Μπροστά στο Φροντιστήριο, τον Φάρο της Ανατολής

Τηλαυγή Φάρο της Ανατολής ονόμασαν το ισότιμο με πανεπιστήμιο θρυλικό Φροντιστήριο της Τραπεζούντας.Όλοι όσοι σπούδασαν σε αυτό είχαν να υπερηφανεύονται για το γεγονός.

Αντικρίζοντάς το, θυμάται κανείς όλα όσα του διηγούνταν οι γονείς του. Περνούν από μπροστά του - εκδικητικά - για να πουν ότι ο θρύλος του, η ιστορία του, έχει ζωή τώρα και πάντοτε. Το κτιριακό συγκρότημα λειτουργεί ως σχολείο. Ευτυχώς δεν μετατράπηκε σε στέγη κρατικών υπηρεσιών.

Εκείνο που λείπει τώρα είναι το μικρό εκκλησάκι των Τριών Ιεραρχών! Στη θέση του, φυσικά, στήθη­κε η προτομή του Μουσταφά Κεμάλ , με το γνωστό σκληρό διαπεραστικό του βλέμμα. Θαυμάζει κανείς τη γνώση και την καλαισθησία εκείνων που έχτισαν το Φροντιστήριο.

Βλέπει κανείς τον τρόπο που βρήκαν να τροφοδοτούν με καύσιμα τα καλοριφέρ που θέρμαιναν όλους τους χώρους. Είχαν κατά διαστήματα, σε όλο το μήκος του διαδρόμου, «πορτάκια» από όπου οι επιστάτες τροφοδοτούσαν τον «καυ­στήρα».

Σαν μαθητές καθίσαμε στα θρανία του

 Μπήκαμε στις αίθουσες και καθίσαμε σαν μαθητές στα θρανία να ακούσουμε την Άννα Θεοφυλάκτου, την Άρτεμη Ξανθοπούλου — Κυριακού, τον Διαμαντή Λαζαρίδη, να μας γυρνούν στο παρελθόν. Ο καθένας είχε τον τρόπο του να μας κρατά καθηλωμένους με τις πληροφορίες που ανέφερε, αντλώντας τες από την ακένωτη δεξαμενή των γνώσεών τους. Ίσως κανένας δεν το ήθελε να χτυπήσει το κουδούνι για διά­λειμμα!...

Η εξέλιξή του μέσα στον χρόνο

Οι σκάλες, που θα μας ανέβαζαν στον επάνω όροφο, ήταν εντυπωσιακές, αυτοκρατορικές, θα μπορούσε να πει κανείς... Πού να το φαντάζονταν εκείνοι που έβαζαν τα θεμέλια το  1402 στο ταπεινό σχολείο, το μικρό, ποια θα ήταν η εξελικτική του πορεία!

Το 1683, στην ίδια θέση, ο Πόντι­ος λόγιος Σεβαστός Κυμινήτης, έχτιζε το επόμενο, μεγαλύτερο σχολείο. Ο σπουδαίος αυτός εκπαιδευ­τικός (σ. σ. από το χωριό Χότζη ή Κύμινα του Πό­ντου) έστησε την Εμπορική Σχολή, που προήχθη σε Ακαδημία, στην οποία δίδαξαν επιφανείς δάσκαλοι.

Το μεγαλείο του Φροντιστηρίου φαίνεται όταν το 1898 αρχίζει να χτίζεται και να καταλήγει στη σημε­ρινή του μορφή. Αποπερατώθηκε και λειτούργησε στα δύο ή τρία πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα (1902 ή 1903), οπότε έγινε επιπέδου πανεπιστημιακού.

 Έζησε ημέρες λαμπρές, άκουσε να ηχούν στις αίθουσές του οι φωνές των Κανδήλογλου (Κανδήλης), Κυριακίδη (Παπα­δόπουλος), Τριανταφυλλίδη και τόσων άλλων φωτισμένων δασκάλων. Το όνειρο τελείωσε το 1922.

Το κύμα χτυπούσε σύρριζα στο κτίριο

Από την κυρία είσοδο του κτιρίου του Φροντιστηρίου τίπο­τε δεν μαρτυρά για το τι μπορούσε να δει κανείς στο βορεινό μέρος του. Από κάτω, λοιπόν, είναι επιχωματωμένος εκείνος ο χώρος που τον σκέπαζε η θάλασσα και το κύμα χτυπούσε σύρριζα το κτίριο. Φωτογραφίες, αλλά και ζωγραφικοί πίνα­κες διασώζουν την εικόνα του κτιρίου. 

Σήμερα, εξαιτίας της διάνοιξης του στρατηγικής σημασίας δρόμου του NATO, άλλαξε η τοπογραφία εντελώς. 

Από τον δρόμο βλέπεις δεξιά το Φροντιστήριο σε όλη τη μεγαλοπρέπειά του. Αριστερά είναι η θάλασσα. Με τις επιχωματώσεις οι αρχές δημιούρ­γησαν πάρκο, με αναψυκτήρια και το γλυπτό μνημείο της μητρότητας, που συμβολίζει η αγελάδα με το μοσχάρι της. Ο συμμαχικός αυτός δρόμος συνεχίζει μέχρι τα  σύνορα, στη Γεωργία.

 Αφροδίτη Παπαδοπούλου — Τελίδου 

Εκπαιδευτικός και συγγραφέας