Χρήστος Κουλαουζίδης

Δεν θα αποτελούσε καθόλου υπερβολή η άποψη ότι ο Χρήστος Κουλαουζίδης υπήρξε για αρκετά χρόνια η «ψυχή» του μηνιαίου περιοδικού «Ποντιακή Εστία» και κύριος μοχλός λειτουργίας του Σωματείου «Παναγία Σουμελά» μέχρι το 1964.

Ήταν τα τέλη της δεκαετίας του 1950 και οι αρχές της επόμενης δεκαετίας, όταν ο Χρήστος Κουλαουζίδης, μετά την αποχώρηση του Ιωάννη Αβραμάντη από το σωματείο και το περιοδικό, και τη μετακόμισή του στην Αθήνα, βρέθηκε πολύ κοντά στον Φίλωνα Κτενίδη, για να αναλάβει τις υποχρεώσεις στις οποίες ο Κτενίδης δεν μπορούσε να ανταποκριθεί, λόγω της κλονισμένης του υγείας. 
Και στάθηκε ο Χρήστος Κουλαουζίδης ισάξια και επάξια και στην έκδοση του περιοδικού «Ποντιακή Εστία» και σε όλες τις δραστηριότητες που ανέπτυσσε ο Φίλων Κτενίδης μέσα από το Σωματείο «Παναγία Σουμελά».

Μια από τις κορυφαίες αυτές δραστηριότητες ήταν η σύγκληση, το 1961, Παμπόντιου Συνεδρίου στη Θεσσαλονίκη.Την όλη ευθύνη πήρε επάνω του ο Χρήστος Κουλαουζίδης, γιατί ο Φίλων Κτενίδης ήταν ήδη άρρωστος. Μάλιστα, όταν συγκλήθηκε, μετά από πολλές περιπέτειες, εκείνο το συνέδριο, ο Φίλων Κτενίδης δεν μπόρεσε να παραστεί, γιατί ήταν στο κρεβάτι.

Μπροστά βρισκόταν πάντα ο Χρήστος Κουλαουζίδης και σε όλες τις άλλες δραστηριότητες του Σωματείου «Παναγία Σουμελά», όπως διαπιστώνεται και από τις φωτογραφίες της εποχής, που διασώθηκαν. Π.χ., Ο Χρήστος Κουλαουζίδης, μαζί με τον αρχιτέκτονα Δημήτριο Φυλλίζη και τον καθηγητή Παναγιώτη Τανιμανίδη υποδέχτηκαν και φιλοξένησαν στην Παναγία Σουμελά, στην Καστανιά, τον οικουμενικό πατριάρχη Αθηναγόρα, που ήταν ο πρώτος πατριάρχης που προσκύνησε στη Σουμελά.

Από τα Πλάτανα στον Καταχά Πιερίας

Ο Χρήστος Κουλαουζίδης γεννήθηκε το 1909 στα Πλάτανα της Τραπεζούντας, στης οποίας το Φροντι­στήριο σπούδασε. Με την αναγκαστική ανταλλαγή των πληθυσμών και μετά από πολλές ταλαιπωρίες, η οικογενειά του εγκαταστάθηκε στον Καταχά Πιερίας.

Εκεί ανέπτυξε συνεταιριστική δράση και για μεγάλο χρονι­κό διάστημα επιμελήθηκε την έκδοση της εφημερίδας «Συνεταιριστική». Έγραφε σε ένα ιδιότυπο συντακτικό και χρησιμοποιούσε πολύ συχνά υπερσύνθετα επίθετα, κάτι που τον ξεχωρίζει στον πεζό λόγο από τους άλλους Πόντιους συγγραφείς, όπως ξεχωρίζουν τα υπερσύνθε­τα και οι νεολογισμοί στην ποίηση τον Ηλία Τσιρκινίδη. Επιδίωξή του — όπως έλεγε — ήταν να πλουτίσει κι αυτός, όσο μπορούσε, τον φτωχό, συνήθως, ελληνικό λόγο των συγχρόνων.

Η επιβλητικότητα των κειμένων του συμβάδιζε με το επιβλητικό του παράστημα. Ήταν ψηλός και πάντα ήταν ντυμένος πολύ προσεγ­μένα. Όταν τον έβλεπε κανείς, σκεφτόταν ότι συνάντησε έναν πραγματικό άρχοντα. Σε αυτό συνέβαλλε και η πάντοτε σο­βαρή και σε σωστό τόνο ομιλία του.

