Η λεγόμενη Τουρκοορθόδοξη Εκκλησία και ο Παπαευτύμ'.

Από τις αρχές του 20ού αιώνα, Τούρκοι ιστο­ρικοί και πολιτικοί άρχισαν και πάλι να προβάλλουν την άθλια θεωρία τους «Περί τουρκικής καταγω­γής των Καππαδοκών».

Προχωρημένη εκδοχή αυτής της δοξασίας είναι εκείνη του Gami Baycurt (Τζαμί Μπαϊκούρτ), γενι­κού γραμματέα του Συν­δέσμου για την Προστα­σία των Δικαιωμάτων των Οθωμανών στη Σμύρνη, μετά τη λήξη του Α' πα­γκοσμίου πολέμου.
Ο Τζαμί Μπαϊκούρτ διατύ­πωσε την άποψη ότι «οι Καραμανλήδες μιλούσαν ανόθευτη την τουρκική και ότι είχαν τουρκικά έθιμα, οφειλόμενα στους Τούρκους στρατιώτες που Βυζαντινοί αυτοκράτορες μετέφεραν και εκχριστιάνι­σαν στη Μ. Ασία και που διετήρησαν έκτοτε τη χρι­στιανική τους πίστη, χάρη στο ανεξίθρησκο πνεύμα των Σελτζούκων»..
Η εφημερίδα «Μακε­δονία» δημοσίευσε στις 6-12-1922 άρθρο του Δρα Ριζά Νουρ, Τούρκου δια­νοούμενου και ιστορικού, που απηχούσε τις θέσεις της Τουρκίας για το προσφυγικό, τις διώξεις των χριστιανών και την ανταλλαγή των πληθυσμών.
Ως προς το εξεταζόμενο θέμα έγραφε: «... Εκτός τούτου, υπάρχουν Τουρκορθόδοξοι εν Καισαρεία. Αυτοί ομιλούν τήν γλώσσαν μας, έχουν τα έθιμά μας, ανή­κουν ιστορικώς εις μίαν τουρκικήν φυλήν.
Πρό ετών τινών μάλιστα δέν ηδύναντο νά προφέρουν ούτε μίαν ελληνικήν λέξιν. Αλλά η προπαγάνδα των Αθηνών ειργάσθη τόσον καλώς, ώστε κατόρθωσε και αυτούς τους Αρμενίους να εκμάθη την Ελληνικήν. Το Ελληνικόν ζήτημα της Μ. Ασίας εδημιουργήθη ως βλέπετε τεχνικώς. Πρό δέκα ετών οι Τουρκοορθόδοξοι της Μ. Ασίας είχαν εφημερίδες μέ τουρκικούς χαρακτήρας...»
Δεν έμειναν, όμως, μόνον στα λόγια οι Τούρκοι. Μηχανεύτηκαν και ένα δόλιο σχέ­διο για να πλήξουν, να αλώσουν το Οικουμενικό Πατριαρχείο και να διασπάσουν το πλήρωμα της Ορθόδοξης Εκκλησίας στη Μικρά Ασία. Δημιούργησαν επί χάρτου τον τύπο της τουρκοορθόδοξης εκκλησίας και αποφάσισαν να τη συγκροτήσουν και να την ιδρύσουν, με «έτοιμο» ποίμνιο τους Καππαδόκες.Και «ω του θαύματος!» βρέθηκε και ο ηγέτης των Τουρκοορθόδοξων, που δεν ήταν άλλος από τον γνωστό για τα κατορθώματά του Παπαευτύμ' Καραχισαρίδη, από το Άκνταγ Μαντέν (γεννήθηκε στο Άκνταγ Μαντέν το 1884 και πέθανε στην Κωνσταντι­νούπολη το 1968).

