Η
Παναγία της Γαράσαρης*, που ήταν από τα αξιολογότερα μοναστήρια του
Πόντου, χτίστηκε στη σπηλιά ενός βράχου, ύψους 800 μέτρων περίπου ,από
τον Νικοπολίτη Ιωάννη Ησύχιο, όταν αυτοκράτορας στη Ρώμη ήταν ο
Μαρκιανός, δηλαδή τον 5ο αιώνα.(Την πληροφορία δίνει ο ιστορικός και περιηγητής Βιτάλ Κινέ ).
Από τον εξώστη του μοναστηριού, ο επισκέπτης χαιρόταν την περίφημη θέα προς τις κατάφυτες βουνοπλαγιές , τον ποταμό Λύκο και την κοιλάδα του καθώς και την Ακρόπολη της Νικόπολης στο βάθος, με το ιστορικό της φρούριο. Μετα τις πρώτες δυσκολίες στη συντήρηση του μοναστηριού, τις δαπάνες τις αντιμετώπισαν οι μοναχοί από τα όχι ευκαταφρόνητα έσοδα που απέφεραν τα πέντε χιλιάδες στρέμματα, που δώρισαν οι θεοσεβείς κάτοικοι του Καγιά Τιπί**. Απαράβατος όρος αυτής της δωρεάς ηταν να εισπράττει το μοναστήρι τα μισθώματα από τους καλλιεργητές ή χρήστες βοσκήσιμης γής, χωρίς οι ηγούμενοι να έχουν δικαίωμα επικαρπίας στα κτήματα.
Ενδιαφέρουσα είναι η αναφορά που γίνεται στον τρόπο πολλαπλασιασμού της μοναστηριακής περιουσίας επί ηγουμενίας Ιωάννη ή Ιωαννίκιου , που συνδεόταν φιλικά με τον τοπικό Τούρκο τσιφλικά Πεκτές μπέη, που ήταν ευνοούμενος του σουλτάνου. Το 1814, ο τσιφλικάς, στην Κωνσταντινούπολη ξυλοκόπησε μέχρι θανάτου την έγκυο σύζυγο διάσημου τούρκου.
Μόλις ο σουλτάνος πληροφορήθηκε το έγκλημα, διέταξε να συλληφθεί κα να τουφεκιστεί ο δράστης, χωρίς να ξέρει ότι ήταν ο ευνοούμενος του Πεκτές μπέη. Τρομοκρατημένος ο τσιφλικάς, ζήτησε να συναντηθεί με τον Ιωαννίκιο, που βρισκόταν στο Πατριαρχείο για υποθέσεις του μοναστηριού και τον παρακάλεσε να ζητήσει τη μεσολάβηση του Πατριάρχη Ιωακείμ στον σουλτάνο Αβδούλ Χαμίτ.
Μετά την μεσολάβηση , ο σουλτάνος χορήγησε αμνηστία και σώθηκε ο δολοφόνος τσιφλικάς, ο οποίος, από ευγνωμοσύνη, χάρισε στο μοναστήρι αλλα πέντε χιλιάδες στρέμματα από τα καταπατημένα από τον ιδιο κτήματα. Έτσι, η κτηματική περιουσία του μοναστηριού έφτασε τα δέκα χιλιάδες στρέμματα και εκτεινόταν από το Καγιά Τιπί μέχρι τον ποταμό Λύκο.
Οι κάτοικοι των γύρω χωριών, των οποίων οι γονείς είχαν δωρίσει στο μοναστήρι μόνο την επικαρπία των μισθωμάτων από τους καλλιεργητές ή χρηστές βοσκήσιμης γης, χωρίς οι ηγούμενοι να έχουν δικαίωμα επικαρπίας στα κτήματα κι ειχαν κρατήσει για τους εαυτούς τους την ψιλή κυριότητα, ξεσηκώθηκαν όταν ηγούμενος ηταν ο Ηλίας Παπαδόπουλος, από το χωριό Αλισάρ της Νικόπολης (ηταν ο τελευταίος ηγούμενος, στις αρχές του 20ου αιώνα).
Παρά την θέληση του , ο ηγούμενος είχε εμπλακεί σε δικαστικούς αγώνες με τους κληρονόμους των δωρητών, γιατί αρνούνταν να πληρώσουν μισθώματα των καλλιεργημένων αγρών, αφού ανήκαν σε αυτούς. Τελικά η τούρκικη κυβέρνηση άρπαξε τα κτήματα των χωρικν και τα χάρισε τελεσίδικα στο μοναστήρι.΄
σ.σ.
