ΟΙΝΟΗ- UNYE

Κωμόπολη χτισμένη στις ακτές μικρού φυ­σικού όρμου, 27 χλμ. ΒΔ. της Φάτσας. Φυσικό επίνειο της Νεοκαισάρειας και κύριο λιμάνι για τις μεσόγειες πόλεις της πε­ριοχής της.
 Οι Έλληνες της πόλης μιλούσαν ελληνικά και δια­τηρούσαν την παράδοση ότι ήταν ντόπιοι, ενώ αυτοί των γύρω χωριών μιλούσαν την ποντιακή διάλεκτο και κατάγονταν από την Αργυρούπολη.

 Εκκλησιαστικά ανήκε στη Μητρόπολη Νεοκαισάρειας και Ινέου, η οποία έδρευε στα Κοτύωρα. Ο πληθυσμός της στα 1914 ξεπερνούσε τους 10.000 κατοίκους, από τους οποίους οι 3.000 ήταν Έλληνες, 1.000 Αρμέ­νιοι και οι υπόλοιποι Τούρκοι.
 Τα μέλη της ελληνικής κοινό­τητας κατοικούσαν κοντά στην παραλία, στην Πούντα και το Περιγιάλι. Ασχολούνταν, κυρίως, με την καλλιέργεια της κάνναβης και των φουντουκιών.

 Πολλοί ξενιτεύονταν για βιο­ποριστικούς λόγους σε γειτονι­κές πόλεις (Σαμψούντα, Φάτσα, Κοτύωρα) και τη Ρωσία. Τα εκ­παιδευτήρια της κοινότητας (επτατάξιο αρρεναγωγείο και πεντατάξιο παρθεναγωγείο) βρί­σκονταν στον περίβολο της Απά­νω Εκκλησιάς (Κοιμήσεως της Θεοτόκου). Στην πόλη υπήρχε και δεύτερος μητροπολιτικός ναός (δισυπόστατος προς τιμήν των Αγίων Νικολάου και Δημη­τρίου).
Το 1875 ιδρύθηκε η Λέσχη «Ο Ευαγγελισμός» και το 1909 ο Φιλεκπαιδευτικός Σύλ­λογος «Πατρίς». Η μικρή αρμενική κοινότητα εξοντώθηκε το 1915. Στην πε­ριοχή δημιουργήθηκαν ανταρ­τικές ομάδες αντίστασης, αλλά τον Ιανουάριο του 1917 ο ελ­ληνικός πληθυσμός της Οινόης εκτοπίστηκε στο εσωτερικό.