Να τί λέει για το θέμα αυτό και ο έγκριτος τουρκολόγος επιστήμονας και συγγραφέας Αλέξης Αλεξανδρής («Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις», «Γνώση», σελ. 19, Αθήνα 1990):

«Ο νέος Πατριάρχης Γρηγόριος Ζ' αντιμετώπισε την πρόκληση του Παπαευθύμ' Καραχισαρίδη, ενός έγγαμου ορθόδοξου τουρκόφωνου ιερέα από τη Μ. Ασία, ο οποί­ος, χάρη στις διασυνδέσεις του με ανώτατα στελέχη του κεμαλικού κινήματος, είχε αποφύγει την ανταλλαγή.
Ο Παπαευθύμ' εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη τον Σεπτέμβριο του 1923 και αυτοανακηρύχθηκε πνευματικός αρχηγός των 'Τούρκων ορ­θοδόξων' (Turk Ortodokslannm Ruhani Reisi).
Ο μικρασιάτης ιερέας επιχείρησε να ξαναφέρει στην επικαιρότητα την επιστημονικά αβάσιμη θεωρία, ότι οι ορθόδοξοι κά­τοικοι της Κωνσταντινούπολης, με καταγωγή από την Καππαδοκία, δεν ήσαν Έλληνες αλλά εκχριστιανισθέντες 'γνήσιοι Τούρκοι και με τον τρόπο αυτόν να δικαιολογήσει τη δημιουργία της τουρκοορθόδοξης Εκκλησίας».
Έχοντας ο Παπαευθύμ' την κάλυψη των αρχών, προσπάθησε να διώξει από το Φα­νάρι τον Γρηγόριο και να εγκατασταθεί αυτός εκεί, μαζί με την κουστωδία του. Δεν το πέτυχε, γιατί τον αποδοκίμασαν γενικά, τόσο το σύνολο της ομογένειας όσο και οι ξένοι πρεσβευτές, αντίδραση που ανάγκασε την κυβέρνηση να κάνει πίσω.
Οι Τούρκοι όμως τον άφησαν να προβεί σε άλλες αντικανονικές και παράνομες ενέργειες. Έτσι, στις 12 Φεβρουαρίου 1924 κατέλαβε με «έφοδο» τον ιερό ναό της Παναγίας Καφατιανής, στον Γαλατά της Πόλης, και δύο χρόνια μετά, το 1926, τον ιερό ναό του Σωτήρος Χριστού, μαζί με ολόκληρη την ακίνητη περιουσία και των δύο ναών.
Το Πατριαρχείο προχώρησε, τότε, στον αφορισμό του αποστάτη και προδότη της ορθόδοξης πίστης Παπαευτύμ' Καραχισαρίδη. Επίσης στις 19 Φεβρουαρίου 1924 τον καθαίρεσε από πρεσβύτερο και τον επανέφερε στην τάξη των λαϊκών.
Ο Παπαευτύμ', όμως, δεν πτοήθηκε' συνέχισε τις προκλήσεις του και προσέφυγε στα τουρκικά δικαστήρια κατά του Πατριαρχείου για συκοφαντική δυσφήμιση. Το απο­τέλεσμα ήταν να καταδικαστεί ο Οικουμενικός Πατριάρχης Γρηγόριος σε πρόστιμο για την ηθική βλάβη που προξένησε στον Παπαευτύμ' ο αφορισμός του.
Να σημειωθεί ακό­μη ότι καθόλη τη διάρκεια της δίκης, ο πατριάρχης αντιμετωπίστηκε απαξιωτικά έως και εξευτελιστικά από τους δικαστές και το γεγονός αυτό κλόνισε σοβαρά την υγεία του.
Η τουρκική κυβέρνηση συνέχισε να προστατεύει με διάφορους τρόπους τον Παπαευτύμ'. Έτσι παρά την υπόσχεση της, το 1931, ότι θα απελάσει στη Ρουμανία τον Παπαευτύμ', με 27 οπαδούς του, σε αντιστάθμισμα για τις απελάσεις 150 μουσουλμάνων αντιφρονούντων από τη Δυτική Θράκη που έκανε η Ελλάδα, δεν προχώρησε στην εκδίωξή του.

