λεωνίδα Ιασονίδη

Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την τιμιότητα του Λεωνίδα Ιασονίδη ως ανθρώπου και ως πολιτικού. Όπως σε­πτές μορφές είναι μόνον εκείνοι που θυσίασαν τη ζωή τους για θρησκευτικά ή εθνικά ή πολιτικά ιδανικά, έτσι και τίμιος πολι­τικός είναι εκείνος που «πέθανε στην ψάθα», όπως ο Λεωνίδας Ιασονίδης.

Οι μεγάλοι πολιτικοί Βενιζέλοι, Παπανδρέου, Καραμανλήδες, όπως και πολλοί άλλοι μικρότερου βεληνεκούς, απέκτησαν από την πολιτική πολλά πλούτη, τόσα που με αυτά είναι εξασφαλισμένα να ζήσουν στη χλιδή και τα τετρασέγγονά τους. Αυτοί, αρκετές φορές, για να μην προκαλέσουν άμε­σα, πλούτιζαν τους στενότερους συγγενείς τους. Ο αγαπημένος των Ποντίων πολιτικός Λεωνίδας Ιασονίδης δεν πλούτισε τα αδέλφια του και ο ίδιος πέθανε σε νοικιασμένο σπίτι. Όπως ο επαναστάτης πολιτικός Νίκος Πλαστήρας, που όταν πέθανε δεν είχε σπίτι ούτε και καταθέσεις σε καμιά τράπεζα.

Για την τιμιότητα του Λεωνίδα Ιασονίδη μπορεί κανείς να πάρει όρκο, όπως και για την τιμιότητα άλλων διακεκρι­μένων πολιτικών ποντιακής καταγωγής, όπως ο Γιάννης Πασαλίδης, ο Ισαάκ Λαυρεντιδης, ο Μήτσος Παρτσαλίδης και μερικοί άλλοι.

 Οι πολιτικοί της Αριστεράς, που αναφέρονται εδώ, προσπαθούσαν με πολιτικούς αγώνες να βελτιώσουν και να αλλάξουν τη ζωή των απλών ανθρώπων. Ο Λεωνίδας Ια- σονίδης συγκινιόταν από τη δυστυχία των άλλων και τους βοηθούσε ατομικά, χωρίς να σταματήσει τον αγώνα του για συνολική επίλυση των προβλημάτων των προσφύγων της μι­κρασιατικής καταστροφής.

Η προσπάθειά του για την αποκατάσταση

Αυτή η προσπάθεια του Λεωνίδα Ιασονίδη για την απο­κατάσταση των προσφύγων, επειδή, ακριβώς, κινιόταν αρκε­τές φορές σε ατομικό επίπεδο και δεν αποτελούσε κυβερνητι­κή πολιτική, δεν μπορούσε, όπως ήταν φυσικό, να αποδώσει καρπούς.

Έτρεχε ο Ιασονίδης ως υπουργός, γερουσιαστής ή βουλευτής στις προσφυγικές συνοικίες, άκουγε τα αιτήματα των προσφύγων, υποσχόταν ότι πολλά από αυτά θα λυθούν άμεσα και όταν τα αιτήματα έφταναν στην κυβέρνηση, τα πετούσαν στο καλάθι των αχρήστων, γιατί πολιτική εκείνων που έκαναν «το θαύμα της αποκατάστασης» ήταν να πλου­τίσουν από το προσφυγικό ζήτημα, όπως έγινε εικοσιπέντε χρόνια αργότερα (το 1950) με το Σχέδιο Μάρσαλ για την ανάπτυξη της καταστρεμμένης από τον εμφύλιο πόλεμο Ελ­λάδας, που έφαγαν τα λεφτά οι επιτήδειοι.

«Αδιαφόρησε» για την ανταλλάξιμη περιουσία

Κάτι που πρέπει να καταλογιστεί σε βάρος του Λεωνίδα Ιασονίδη είναι η «αδιαφορία» του για το ζήτημα της ανταλλάξιμης περιουσίας, που την κατασπατάλησαν και συνεχί­ζουν να τη σπαταλούν οι πολιτικοί.