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του κατοικούσε μόνιμα, πλέον, στη Θεσσαλονίκη. Ήταν συ­μπαραστάτης του Φίλωνα Κτενίδη από την αρχή και υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Σωματείου «Παναγία Σουμελά». Το 1964, 1965 και 1966 ήταν επιμελητής έκδοσης του Λευκώματος της Παναγίας Σουμελά. Επίσης, από το 1960 έως και το 1974 που πέθανε, ήταν μέλος της διοίκησης του Σωματείου «Παναγία Σουμελά».

Ο Κουλαουζίδης με τον γιατρό Χρήστο Ναΐδη-1960

Η διοργάνωση Παμποντιακου συνεδρίου

Το 1959, ο Φίλων Κτενίδης προσπάθησε να διοργανώσει παμποντιακό συνέδριο στη Θεσσαλονίκη, αλλά σκόνταψε στον γνωστό ποντιακό εγωισμό. Κινητήρια δύναμη της διοργάνωσης υπήρξε ο Χρήστος Κουλα­ουζίδης, ο οποίος, με πολλή πίκρα, έγραψε, αργότερα, για την αποτυχημένη εκείνη προσπάθεια.

Ο Φίλων Κτενίδης, ωστόσο, έχοντας δίπλα του και τον πολύτιμο συνεργάτη του Χρήστο Κουλαουζίδη, δεν το έβαλε κάτω. Παρά την κακή κατάσταση της υγείας του, ανασκουμπώθηκε και το 1961 ξαναξεκίνησε την προσπάθεια για διοργάνωση παμποντιακού συ­νεδρίου.

Ο Χρήστος Κουλαουζίδης πήρε όλο το βά­ρος στους ώμους του. Έγραψε επιστολές, έκανε επαφές με οργανωμένους Πόντιους, ζήτησε τις απόψεις τους, αντιμετώπισε επιθέσεις από χοντροκέφαλους, αλλά, τελικά, βγήκε νικητής.

Το 1ο Παμποντιακό Συνέδριο έγινε στις 28 και 29 Μαΐου του 1961 στη Θεσσαλονί­κη. Θεωρήθηκε ότι αποτέλεσε αξιοσημείωτο σταθμό στην πνευματική κίνηση και εξέλιξη των ποντιακών ορ­γανώσεων της Ελλάδας, που εκπροσωπούν — κατά τον Χρήστο Κουλαουζίδη — κατά τεκμήριον, το μέγιστον μέρος του Ποντιακού λαού, του οποίου θα παρουσίαζε την μέχρι σήμερον — από της αφίξεώς του εις την Μη­τέρα Πατρίδα — σταδιοδρομίαν, τους αγώνας και τα επιτεύγματα, τας ελλείψεις και τας ανάγκας, τας επιδιώ­ξεις και τα αιτήματα και εν γένει όλα τα απασχολούντα αυτόν προβλήματα.

"Το Α' παμποντιακό Συνέδριο παρουσίασε δημοσία, συνεζήτησε δια μακρών και έλαβεν επί εκάστου τούτων τας ενδεικνυομένας αποφάσεις, την εκτέλεσιν των οποί­ων ανέθεσε εις εκλεγείσαν υπό του ιδίου Επιτροπήν. Καθ' ημάς, ο σταθμός ούτος, τον οποίον σημείωσε το Συνέδριον, είναι ιστορικός και θ' αποτελέση την αρχήν ενός νέου κεφαλαίου της ιστορίας των εν Ελλάδι Πο­ντίων". ..

Αξίζει να μεταφερθούν εδώ όλα τα πριν και τα μετά το συνέδριο δημοσιεύματα του περιοδικού Ποντιακή Εστία, ο εκδότης και διευθυντής του οποίου Φίλων Κτενίδης ήταν εκείνος που έριξε την ιδέα διοργάνωσής του.

 Άλλωστε, προκειμένου για αυτήν, ακριβώς, την αναφορά, ο Φίλων Κτενίδης σημειώνει ότι επειδή εις τα πρακτικά του πραγματοποιηθέντος Συνεδρίου δεν θ' ανεύρη ο μέλλων ιστορικός τα στοιχεία της προϊστο­ρίας του, εθεωρήσαμεν ότι επιβάλλεται να καταχωρηθή αύτη εις τας σελίδας της «Ποντιακής Εστίας» τόσον δια την ιστορίαν όσον και δια τους συγχρόνους Ποντίους, οι πλείστοι των οποίων την αγνοούν.

Πηγη: Περιοδικό "ΠΟΝΤΙΑΚΑ"