Τουρκορθόδοξη Εκκλησία του Παπαευτύμ'

Μάλιστα, το 1935 διόρι­σαν τον συνεργάτη του Παπαευτύμ', τον Σταμάτη Πουλούογλου, εκπρόσωπο των τουρκοορθόδοξων στην Εθνοσυνέλευση και τον γιατρό Νικόλαο Ταπτά εκπρόσωπο της ελληνικής Ομογένειας. Εξίσωσαν, δηλαδή, τους νόμιμους μειονοτικούς με τους αποστάτες τουρκοορθόδοξους.
Επέτρεψαν, μάλιστα, και στον Παπαευτύμ' να φορά το ράσο του και εκτός των ναών, δικαίωμα που, σύμφωνα με τον νόμο, είχαν μόνον οι αρχηγοί των θρησκειών (Νόμος 2596/3-12-1934).
Ακόμη, κατά παράβαση του άρθρου 40 της Συνθήκης της Λωζάννης, που επέτρεπε στις αναγνωρισμένες μειονότητες να διοικούν απολύτως ελεύθερα τα ιδρύματά τους, τοποθέτησαν τον Σταμάτη Πουλούογλου (Zihni Ozdamar), εκδότη της εφημερίδας «Η φωνή των ορθοδόξων της Ανατολίας» και σε θέση επιτρόπου για τα νοσοκομεία και τα άλλα ιδρύματα στο Μπαλουκλή.
Ετσι έβλεπαν πλέον οι Τούρκοι τον αιρετικό ιερωμένο και τους ελάχι­στους οπαδούς του και δεν έχαναν την ευκαιρία να χρησιμοποιούν αυτό το χαρτί κατά καιρούς, για τη λήψη μέτρων κατά της ελληνικής μειονότητας της Πόλης.
Ο Παπαευτύμ', εκμεταλλευόμενος τη φιλική αυτή στάση της Τουρκίας προς το πρόσωπο του, επιτέθηκε και πάλι λάβρος κατά του Πατριαρχείου το 1963 και συνέχισε αυτή του την πολεμική καθ’όλη τη διάρκεια των ελ­ληνοτουρκικών προστριβών για το Κυπριακό.
Κατηγόρησε το Πατριαρχείο για Μεγαλοϊδεατισμό και με τον τίτλο «Αρχιεπίσκοπος των Τουρκοορθοδόξων», που απένειμε στον εαυτό του, διακήρυξε με δηλώσεις του στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης ότι θα καθαιρέσει τον Πατριάρχη και τους μητροπολίτες της πατριαρχικής συνόδου και θα σφραγίσει το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Ο Παπαευτύμ' — που εν τω μεταξύ είχε πάρει και το τουρκικό όνομα Eftim Erenerol (Εφτύμ' Ερενρόλ) — μαζί με τους δύο γιούς του, Turgut (Τουργκούτ) και Selcuk (Σελτσούκ) και λίγους οπαδούς του, την 1 Σεπτεμβρίου 1965 «άρπαξε» δύο ακόμη εκκλησίες, του Αγίου Ιωάννη των Χίων και του Αγίου Νικολάου Γαλατά.
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο αντέδρασε, όπως και η ελληνική κυβέρ­νηση, που έφερε το θέμα στον ΟΗΕ, χωρίς, όμως, κανένα αποτέλεσμα, και οριστικά κατόπιν, το 1973, τουρκικό δικαστήριο αποφάνθηκε ότι το σύνολο των ομογενειακών εκκλησιών, ιδρυμάτων και κτημάτων στο Karakay (Καράκαγιου, Γαλατάς), δηλαδή τρεις εκκλησίες, δύο σχολεία και περί τα 50 ακίνητα, δόθηκαν στην ανύπαρκτη τουρκοορθόδοξη μειονότητα, σε αντίθεση με τα προβλεπόμενα από τη Συνθήκη της Λωζάννης.
Μετά από αυτή την ευνοϊκή εξέλιξη για τον ίδιο και την ολιγομελή σπεί­ρα του, ο Παπαευτύμ' χειροτόνησε επίσκοπο τον πρωτότοκο γιο του Τουργκούτ, ο οποίος και τον διαδέχθηκε το 1962...
Τα γεγονότα στο Άκνταγ Μαντέν εξ αιτίας του σοβαρότατου αυτού θέματος ταλάνισαν αρκετά την τοπική κοινωνία των ομογενών.
Κατά τον Νοέμβριο του 1921 οι Έλ­ληνες του Άκνταγ Μαντέν, κλήθηκαν από την τουρκική κυβέρνηση (Κεμαλικούς) να αναγνωρίσουν και να δεχτούν ως πατριάρ­χη τους τον Παπαευτύμ' αντί του νόμιμου οικουμενικού πατριάρχη και συγχρόνως να ομολογήσουν ότι είναι τουρκοορθόδοξοι.
Για την επιτυχία του στόχου τους μεταχει­ρίστηκαν σαν όργανο τους τον Αγαθάγγελο Καχριμανίδη, ο οποίος με τον Παπαευτύμ' «θά φέρωσι αιωνίως τό ανάθεμα των απο­γόνων».
Ο Αγαθάγγελος Καχριμανίδης συ­νέχισε την προδοτική του δράση συνεργα­ζόμενος με τους φανατικούς Τούρκους χριστιανομάχους Φανήκ Τατλή Ζακέ και Σαλήχ, προκειμένου εκβιαστικά και με την απειλή φυλακίσεων και εξοριών, να ομολογή­σουν οι ομογενείς ότι είναι τουρκοορθόδοξοι, να αποκη­ρύξουν με άλλα λόγια την ελληνική τους καταγωγή.

