Η Ιστορία του ξεκινά 3.000 χρόνια πριν, το 1.000 π.χ. ετυμολογικά
«πόντος» στα αρχαία Ελληνικά σημαίνει θάλασσα. Είναι η περιοχή που
βρίσκεται στα νότια παράλια του Εύξεινου Πόντου, του άλλοτε άξενου=
αφιλόξενου, λόγω των βαθιών νερών αλλά και των λαών που ζούσαν εκεί, που
όμως γρήγορα μετατράπηκε σε Εύξεινο δηλ. φιλόξενο από τις αποικίες των
Ελλήνων και την οικονομική άνθηση της περιοχής.
Πρώτη
αποικία στον Πόντο ήταν η Σινώπη. Την ίδρυσε η ιωνική πόλη Μίλητος
(παράλια Μ. Ασίας). Με το καιρό αναπήδησαν νέες πόλεις όπως Τραπεζούντα,
Κερασούντα, Σαμψούντα (Αμισός), Κοτύωρα, Αθήναι, Αμάσεια, Τρίπολη,
Οινόη, Σεβάστεια, Νεοκαισάρεια κ.ά.
Αψευδής μαρτυρία για τον πλούτο, την ευημερία και την ελληνικότητα των αποικιών αυτών είναι η περιγραφή του Ξενοφώντα στην Κάθοδο των Μυρίων.
Και η Μυθολογία θέλει να αποκτήσει σχέση με την περιοχή, αφού μιλάει για την Αργοναυτική εκστρατεία του Ιάσονα με σκοπό την παραλαβή του χρυσόμαλλου δέρατος.
Έδωσε από την Αρχαιότητα τον κυνικό φιλόσοφο Διογένη, τον πολιτικό Ηρακλείδη, τον γεωγράφο Στράβωνα. Εκεί ανδρώθηκε η ακριτική ποίηση, στο αρχαιοπρεπὲς ποντιακό γλωσσικό ιδίωμα. Η περιοχή αλλάζει πολλούς αφέντες Μήδους, Πέρσες, Ρωμαίους, Άραβες...
Από τον 1ο κιόλας αιώνα μΧ. καταφθάνει εκεί και κηρύττει το Ευαγγέλιο ο Απόστολος Ανδρέας. Ο τόπος εκχριστιανίζεται και στα βουνά του αργότερα ασκητεύουν οι Καππαδόκες φίλοι Μέγας Βασίλειος και Άγ. Γρηγόριος ο Θεολόγος.
Πόντιοι στην καταγωγή ήταν και ο Αγ. Γρηγόριος Νύσσης, αδελφής του Βασιλείου, ο Αγ. Ιωάννης ο Τραπεζούντιος, οι Αγ. Μεγαλομάρτυρες Θεόδωροι ο Στρατηλάτης και ο Τήρων, ο Όσιος Συμεών ο νέος Θεολόγος, η Αγ. Ελένη μητέρα του Μ.Κων/νου, οι Άγιοι 40 Μάρτυρες, ο Όσιος Στυλιανός ο Παφλαγών, ο όσιος Νίκων «ο Μετανοείτε», ο Αγ. Γεώργιος ο Καρσλίδης (1901-1959) που έδρασε στην Δράμα και τελευταίως επισήμως κατατάχθηκε στο Αγιολόγιο μας, κ.α.
Όταν δολίως οι Σταυροφόροι καταλαμβάνουν την Κων/πολη το 1204, ο Πόντος μένει ελεύθερος για 257 χρόνια με την λάμψη των Μεγάλων Κομνηνών, που δημιουργούν την Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας και της Νίκαιας.
Το 1461, οκτώ χρόνια μετά την πτώση της Βασιλεύουσας (1453) πέφτει και αυτός. Μέσα σε δύσκολες συνθήκες ιδρύουν σχολειά (το 1682 Φροντιστήριο Τραπεζούντας και 1722 Φροντιστήριο Αργυρουπόλεως) και διδάσκουν τα γράμματα στα παιδιά τους.
Πόντιοι στην καταγωγή ήταν και οι αδελφοί πρωτεργάτες της Επαναστάσεως του 1821 Αλέξανδρος και Δημήτριος Υψηλάντης. Οι Έλληνες του Πόντου διακρίθηκαν ως δάσκαλοι, καθηγητές, τραπεζίτες, γιατροί και γενικά επιστήμονες.
Έχτισαν
δεκάδες Μοναστήρια που τα διατήρησαν επί χρόνια, όπως είναι η Ιερά Μονή
της Παναγίας Σουμελά, που βρίσκεται στο Όρος Μελά, του Αγ. Γεωργίου
Περιστερεώτα, του Αγ. Ιωάννου Βαζελώνος, κ.α.
Κατά την Τουρκοκρατία και μέχρι σήμερα παρουσιάσθηκε το φαινόμενο του Κρυπτοχριστιανού, της κρυφής δηλ. λατρείας του Χριστού από βιαίως εξισλαμισθέντες Έλληνες, όπου σε υπόγεια και κρύπτες λειτουργούνται, βαπτίζονται, και τελούν τα χριστιανικά τους καθήκοντα.
Μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα υπολογίζεται ο Ελληνισμός στον Πόντο, κατά τούς μετριότερους υπολογισμούς, γύρω στο μισό εκατομμύριο ψυχές. Από εκεί και πέρα τα πράγματα αλλάζουν.
Οι Νεότουρκοι (1909), καθοδηγούμενοι από Ευρωπαίους συμβούλους, κυρίως Γερμανούς, και εξυπηρετώντας δικά τους συμφέροντα, κήρυξαν εξόντωση των γηγενών πληθυσμών, που η προκοπή τους τούς ενοχλούσε.
Οι Έλληνες αντιδρούν, παίρνουν τα όπλα, ανεβαίνουν στα βουνά, κάνουν αντάρτικο και διεκδικούν ανεξάρτητο κράτος. Η αντίδραση των Νεότουρκων κορυφώνεται με την Γενοκτονία.
Συγκροτούνται τάγματα εργασίας, τάγματα θανάτου, όπου επιστρατεύονται άνδρες κυρίως 15 έως 45 χρονών για την διάνοιξη οδών και ορυχείων στα βάθη της Ανατολής. Οι απαγωγές, οι βίαιοι εκτοπισμοί, οι εξορίες και οι φυλακές από τον Κεμάλ και τούς συνεργάτες του οδήγησαν στην τέλεια εξόντωση του Ποντιακού Ελληνισμού.
Στις 19 Μαΐου 1919 αποβιβάζεται ὁ Μουσταφά Κεμάλ στη Σαμψούντα και ξεκινά την Γενοκτονία. Από το 1916 ως το 1923, όπου έγινε η ανταλλαγή των πληθυσμών με την Συνθήκη της Λωζάννης οι νεκροί υπολογίζονται στους 353.000!!!
Γι' αυτό δίκαια η Βουλή των Ελλήνων ανακήρυξε ομόφωνα το 1994, ύστερα και από σχετικά διαβήματα των Ποντιακών Οργανώσεων, την 19η Μαΐου ως «Μέρα Γενοκτονίας των Ποντίων».
Παράλληλα η Ευρωπαϊκή Ένωση έθεσε (το 2007) στην Τουρκία ως όρο για την ενταξιακή της πορεία ν' ανοίξει τα αρχεία της και ν' ασχοληθεί με την γενοκτονία των Αρμενίων, των Ελλήνων και των Ασσυρίων. Ιδιαίτερης σημασίας αποτελεί το ψήφισμα (16.12.2007) της Διεθνούς Ενώσεως Ακαδημαϊκών για την Μελέτη των Γενοκτονιών (I.A.G.S.) με το οποίο αναγνωρίζεται η γενοκτονία των Αρμενίων, των Ασσυρίων και των Ελλήνων (Ποντίων, Θρακών, Ιώνων) από τούς Νεότουρκους και τούς Κεμαλικούς.
Όσοι Πόντιοι απέμειναν αναγκάστηκαν να εκριζωθούν από τις πατρογονικές τους εστίες, αφήνοντας σπίτια, εκκλησιές, τάφους προγόνων και να καταφύγουν στην μητροπολιτική Ελλάδα, μεταφέροντας τον παραδοσιακό τους πλούτο, το αρχαιοπρεπές γλωσσικό τους ιδίωμα (ιωνική διάλεκτος), τα τραγούδια τους, τούς χορούς τους αλλά και την εργατικότητα τους.
Έτσι θωράκισαν εθνικά κυρίως την Μακεδονία, την Θράκη και την Θεσσαλία, συμβάλλοντας στην ενδυνάμωση της εθνικής συνειδήσεως. Επιβεβαίωση των ανωτέρω αποτελεί ο στίχος του Δημοτικό Τραγουδιού:
«Η Ρωμανία κι' αν επέρασεν, ανθεί καὶ φέρει κι' άλλο».
Χ. Ι .Αμαραντινός
Πηγή: Βήμα Βορειοηπειρωτών
 |
Τα παλιά τείχη της Σινώπης(Πηγη:Εφ.ΕΘΝΟΣ)
|
Αψευδής μαρτυρία για τον πλούτο, την ευημερία και την ελληνικότητα των αποικιών αυτών είναι η περιγραφή του Ξενοφώντα στην Κάθοδο των Μυρίων.
Και η Μυθολογία θέλει να αποκτήσει σχέση με την περιοχή, αφού μιλάει για την Αργοναυτική εκστρατεία του Ιάσονα με σκοπό την παραλαβή του χρυσόμαλλου δέρατος.
Έδωσε από την Αρχαιότητα τον κυνικό φιλόσοφο Διογένη, τον πολιτικό Ηρακλείδη, τον γεωγράφο Στράβωνα. Εκεί ανδρώθηκε η ακριτική ποίηση, στο αρχαιοπρεπὲς ποντιακό γλωσσικό ιδίωμα. Η περιοχή αλλάζει πολλούς αφέντες Μήδους, Πέρσες, Ρωμαίους, Άραβες...
