Αρετή (Ερατώ) Παπαϊωάννου - Μιχαηλίδου

 Τη ζωή της, από κάποια στιγμή και μετά, η Αρετή Παπαϊωάννου — Μιχαηλί­δου την αφιέρωσε στους ανθρώπους που περνούσαν δύσκολα και στη θρησκευ­τική παράδοση, όπως τη γνώριζε από τους γονείς της και όπως, στη συνέχεια, την έζησε η ίδια, καταβάλλοντας πολύ μεγάλες προσπάθειες για την ανιστόρηση, στην περιοχή του χωριού Άγιος Βασίλειος Θεσσαλονίκης, της Βασιλειάδας της Καππαδοκίας.

Η Αρετή (το βαφτιστικό της ήταν Ερατώ), που ήταν γνω­στή στους εκπροσώπους κυρίως της τοπικής αυτοδιοίκησης και σεβαστή από όλους, γεννήθηκε το 1912 στην Υοσγάτη της Καππαδοκίας Μικράς Ασίας. Ήρθε στην Ελλάδα σε ηλικία δέκα ετών το 1922 με την ανταλλαγή των πληθυσμών. Εγκαταστάθηκε στην Άνω Πόλη Θεσσαλονίκης, στην οδό Πηλέως 6. Ήταν άριστη μαθήτρια, με εξαίρετο ήθος και δυ­νατό μυαλό.

Από νεαρή, αφιέρωσε τη ζωή της στο να βοηθάει τους αν­θρώπους, αρχίζοντας από τους γονείς και τα αδέλφια της. Η στάση αυτή, που δεν είχε καμία ιδιοτέλεια, τη χαρακτήριζε σε ολόκληρη την υπόλοιπη ζωή της.

 Στην προτροπή της μητέρας της Παυλίνας Παπαϊωάννου να γίνει καλόγρια, η Αρετή Μιχαηλίδου απάντησε: «Όχι, μαμά. Αυτή είναι στεί­ρα στάση. Εγώ θα παντρευτώ και θα κάνω πολλά παιδιά. Αυτό, όμως, δεν θα με εμποδίσει να βοηθάω τους ανθρώ­πους». Και αυτό έκανε.

Μ. Μιχαηλίδης-Α. Παπαϊωάννου

Από μικρή ανέπτυξε στην οδό Πηλέως μικρή οικοτεχνία, που έφτιαχνε μπουμπουνιέρες. Στην οικοτεχνία της εργάζο­νταν και γειτόνισσες. Πουλώντας τις μπουμπουνιέρες φθη­νότερα από τους άλλους, κατόρθωσε να επιβιώσει. Παράλληλα με τη δουλειά της, ήταν και εθελόντρια νοσοκόμα στο Δημοτικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης (σημερινό «Άγιος Δημήτριος»).

Η Αρετή παντρεύτηκε τον Μιχάλη Μιχαηλίδη, από τη Σινώπη του Πόντου, με τον οποίο έκαναν πέντε παιδιά, από τα οποία το δεύτερο αρρώστησε και πέθανε μόλις δύο μη­νών. Στο κλάμα και τους οδυρμούς της για το χαμό του βρέ­φους της, είδε ένα όνειρο, όπου μια λευκοντυμένη γυναίκα της είπε: «Μην κλαις άλλο, το μωρό σου είναι επάνω. Του χρόνου, τέτοιον καιρό, θα κάνεις ένα άλλο παιδί, το οποίο θα είναι δικό σου για πάντα». Έτσι και έγινε.

Κατά τη διάρκεια του β' παγκοσμίου πολέμου βοήθησε ως αδελφή νοσοκόμα και στη συνέχεια στη «Φανέλα του στρατιώτη», πλέκοντας και μοιράζοντας πλεκτά στους στρα­τιώτες. Μετά από χρόνια βραβεύτηκε μαζί με άλλες γυναί­κες, από τη βασίλισσα Φρειδερίκη, σε ειδική εκδήλωση, στο Βασιλικό Θέατρο Θεσσαλονίκης..

Μετά την παράδοση της Θεσσαλονίκης στους Γερμανούς, με συνοδό τον πατέρα της Μιχάλη Παπαϊωάννου, έψαξε να βρει τα αδέλφια της, τον Χαράλαμπο και τον Βασίλη, που υπηρετούσαν ως ανθυπολοχαγοί, στο Γ' Σώμα Στρα­τού, όπου τους είχαν μαζέψει οι Γερμανοί.