«Έλληνες εγεννήθημεν και ως τοιούτοι θα αποθάνωμεν»
Οι Έλληνες του Μεταλλείου δήλωσαν απερίφραστα: «Έλληνες εγεννήθημεν και ως τοιούτοι εννοούμεν να αποθάνωμεν, ίνα μη φέρωμεν αιωνίως το στίγμα της προδο­σίας της εθνικής μας ιδέας» Και θα έπρεπε να περιμένουν αυτή την απάντηση ο Παπαευτύμ' και η παρέα του, δεδο­μένου ότι οι Ελληνοπόντιοι του Άκνταγ Μαντέν:
α) Κατάγονταν από την Αργυρούπολη και τα χωριά της, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, απ' όπου ήρθαν γύρω στο 1830 ως μετανάστες για να δουλέψουν στα με­ταλλεία, και ότι όλοι τους ήταν ελληνόφωνοι με μητρική τους γλώσσα τα ποντιακά. Δηλαδή ούτε και αυτό το τυ­πικό στοιχείο της τουρκοφωνίας υπήρχε στην περίπτωσή τους.
β) Ήταν όλοι τους «πατέρες, αδελφοί και τέκνα εθνο­μαρτύρων», που είτε απαγχονίστηκαν, είτε δολοφονήθη­καν εν ψυχρώ, είτε έπεσαν θύματα απαγωγής, είτε εξολο­θρεύτηκαν στα διαβόητα Τάγματα Εργασίας (αμελέ ταμπουρού), είτε χάθηκαν στις εξορίες και στις ατέλειωτες πορείες του λευκού θανάτου.
γ) Μόλις πριν από λίγες μέρες είχαν κάνει το 40ήμε­ρο μνημόσυνο των 23 εθνομαρτύρων συμπατριωτών τους που οι Κεμαλικοί κρέμασαν στην Αμάσεια.

Δεν αρνήθηκαν ποτέ την πίστη τους.
Πώς ήταν δυνατόν να αρνηθούν τα πιστεύματά τους, να προδώσουν τους ήρωες προγόνους τους, την Ελλά­δα που ο καθένας έκρυβε μέσα του;
πώς ήταν δυνατόν αυτοί, των οποίων οι «πατέρες» άντεξαν σε χειρότερες καταστάσεις, διατηρώντας επί αιώνες θρησκεία και γλώσ­σα, να δειλιάσουν ποτέ;
Αυτοί που όταν τους ρωτούσες τί είναι απαντούσαν: « Ελλην!» με έκδηλη περηφάνια. Αυτοί οι αείποτε «Ορωμαίοι», ήταν δυνατόν να υποκύψουν σε τέτοιους εκβιασμούς;
Ύστερα από αυτήν τη γενναία τους στάση, οι αρχές, με την υπόδειξη των προδοτών, άρχισαν τις διώξεις. Συ­νελήφθησαν οι:

