ΤΑ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΑ ΜΑΣ ΙΔΡΥΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ

Μερικά απ' τα ιεραποστολικά μας σχολεία και κολλέγια μέσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία πού είναι ανοι­κτά για τις υποθέσεις τους και εκθέσεις του Διοικητικού Συμβουλίου της Ιεραποστολής περιγράφουν ότι οι εργασί­ες τους ευδοκιμούν. Τα ιδρύματα αυτά η εξακολουθούν η ξαναρχίζουν τη λειτουργία τους υστέρα από ό,τι υπέφε­ραν κι αυτά απ' τις λεηλασίες και τις σφαγές. Το παραπάνω Διοικητικό Συμβούλιο έβαλε σε ενέργεια μια σοβαρή και δραστήρια εκστρατεία για τη συλλογή περισσοτέρων χρηματικών ποσών μέσα στην Αμερική, τα όποια να σταλούν στην Τουρκία για τα έξοδα συντηρήσεως των ιδρυμάτων.

Σαν μέλος της Εκκλησίας και σαν τέως αξιωματούχος πού είχα υπηρετήσει τα παραπάνω ιδρύματα σε πολλές περιστάσεις, είμαι υποχρεωμένος να ειπώ ότι δεν έχω σοβαρές αμφιβολίες σχετικά με το αν είναι σωστό να συνει­σφέρουμε από δω και πέρα χρήματα για τα θρησκευτικά μας ιδρύματα πού είναι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, κάτω απ' τις σημερινές συνθήκες.

 Προτού να το κάνουμε αυτό, θα έπρεπε να γνωστοποιηθεί εκτεταμένα μέσα στην Τουρκία, ότι ο πραγματικός σκοπός των ιδρυμάτων μας και των ανδρών και γυναικών πού εργάζονται μέσα σ' αυ­τά είναι ο προσηλυτισμός, με οιαδήποτε μέσα των Τούρκων, στον Χριστιανισμό, πού θεωρείται ότι είναι μια θρη­σκεία ανώτερη του Μωαμεθανισμού. Όσοι ανήκουν στην Αμερικανική Εκκλησία θα έπρεπε να πληροφορηθούν με ειλικρίνεια, ότι το Ιεραποστολικό Διοικητικό Συμβούλιο έχει αποδεχθεί την απαγόρευση της διδασκαλίας του Χρι­στιανισμού, καθώς και το σταμάτημα των Χριστιανικών θρησκευτικών τελετών και ότι η Οθωμανική Κυβέρνηση δεν ευνοεί καμιά προσπάθεια προσηλυτισμού των Τούρκων. Αυτό όμως στην πραγματικότητα δεν αποτελεί κάτι καινούργιο, γιατί ο Χριστιανικός προσηλυτισμός δεν μπορούσε ποτέ να γίνει μέσα στην Τουρκία· η αντίληψη ότι η θρησκευτική διδασκαλία πρέπει να περιορίζεται απ' τους ιεραποστόλους μόνο στα μέλη των οικογενειών τους και στο διδασκαλικό προσωπικό πού ανήκουν ήδη στη Χριστιανική πίστη, είναι πρόσφατη.

Λίγον καιρό υστέρα απ' την είσοδο των Κεμαλικών στη Σμύρνη, μια επιτροπή Μουσουλμάνων επισκέφθηκε ένα απ' τα σχολεία μας και εξέφρασε τα φιλικότερα αισθήματα της στο προσωπικό του:

«Ελπίζουμε ότι θα εξακολουθήσετε και στο μέλλον την καλή σας δράση και σας υποσχόμεθα κάθε υποστήρι­ξη, καταλαβαίνετε όμως ότι δεν θα γίνεται ποιά θρησκευτική διδασκαλία».

Όταν το ανέφερα αυτό στον Mr. Jacobs της Χριστιανικής Αδελφότητας Νέων (Y.M.C.A.) εκείνος μου απά­ντησε: «Όπου βρίσκεται ο L... και ο C...», και ανέφερε δυο ιεραποστόλους, «ο Χριστός θα κηρύσσεται κατά κά­ποιον τρόπο». Αν όμως είναι έτσι, οι Τούρκοι θα έπρεπε να το ξέρουν.

 Οιοσδήποτε άλλος τρόπος ενεργείας δεν θα είναι έντιμος, ούτε και βάσει του παραδείγματος των Χριστιανών της αρχαίας εποχής πού ομολογούσαν την πίστη τους μέσα στις ειδωλολατρικές χώρες και υπέφεραν το μαρτύριο. Επί πλέον είναι πολύ εύκολο να αφυπνισθεί η περιφρόνηση των Χριστιανών απ' τους Μωαμεθανούς και θα ήτο πολύ λυπηρό, αν διαδιδόταν μεταξύ των Τούρ­κων, ότι μερικοί απ' τους ιεραποστόλους θα ήταν πρόθυμοι να εγκαταλείψουν τη διδασκαλία της πίστεώς τους για να περισώσουν τα κτίρια τους και τις θέσεις τους. Αν και αυτό το πράγμα δεν είναι σωστό, δεν θα ήταν δύσκολο να δημιουργηθεί μια τέτοια εντύπωση.