Ο Λεωνίδας Ιασονίδης έβλεπε καθημερινά, μέχρι και τον θάνατο του, το 1959, τους πρόσφυγες να βασανίζονται από τις άθλιες συνθήκες διαβίω­σης στις παράγκες της Καλαμαριάς, των κάστρων της Θεσ­σαλονίκης, της Παλαιάς Κοκκινιάς και της Δραπετσώνας στον Πειραιά, έβλεπε τους χωριάτες να μην έχουν ψωμί να ταΐσουν τα παιδιά τους και παντελόνι να φορέσουν και δεν ύψωσε τη φωνή του να ζητήσει να αξιοποιηθούν τα ανταλλά­ξιμα για τους πρόσφυγες και, κοντά σε αυτούς, και για τους άλλους Έλληνες.

Αντίθετα, άλλοι διακεκριμένοι Πόντιοι βγήκαν και κα­τάγγειλαν τη διασπάθιση της ανταλλάξιμης περιουσίας, όπως ο Ισαάκ Λαυρεντίδης, ο Γιώργος Λαμψίδης και ο Κώστας Ασιατίδης.

Η φυγή του, κατά την κατοχή, στο Λονδίνο

Κάτι άλλο, επίσης, που καταλογίζε­ται σε βάρος του είναι ότι σε όλη τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής της Ελλάδας (Απρίλιος 1941 - Οκτώβριος 1944) ζούσε στην Αγγλία και δεν προ­τίμησε να βρίσκεται ανάμεσα σε εκεί­νους που αγωνίζονταν σκληρά κατά των κατακτητών, μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, του ΕΔΕΣ του ΕΚΚΑ και των άλλων αντιστασιακών οργανώ­σεων.

Βέβαια, στο Λονδίνο έβγαζε εκεί­νη την περίοδο την εφημερίδα «Μεγά­λη Ελλάς», με την οποία έκανε αγώνα κατά των κατακτητών, αλλά τι απήχηση μπορούσε να έχει μια ελληνική εφημε­ρίδα στο Λονδίνο και κάτω από τις συνθήκες της εποχής!

Στο Λονδίνο ο Ιασονίδης εκπλήρωνε και μια παλιά του επιθυμία να μελετήσει διάφορες πηγές της ελληνικής ιστορίας και να επισκε­φθεί τα βρετανικά μουσεία, που είναι γεμάτα από τις κλεμμένες από τους Άγγλους ελληνικές αρχαιότητες.

Η φυγή αυτή του Λεωνίδα Ιασονίδη δεν έγινε βέβαια κάτω από ομαλές συνθήκες και οπωσδήποτε δεν υπήρξε απόρροια κάποιου φόβου, γιατί στο Λονδίνο βρέθηκε λίγο πριν από τον πόλεμο, όταν τον «ετραυμάτισεν βα­ρύτατα η επιβολή της δικτατορίας του Ιωάννου Μεταξά» (από τις 4 Αυγού­στου του 1936, σε συνεργασία με τον βασιλιά Γεώργιο Β').

«Ακούραστος κοινωνικός εργάτης και αγορητής»

Εκείνο, ωστόσο, που θα πρέπει τε­λικά να τονιστεί είναι ότι ο Λεωνίδας Ιασονίδης υπήρξε πάντα ο συμπαρα­στάτης των προσφύγων. Ο Επαμεινών­δας Σωτηριάδης — του οποίου ένα τμή­μα άρθρου του δημοσιεύεται σε άλλες στήλες του παρόντος αφιερώματος — έγραψε, μεταξύ άλλων, το 1963 για τον Λεωνίδα Ιασονίδη στην εφημερίδα «Το Βήμα» της Ευξείνου Λέσχης Θεσ­σαλονίκης: «Όλες οι πόλεις της νοτίου Ρωσσίας με τις μεγάλες ελληνικές κοι­νότητες και τα πλήθη των εκ Πόντου προσφύγων, εγνώρισαν τον ασίγαστον βάρδον και αγορητήν και τον ακούραστον εργάτην της κοινωνικής για τους πάσχοντας προσπαθείας».

Πάνος Καϊσίδης

Δημοσιογράφος-Συγγραφέας