Α' ΙΕΡΕΙΣ
1. Χαραλάμπης Τσακιρίδης (Τσουλφάς), εφημέριος Κουλίκ, πρόεδρος της διοικούσας επιτροπής του Ορφανοτροφείου. Με την Ανταλλαγή εγκαταστάθη­κε, κατ' αρχάς στην Πιπεριά Πέλλας και κατόπιν στην Παλαιοκώμη Σερρών.
2. Κωνσταντίνος Εγγονόπουλος (γνωστός και ως παπα-Τορούν), εφημέριος Κουλίκ. Γαρέφι Πέλλας - Βυρώνεια Σερρών.
3. Ευστάθιος Κιουλικλής (Τσοπουρίδης), εφημέριος Κουλίκ. Αριδαία.
4.Βασίλειος Καράκιαβουρ (Μαυρίδης), εφημέριος Χοπούτς (Μικρού Κουλίκ). Κουλίκ — Λεπτοκαρυά Γιαννιτσών.
5. Ανδρέας Τοκουζλής (Αμπατζιάδης), εφη­μέριος Ντοκούζ. Κυρακαλή Κοζάνης.
6. Παναγιώτης Τσαουσίδης, εφημέριος Καράπιρ.
7. Παύλος Τορτοπίδης, εφημέριος Εβτζή — Κιβωτός Γρεβενών.
8. Αζαρίας Παπαδόπουλος.

Β. ΠΡΟΚΡΙΤΟΙ
1. θεολόγος Ευτυχίδης, επιχειρηματίας, γνωστός και ως Θεολίκ-αγάς. Μαντέν- Απεβίωσε στη Θεσσαλονίκη το 1925. Οι απόγονοι του εγκαταστάθηκαν σε Θεσσαλονίκη, Αθή­να και Κιβωτό Γρεβενών.
2. Γιαννή — κε­χαγιάς (Ιωάννης Τσακιρίδης — Τσουλφάς), πρόεδρος Κουλίκ, αδελφός του παπα Χαραλάμπη. Κουλίκ — Μελίσσι Γιαννιτσών.
3. Αν. Νικολαΐδης 4. Χαρ. Τοσουνίδης του Σάββα, έμπορος. Μα­ντέν, Ενορία Αγ. Χαράλαμπου — Βυρώνεια Σερρών.
5. Γεώργιος Χατζησάββας του Σάββα,
6. Παύλος Χατζησάββας (αδέλφια). Μαντέν, ενορία Αγ. Νικολά­ου — Σάμαρη Έδεσσας.
7. Θεόδωρος Παπαγεωργίου
8. Γεώργιος Φωτιάδηςτου Φωτίου. Μαντέν — Κληματάκι Κοζάνης.
9. Γεώργιος Τσοπουρίδης, πρόεδρος Χοπούτς (Μ. Κουλίκ). Αριδαία Πέλλας.
10. Γεώργιος Μουτής. Μαντέν, Ενορία Αγ. Νικολάου.
11. Παυλή κεχαγιάς (Θεο­δωρίδης), από το Χάλχατζι — προπάππος μου. Χάλχατζι Οι απόγονοι του εγκαταστάθηκαν σε Θεσσαλονίκη, Σέρρες, Κ. Νευροκόπι, Παλαιοκώμη Σερρών, Λαζοχώρι Βέροιας και Μελίσσι Γιαννιτσών.
11. Γιαν­νή κεχαγιάς (Θεοδωρίδης) αδελφός του προηγούμενου
12. Ιωάννης Χατζής
13. Γ. Ιωαννίδης
14. Χατζής Κελεσίδης
15. Χρυσόστομος Καλέσης. Μαντέν — Γουμένισσα.
16. Βασίλειος Φωτιάδης, πατέρας
17. Αναστάσιος Φωτιάδης, γιος. Μαντέν — Ροδολείβος Σερρών.
18. Κωνσταντίνος Τιουλικάρης (Τουλκερίδης). Μαντέν, ενορ. Αγ. Χάραλαμπου — Γουμένισσα.
19. Ιωάννης Τιουλικάρης, αδελφός του Κων. Μαντέν, ενορία Αγ. Χαράλμπου — Γουμένισσα.
20. Θωμάς Χάιτας, πατέρας
21. Γεώργιος Χάιτας, γιος
22. Δημοσθένης Καρακολτσίδης του Δημητρίου.
23. Παύλος Καρακολτσίδης, αδελφός του Δημοσθέ­νη, Μαντέν — Βυρώνεια Σερρών.
24. Ευδόκιμος Αβραμίδης. Καράπιρ — Αρκούδας Πηγάδι Κοζάνης.
25. Λάζαρος Ιωαννίδης, πατέρας
26. Αβραάμ Ιωαννίδης, γιος
27. Χριστόφορος Γεωργίου
28. Ιωάννης Κάλφας
29. Νικόλαος Φωτιάδης
30. Χαράλαμπος Χατζηδάκης του Νικολάου. Μαντέν — Κιβωτός Γρεβενών.
31. Ακρίτας Χαμαλίδης του Παντελή. Μαντέν, ενορία Αγ. Χαράλαμπου — Γουμένισσα.
32. Σάββας Ιωαννίδης του Θεοφίλου. Μαντέν, ενορία Αγ. Νικολάου — Καλλίφωτο Δράμας.
33. Αβεσαλώμ Κιουπτζίδης του Κυριάκου. Μαντέν — Νέα Αμισός Ν. Δράμας.