Μου φαίνεται πολύ απίθανο, ότι το Διοικητικό Συμβούλιο της Ιεραποστολής θα τολμούσε να εμφανισθεί και να πληροφορήσει επίσημα τα μέλη των Εκκλησιών των Ηνωμένων Πολιτειών πού συντρέχουν το έργο του:

«Δεν έχουμε σκοπό, ούτε επιθυμία, είτε αμέσως, είτε αργότερα να προσηλυτίσουμε Μουσουλμάνους μέσα στην Τουρκία. Διευθύνουμε εκεί και έχουμε σε λειτουργία κοσμικά σχολεία με την ελπίδα να εξυψώσουμε το γε­νικό ηθικό τους επίπεδο, και να κάνουμε Μωαμεθανούς απ' αυτούς».

Εάν το Διοικητικό Συμβούλιο μπορούσε να μαζέψει λεπτά για έναν τέτοιο σκοπό, αυτό θα ήταν μια ειλικρινής και έντιμη υπόθεση και για τους Τούρκους και για τους Χριστιανούς.

Είναι λογικό για έναν θερμό Χριστιανό να δίνει χρήματα για τον προσηλυτισμό Μουσουλμάνων. Η θρησκεία του Ναζωραίου είναι μια απ' τις θρησκείες πού προσηλυτίζουν, όπως είπε ο καθηγητής Max Muller στην περίφημη διάλεξη πού έκαμε στο Αββαείον του Westminster στα 1873. Οπωσδήποτε δεν είναι δυνατόν να υπάρχει οιοδήποτε λογικό κίνητρο στη χώρα μας πού θα παρακινούσε τους Αμερικανούς να συνεισφέρουν σοβαρά ποσά για την υπο­στήριξη καθαρά κοσμικών σχολείων σε ξένες χώρες. Ακόμα κι απ' την ανθρωπιστική άποψη, υπάρχουν ανάγκες πολύ περισσότερο επείγουσες για να προκαλέσουν τα φιλάνθρωπο αισθήματα τους.

Το μόνο πράγμα πού φοβάται ο ιεραπόστολος πού εργάζεται μέσα στην Τουρκία, είναι το ότι θα μπορούσαν μερικοί Τούρκοι να προσηλυτισθούν. Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο θα ξεσπούσε μια θύελλα φανατισμού και βιαιότη­τας επάνω στο κεφάλι του, που θα μπορούσε να έχει σαν συνέπεια το κλείσιμο του σχολείου του και το τέρμα της σταδιοδρομίας του. Δεν είναι δυνατόν να προσηλυτίσει κανείς Μωαμεθανούς στην Τουρκία, ούτε καν να τους α­φήσει ν' αντιληφθούν ότι προσπαθεί να κάνει κάτι τέτοιο.

 Κατά τη διάρκεια των τριάντα ετών πού υπηρέτησα στην Εγγύς Ανατολή, δεν άκουσα παρά μόνο για έναν Μουσουλμάνο πού προσηλυτίσθηκε πραγματικά, θυμούμαι πολύ καλά την αμηχανία την οποία είχε προκαλέσει μεταξύ των δασκάλων του η δημόσια ομολογία του πού επρόκειτο να κάνει και πού θα έθετε σε κίνδυνο κάθε μελλοντική τους δραστηριότητα, όπως και έγινε πράγματι.

 Οι ιεραπόστολοι τον έπεισαν ότι δεν είχε φτάσει η κατάλληλη ώρα για να διακηρύξει την αλλαγή της πίστεως του, αλλά οι Μουσουλμάνοι πληροφορήθηκαν το πράγμα και πολύ γρήγορα τον δολοφόνησαν. Σύμφωνα με τις καλύτερες δυ­νατές πληροφορίες ο προσηλυτισμός του δύστυχους εκείνου νέου εστοίχισε σαράντα πέντε έως ογδόντα εκατομ­μύρια δολάρια, και δεν κράτησε πολύ.

Ο Μουσουλμάνος πού απαρνιέται τη θρησκεία του υφίσταται εξοστρακισμό και δήμευση της περιουσίας του και στην πραγματικότητα διαπράττει αυτοκτονία. Κατά τη διάρκεια του πολέμου και προτού να διακόψουν οι Τούρκοι τις διπλωματικές σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες οι Γερμανοί ανυπομονούσαν να καταλάβουν τα ω­ραία και πολυτελή κτίρια του Διεθνούς Κολλεγίου της Σμύρνης και να τα κάμουν στρατώνες. 