Εκεί μοίρασε στους αιχμάλωτους στρατιώτες από μια φέτα ψωμί με μέλι με κηρήθρα. Μέλι είχαν γιατί ο πατέρας της είχε μελίσσια στον κήπο του σπιτιού τους. Ένας Έλληνας στρατιωτικός την πλησίασε και της είπε: «Κυρία, θα ήταν καλύτερα να δίνετε σε άλλον το ψωμί και σε άλλον το μέλι! Έτσι θα φάνε περισσότεροι!». Και η Αρετή έκανε αυτό που της υπέδειξε ο στρατιωτικός. Δυνατό και θαρραλέο μυαλό, αντιμετώπιζε κάθε δυσκολία με ευελιξία και άνεση.

Μέσα σε πέντε χρόνια, με την εποπτεία της, έκανε εφτά μετακομίσεις, την τελευ­ταία, το 1945, στην οδό Αγνώστου Στρατιώτη 14 και Ολύμπου. Η οικογένεια έμεινε εκεί 40 χρόνια συνεχώς.

Το σπίτι της οικογένειας Παπαϊωάννου στην Υοσγάτη

Η Αρετή Μιχαηλίδου διετέλεσε μέλος του Δ. Σ. του Ιδρύματος «Άγιος Παντελεήμων» στη Σταυρούπολη Θεσσαλονίκης, και στο παλαιό και στο καινούργιο. Εκεί βοήθησε πολλούς ασθενείς, με εξυπηρετήσεις διάφορες και με εισαγωγή στο ίδρυμα ατόμων που είχαν ανάγκη.

Ένας ηλικιωμένος Βαβδινός, που δεν είχε οικογένεια, από ευγνωμοσύνη, της προσέφερε το σπίτι του στον Βάβδο, αλλά εκείνη δεν το δέχτηκε. Αργότερα αγόρασε ένα σπίτι δίπλα σε αυτό που της προσφέρθηκε και δεν το δέχθηκε. Εκεί, στον Βάβδο προσπάθησε να ενώσει τους κατοίκους που ήταν διαφόρων κομμά­των, στην προσπάθειά της να διώξει τις επιβλαβείς για την υγεία τηλεοπτικές κεραίες, που στήθηκαν στο βουνό του Βάβδου. Κατάφερε μόνον να μην στηθούν νέες κεραίες.

Εμπορικό μυαλό και με τη βοήθεια του γιου της Νίκου Μιχαηλίδη, που διάλεγε τα υφάσματα, ανέπτυξε οικοτεχνία κατασκευής ρούχων για το σπίτι, προσφέροντας εργασία και σε μοδίστρες.

Ακούραστη πάντα η Αρετή Μιχαηλίδου, αφού βοήθησε όσο γινόταν τον άρρωστο άντρα της μέχρι τον θάνατο του, στη συνέχεια έδειξε τη συμπαράστασή της στα παιδιά της, στα καταστήματα που είχαν.

Ως πρόεδρος του Συνδέσμου Ιδιοκτητών Ακινήτων Άνω Πόλης έδωσε πολύ με­γάλο αγώνα στα αρμόδια υπουργεία και στον δήμο Θεσσαλονίκης, με εξαιρετικά αποτελέσματα.

Κατόρθωσε να αποχαρακτηρίσει οικόπεδα και πολλά ετοιμόρροπα από τον σει­σμό του 1978, που επρόκειτο να τα κάνουν οι αρχές δημόσια κτίρια, δίνοντας, ύστε­ρα από χρόνια στους δικαιούχους πενταροδεκάρες.

 Η Αρετή Μιχαηλίδου υπέδειξε άλλους χώρους που μπορούσαν να εξυπηρετήσουν τους σκοπούς των αρχών. Δεν δίσταζε μπροστά στους κυβερνώντες και με επιστολές της, ακόμη και στον πρωθυ­πουργό. Η μεγάλη της προσφορά υπήρξε ο αγώνας που έκανε για τη «Βασιλειάδα», την αναβίωση στη Θεσσαλονίκη του έργου του Μεγάλου Βασιλείου στην Καισάρεια της Καππαδοκίας. 

Νικος Τελιδης

Συγγραφέας-Συλλέκτης