Δεν βρήκαν κατηγορίες εναντίον τους
Ολοι μαζί οδηγήθηκαν καταρχάς στα κρατητήρια του Άκνταγ Μα­ντέν και στη συνέχεια στις φυλακές της Υοσγάτης, από όπου απολύθηκαν τα Χριστούγεννα του 1922.
Επίσης, νωρίτερα, κατά τον Αύγουστο του 1922, είχαν φυλακιστεί στην Υοσγάτη και οι:
1. Μιχαήλ Ευτυχίδης Σταυριώτης, αδελφός του Θεολόγου, επιχειρηματίας, πεθερός του συγγραφέα Γ. Φελέκη.
2. Νι­κόλαος Καραχισαρίδης
3. Θεόφιλος Μυστακίδης του Λαζάρου. Μα­ντέν, ενορία Αγ. Χαράλαμπου — Γουμένισσα.
4. Φώτιος Μουτίδης του Ιορδάνου. Μαντέν, ενορία Αγ. Νικολάου — Καλλίφυτο Ν. Δράμας.
5. Ηλίας Τσαουσίδης
6. Ηλίας Κουρτίδης, από το Τσίχρικτσι, μεταλλουρ­γός, Σταυριώτης. Σωτήρα Έδεσσας και Κρύα Βρύση Γιαννιτσών.
7. Ιω­άννης Κανούτσος8. Σ. Καλέσης
9. Κοσμάς Καλέσης
10. Χαρίτωνος ή Χαριτωνίδης από το Μαντέν.
11. Λάζαρος Χρυσοχοΐδης.
Δεν μπόρεσαν ούτε και εναντίον αυτών να στοιχειοθετήσουν αλη­θοφανή κατηγορία και τους άφησαν ελεύθερους στις 31-8-1922 «λόγω αμφιβολιών», όπως αποφάνθηκαν οι αρχές.