*Γαράσαρη είναι παλαιότερο όνομα της Νικόπολης.
** Καγιά τιπί σημαίνει βάθος βράχου.
Από τον εξώστη του μοναστηριού, ο επισκέπτης χαιρόταν την περίφημη θέα προς τις κατάφυτες βουνοπλαγιές , τον ποταμό Λύκο και την κοιλάδα του καθώς και την Ακρόπολη της Νικόπολης στο βάθος, με το ιστορικό της φρούριο. Μετα τις πρώτες δυσκολίες στη συντήρηση του μοναστηριού, τις δαπάνες τις αντιμετώπισαν οι μοναχοί από τα όχι ευκαταφρόνητα έσοδα που απέφεραν τα πέντε χιλιάδες στρέμματα, που δώρισαν οι θεοσεβείς κάτοικοι του Καγιά Τιπί**. Απαράβατος όρος αυτής της δωρεάς ηταν να εισπράττει το μοναστήρι τα μισθώματα από τους καλλιεργητές ή χρήστες βοσκήσιμης γής, χωρίς οι ηγούμενοι να έχουν δικαίωμα επικαρπίας στα κτήματα.
 |
| Photo:garasari.blogspot.gr |
Ενδιαφέρουσα είναι η αναφορά που γίνεται στον τρόπο πολλαπλασιασμού της μοναστηριακής περιουσίας επί ηγουμενίας Ιωάννη ή Ιωαννίκιου , που συνδεόταν φιλικά με τον τοπικό Τούρκο τσιφλικά Πεκτές μπέη, που ήταν ευνοούμενος του σουλτάνου. Το 1814, ο τσιφλικάς, στην Κωνσταντινούπολη ξυλοκόπησε μέχρι θανάτου την έγκυο σύζυγο διάσημου τούρκου.
Μόλις ο σουλτάνος πληροφορήθηκε το έγκλημα, διέταξε να συλληφθεί κα να τουφεκιστεί ο δράστης, χωρίς να ξέρει ότι ήταν ο ευνοούμενος του Πεκτές μπέη. Τρομοκρατημένος ο τσιφλικάς, ζήτησε να συναντηθεί με τον Ιωαννίκιο, που βρισκόταν στο Πατριαρχείο για υποθέσεις του μοναστηριού και τον παρακάλεσε να ζητήσει τη μεσολάβηση του Πατριάρχη Ιωακείμ στον σουλτάνο Αβδούλ Χαμίτ.
Μετά την μεσολάβηση , ο σουλτάνος χορήγησε αμνηστία και σώθηκε ο δολοφόνος τσιφλικάς, ο οποίος, από ευγνωμοσύνη, χάρισε στο μοναστήρι αλλα πέντε χιλιάδες στρέμματα από τα καταπατημένα από τον ιδιο κτήματα. Έτσι, η κτηματική περιουσία του μοναστηριού έφτασε τα δέκα χιλιάδες στρέμματα και εκτεινόταν από το Καγιά Τιπί μέχρι τον ποταμό Λύκο.
Οι κάτοικοι των γύρω χωριών, των οποίων οι γονείς είχαν δωρίσει στο μοναστήρι μόνο την επικαρπία των μισθωμάτων από τους καλλιεργητές ή χρηστές βοσκήσιμης γης, χωρίς οι ηγούμενοι να έχουν δικαίωμα επικαρπίας στα κτήματα κι ειχαν κρατήσει για τους εαυτούς τους την ψιλή κυριότητα, ξεσηκώθηκαν όταν ηγούμενος ηταν ο Ηλίας Παπαδόπουλος, από το χωριό Αλισάρ της Νικόπολης (ηταν ο τελευταίος ηγούμενος, στις αρχές του 20ου αιώνα).
Παρά την θέληση του , ο ηγούμενος είχε εμπλακεί σε δικαστικούς αγώνες με τους κληρονόμους των δωρητών, γιατί αρνούνταν να πληρώσουν μισθώματα των καλλιεργημένων αγρών, αφού ανήκαν σε αυτούς. Τελικά η τούρκικη κυβέρνηση άρπαξε τα κτήματα των χωρικν και τα χάρισε τελεσίδικα στο μοναστήρι.΄
σ.σ.
*Γαράσαρη είναι παλαιότερο όνομα της Νικόπολης.
** Καγιά τιπί σημαίνει βάθος βράχου.