Είχα δυσκολευθεί πάρα πολύ για να παρεμποδίσω αυτό το πράγμα. Σε κάποια συνάντηση μου με τον Ραχμί μπέη, τον Τούρκο διοικη­τή (βαλή) της Σμύρνης τότε, αυτός μου είπε: «Ο μόνος λόγος πού μπορώ να προστατεύσω αυτό το κολλέγιο είναι το ότι δεν είδα ποτέ οιαδήποτε προσπάθεια εκ μέρους του προέδρου και των καθηγητών του να προσηλυτίσουν Μουσουλμάνους. Αν γινόταν οιαδήποτε τέτοια προσπάθεια δεν θα μπορούσα ποιά να το προστατεύσω». Αυτό ή­ταν το επιχείρημα, πού ο βαλής χρησιμοποιούσε απέναντι των Αρχών της Κων/πόλεως. Αυτή η σαφής πληροφορία έσωσε το κολλέγιο.

Οι ιεραπόστολοι πού είναι τώρα μέσα στην Τουρκία βρίσκονται στη θέση ομήρων. Έχουν ιδεί τα κτίρια τους να καταστρέφονται, τους ντόπιους δασκάλους τους, Αρμένιους και Έλληνες, να σφάζονται, τους μαθητές των να διασκορπίζονται. Η Αμερικανική Κυβέρνηση δεν τους έδωσε καμιά βοήθεια. Είναι στα χέρια των Τούρκων. Πολλοί απ' αυτούς έχουν καταναλώσει τη ζωή τους για το έργο τους και αρκετοί απ' αυτούς τα άνετα και μοντέρνα ιδιόκτητα σπίτια τους για την ανέγερση των οποίων διέθεσαν οι 'ίδιοι ολόκληρη τη σχετική δαπάνη η ένα μέρος απ' αυτή.

Ο τόσο ικανός και επιδέξιος Σκώτος Dr. Alexamder Mac Lachlan, έκτισε και διοργάνωσε το Διεθνές Κολλέ­γιο της Σμύρνης με σοβαρές και επίμονες προσπάθειες μιας ολόκληρης ζωής. Τα ωραιότατα και μεγάλης αξίας κτίρια του πού κτίσθηκαν με χρήματα πού μαζεύτηκαν με εράνους στην Αμερική, το δικό του υπέροχο σπίτι, τα χαριτωμένα οικήματα των καθηγητών του Κολλεγίου, πού βρίσκονταν μέσα σε γοητευτικούς κήπους, είναι τώρα σαν να βρίσκονταν επάνω σε μια πυριτιδαποθήκη.

Μια έκρηξη φανατισμού θα μπορούσε να σαρώσει την ειδυλ­λιακή αυτή εικόνα απ' την επιφάνεια της γης σε μια και μόνο στιγμή. Θα μπορούσε να τα μεταβάλει κι αυτά σε ερείπια παρόμοια με εκείνα της κατεστραμμένης Σμύρνης σε διάστημα λίγων μόνο λεπτών. Δεν θα χρειαζόταν πα­ρά ένας μικρός σπινθήρας για να ανατινάξει την πυριτιδαποθήκη — μια δυσμενής κριτική των Τούρκων, π.χ. για τον προσηλυτισμό ενός Μωαμεθανού. Ο κίνδυνος γι αυτό το πράγμα, όπως και σχετικά με αλλά παρόμοια ιδρύμα­τα, αυξάνει απ' το γεγονός ότι ο άμαθης και φανατικός πληθυσμός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας είναι στη με­γάλη του πλειοψηφία ανεπίδεκτος αναμορφώσεως και υπάρχουν άφθονες πιθανότητες ότι αυτό είναι μια εκδήλωση του πνεύματος του προφήτου.

Ένας τουλάχιστον ιεραπόστολος διεκήρυσσε επί αρκετό διάστημα στις Ηνωμένες Πολιτείες με τρόπο θορυ­βώδη, ότι ο Μουσταφά Κεμάλ υπήρξε ο Γεώργιος Ουάσιγκτον της Τουρκίας, και παρέβαλλε τους στρατιώτες πού έκαψαν και λεηλάτησαν τη Σμύρνη και βίασαν τις γυναίκες της με τους βετεράνους της Valley Forge. Αυτό χωρίς αμφιβολία διαδόθηκε στη Μικρά Ασία και είχε ωφέλιμο αποτέλεσμα. Μια λέξη ακόμα: 

Οι ιεραπόστολοι μας ερ­γάσθηκαν στην Τουρκία επί έναν αιώνα περίπου. Έχουν επιτελέσει θαυμαστό έργο μεταξύ των εντοπίων Χριστια­νών, αλλά ποια ένδειξη έδωσαν οι Τούρκοι στην εν γένει συμπεριφορά τους για τα οιαδήποτε αποτελέσματα πού προήλθαν απ' τα τεράστια ποσά πού στάλθηκαν στη χώρα τους για τη διαφώτιση και την ηθική τους εξύψωση; Εί­ναι αδύνατο να συζητήσει κανείς με επιχειρήματα με οιονδήποτε φανατικό λάτρη οποιουδήποτε θρησκευτικού δόγματος.

 Το ερώτημα τίθεται στους φυσιολογικούς άνδρες και γυναίκες της Αμερικής.

GEORGE HORTON 

Προξένου και Γενικού Προξένου των Ήνωμ. Πολιτειών στην Εγγύς Ανατολή επί τριάντα χρόνια