Λίγα λόγια ακόμη για τον Παπαευτύμ'
Λίγα λόγια ακόμη για το βιογραφι­κό του Παπαευτύμ . Γεννήθηκε το 1884 στο Άκνταγ Μαντέν. Οι πρόγονοι του κατάγονταν από τη Χερίανα, ενώ ο παππούς του γεννήθηκε, συγκεκριμένα, στο Σεμπίν Καραχισάρ (στα ελληνικά σημαίνει Μαυρόκαστρο της Στυπτηρίας — στυπτηρία είναι μετάλλευμα).
Στο Άκνταγ Μαντέν διδάχτηκε τα πρώτα γράμματα και συνέχισε στην Εμπορική Σχολή της Άγκυρας, για να ασχο­ληθεί κατόπιν, για ένα διάστημα, με το εμπόριο υφασμάτων, ταπήτων, ειδών προίκας κ.τ.λ.
Το 1914, όταν κηρύχθηκε η γενική επιστράτευση, επέ­στρεψε στο Άκνταγ Μαντέν. Εκεί επισκέφτηκε τον φίλο του Μπαχρή-μπέη, στενό συνεργάτη του Κεμάλ και μετέπειτα βουλευτή, ο οποίος και μεσολάβησε για να αποφύγει την κατάταξη.
Όταν όμως το 1915 τα πράγματα δυσκόλεψαν και άρχισε η αναζήτηση των φυγόστρατων (λιποτακτών), ο Παυλής παρουσιάστηκε στον μητροπολίτη Καισαρείας Νι­κόλαο Σακκόπουλο και τον παρακάλεσε να τον χειροτονή­σει ιερέα, όπερ και εγένετο. Αμέσως άλλαξε και το κοσμικό του όνομα και από Παύλος έγινε Ευθύμιος.
Από τότε είναι γνωστός ως Παπαευτύμ . Ο Μπαχρή-μπέης σύστησε τον Παπαευτύμ στον ίδιο τον Κεμάλ, με τον οποίο στη συνέ­χεια ανέπτυξε επίσης φιλικούς δεσμούς. Ο Κεμάλ θεώρησε ότι βρήκε στο πρόσωπο του Παπαευτύμ , το όργανο που θα τον διευκόλυνε στην πραγματοποίηση των σχεδίων του και τον χρησιμοποίησε για να δημιουργεί προβλήματα στη διοίκηση της Εκκλησίας και ιδίως στο Οικουμενικό Πατρι­αρχείο, που συστηματικά το υπονόμευαν από κοινού.

Ο Παπαευτύμ' πέθανε στην Κωνσταντινούπολη, το 1968.
Τον διαδέχθηκε ο γιός του Τουργκούτ (Turgut), και αυτόν στη συνέχεια ο αδελφός του Σελτσούκ (Selcuk). Συγγενείς του ζουν σήμερα στούς Νομούς Πέλλας και Θεσσαλονίκης.
Αντί επιλόγου
Ενδεικτικό του ρόλου που διαδραμάτισε ο Παπαευτύμ' σε κρίσιμες για το έθνος στιγμές, είναι και το πιο κάτω κείμενο, τμήμα εγγράφου μηνύματος που ο ίδιος απηύθυνε προς τους Τούρκους της Σμύρνης. Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Λεβάν» του Μεχμέτ Σιρή - Σμύρνη, 20 — 9 - 1922 και αναδημοσιεύτηκε από την εφημερίδα «Μακεδονία» στις 23-1-1923, σελ. 3:
«Συμπολίται Σμυρναίοι (γράφει ο παπά Ευθύμης). Η επανάκτησις της Σμύρνης υπό του τουρκικού στρατού επλήρωσε χαράς τας καρδίας των Ορθοδόξων Τούρκων της Ανα­τολής. Σας ασπάζομαι όλους θερμώς.
Χάριτι θεία η Σμύρνη εσώθη εκ του τυραννικού και αιματηρού ζυγού του εχθρού και του Φαναριού. Διέταξα όλας τας ορθοδόξους τουρκικάς εκκλησίας να αναπέμψωσιν ευχαριστίας προς τον θεόν επί μίαν εβδομάδα.
Η τουρκική φυλή περιλαμβάνει μουσουλμανικήν πλειοψηφίαν και ορθόδοξον μειονότητα. Μεταξύ των δύο τούτων στοιχείων ουδεμία υπάρχει διαφορά. Μά­θετε, ότι αν εις αυτάς τας εκκλησίας μας δεν κάμνομεν τας προσευχάς μας τουρκιστί αμφίβολον αν θα εισακουσθώσιν αι επικλήσεις μας. Απευθύνω εγκάρδιον χαιρετισμόν προς όλον τον τουρκικόν λαόν της Σμύρνης».

Συμπληρωματικές πληροφορίες και σχόλιαΠριν από την εκδημία του ο Παπαευθύμ κανόνισε και το θέμα της διαδοχής του. Συγκεκριμένα το 1962 χειροτόνησε τον για­τρό στο επάγγελμα πρωτότοκο γιο του Turgut (βαπτισμένος Γεώργι­ος), κατά σειρά διάκονο, πρεσβύτερο και επίσκοπο και τον έχρισε δι­άδοχο του με τον τίτλο «Ευθύμ' II, Αρχιεπίσκοπος Τουρκορθοδόξων και Οικουμενικός Πατριάρχης».
Τον Ευθύμ' II διαδέχτηκε το 1991 ο αδελφός του Selcuk ως Ευθύμ' III και αυτόν το 2002 ο γιος του Πασά Ουμίτ Ερενερόλ ως Ευθύμ' IV.
Και οι τρεις ακολούθησαν την πολιτική του Παπαευθύμ', προκαλώ­ντας προβλήματα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, με την σκανδαλώδη ανοχή των εκάστοτε τουρκικών κυβερνήσεων, που στήριξαν ηθικά και οικονομικά το Τουρκορθόδοξο Πατριαρχείο.
Η εφημερίδα «ΕΛΕΥ­ΘΕΡΙΑ» των Αθηνών έγραφε σχετικά στις 2-10-1965, σελ. 8:
«Είναι γνωστόν ότι ο αυτοχειροτονηθείς ως αρχιεπίσκοπος Παπά Ευθύμ είναι τρόφιμος του τουρκικού κράτους και σχετική πίστωσις αναγράφεται εις τον προϋπολογισμόν του υπουργείου Παιδείας. Ου­δείς άλλος θρησκευτικός ηγέτης επιβαρύνει τον τουρκικόν προϋπολο­γισμόν...».
Η αδελφή του Ευθύμ' IV, η Σεβκή, με καλές σπουδές στην Τουρκία και στη Γαλλία, εκπρόσωπος τύπου του Τουρκορθόδοξου Πατριαρχεί­ου από το 1991, περιλαμβάνεται μεταξύ των κατηγορουμένων για την υπόθεση ΕΡΓΚΕΝΕΚΟΝ της Τουρκίας, μάλιστα δε μαζί με άλλους 45 έχει ήδη προφυλακιστεί.
Ο πατέρας του Παπαευτύμ' Παρασκευάς Καραχισαρίδης από τον πρώτο του γάμο εκτός από αυτόν απέκτησε: τη Χαρίκλεια Χ'Βασιλειάδου — Αρι­δαία Πέλλας, - τη Δέσποινα, γνωστή ως Ποινή, που έζησε στην Πόλη, - τον Περικλή, δικολάβο.
Από τον δεύτερο γάμο του με την Κυριακή χήρα Μ. Ιωσηφίδου, μητέρα του εθνομάρτυρα Αναστάση Ιωσηφίδη (τον απαγχόνισαν οι κεμαλιστές στην Αμάσεια το 1921), απέκτησε τον Γρηγόριο και αυτός τη Βουχορή, πρόεδρο πρωτοδικών, που πέθανε σε ηλικία 41 ετών στη Βέροια.
Ο Παρασκευάς, ο Γρηγόριος και άλλα μέλη της οικογένειάς του ήρθαν ως ανταλλάξιμοι στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκαν στην Αριδαία. Την Ελλάδα, μάλιστα, είχε επισκεφτεί και παρέμεινε για ένα διάστημα στην Αριδαία και η «ευτραφής και λαλίστατη» σύζυγος του Παπαευθύμ'.
Ο ετεροθαλής (από τον ίδιο πατέρα και άλλη μητέρα) αδελφός του Παπαευθύμ', ο Γρηγόριος, υπήρξε ένας πολυπράγμων και δραστήρι­ος άνθρωπος. Δικολάβος με παραστάσεις στο ειρηνοδικείο Αριδαίας, εκδότης της εφημερίδας «Αλμωπία» (της πρώτης που εκδόθηκε στην Αριδαία), υποψήφιος βουλευτής το 1930 και στις εκλογές της 5 Μαρ­τίου 1950, με την «Κόμμα Αγροτών — Εργαζομένων» και πετυχημένος δήμαρχος Αριδαίας κατά τη δεκαετία του 1960, που παύθηκε από τη δικτατορία.
Αρκετοί συγγενείς του Παπαευτύμ' ζουν σήμερα στους νομούς Πέλ­λας και Θεσσαλονίκης.


Κώστας Νικολαΐδης
Οικονομολόγος-Συγγραφέας