Από τον 1ο κιόλας αιώνα μΧ. καταφθάνει εκεί και κηρύττει το Ευαγγέλιο ο Απόστολος Ανδρέας. Ο τόπος εκχριστιανίζεται και στα βουνά του αργότερα ασκητεύουν οι Καππαδόκες φίλοι Μέγας Βασίλειος και Άγ. Γρηγόριος ο Θεολόγος.
Πόντιοι στην καταγωγή ήταν και ο Αγ. Γρηγόριος Νύσσης, αδελφής του Βασιλείου, ο Αγ. Ιωάννης ο Τραπεζούντιος, οι Αγ. Μεγαλομάρτυρες Θεόδωροι ο Στρατηλάτης και ο Τήρων, ο Όσιος Συμεών ο νέος Θεολόγος, η Αγ. Ελένη μητέρα του Μ.Κων/νου, οι Άγιοι 40 Μάρτυρες, ο Όσιος Στυλιανός ο Παφλαγών, ο όσιος Νίκων «ο Μετανοείτε», ο Αγ. Γεώργιος ο Καρσλίδης (1901-1959) που έδρασε στην Δράμα και τελευταίως επισήμως κατατάχθηκε στο Αγιολόγιο μας, κ.α.
Όταν δολίως οι Σταυροφόροι καταλαμβάνουν την Κων/πολη το 1204, ο Πόντος μένει ελεύθερος για 257 χρόνια με την λάμψη των Μεγάλων Κομνηνών, που δημιουργούν την Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας και της Νίκαιας.
Το 1461, οκτώ χρόνια μετά την πτώση της Βασιλεύουσας (1453) πέφτει και αυτός. Μέσα σε δύσκολες συνθήκες ιδρύουν σχολειά (το 1682 Φροντιστήριο Τραπεζούντας και 1722 Φροντιστήριο Αργυρουπόλεως) και διδάσκουν τα γράμματα στα παιδιά τους.
Πόντιοι στην καταγωγή ήταν και οι αδελφοί πρωτεργάτες της Επαναστάσεως του 1821 Αλέξανδρος και Δημήτριος Υψηλάντης. Οι Έλληνες του Πόντου διακρίθηκαν ως δάσκαλοι, καθηγητές, τραπεζίτες, γιατροί και γενικά επιστήμονες.
 |
| Μοναστήρι Βαζελώνος |
Κατά την Τουρκοκρατία και μέχρι σήμερα παρουσιάσθηκε το φαινόμενο του Κρυπτοχριστιανού, της κρυφής δηλ. λατρείας του Χριστού από βιαίως εξισλαμισθέντες Έλληνες, όπου σε υπόγεια και κρύπτες λειτουργούνται, βαπτίζονται, και τελούν τα χριστιανικά τους καθήκοντα.
Μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα υπολογίζεται ο Ελληνισμός στον Πόντο, κατά τούς μετριότερους υπολογισμούς, γύρω στο μισό εκατομμύριο ψυχές. Από εκεί και πέρα τα πράγματα αλλάζουν.
Οι Νεότουρκοι (1909), καθοδηγούμενοι από Ευρωπαίους συμβούλους, κυρίως Γερμανούς, και εξυπηρετώντας δικά τους συμφέροντα, κήρυξαν εξόντωση των γηγενών πληθυσμών, που η προκοπή τους τούς ενοχλούσε.
Οι Έλληνες αντιδρούν, παίρνουν τα όπλα, ανεβαίνουν στα βουνά, κάνουν αντάρτικο και διεκδικούν ανεξάρτητο κράτος. Η αντίδραση των Νεότουρκων κορυφώνεται με την Γενοκτονία.
Συγκροτούνται τάγματα εργασίας, τάγματα θανάτου, όπου επιστρατεύονται άνδρες κυρίως 15 έως 45 χρονών για την διάνοιξη οδών και ορυχείων στα βάθη της Ανατολής. Οι απαγωγές, οι βίαιοι εκτοπισμοί, οι εξορίες και οι φυλακές από τον Κεμάλ και τούς συνεργάτες του οδήγησαν στην τέλεια εξόντωση του Ποντιακού Ελληνισμού.
Στις 19 Μαΐου 1919 αποβιβάζεται ὁ Μουσταφά Κεμάλ στη Σαμψούντα και ξεκινά την Γενοκτονία. Από το 1916 ως το 1923, όπου έγινε η ανταλλαγή των πληθυσμών με την Συνθήκη της Λωζάννης οι νεκροί υπολογίζονται στους 353.000!!!
Γι' αυτό δίκαια η Βουλή των Ελλήνων ανακήρυξε ομόφωνα το 1994, ύστερα και από σχετικά διαβήματα των Ποντιακών Οργανώσεων, την 19η Μαΐου ως «Μέρα Γενοκτονίας των Ποντίων».
Παράλληλα η Ευρωπαϊκή Ένωση έθεσε (το 2007) στην Τουρκία ως όρο για την ενταξιακή της πορεία ν' ανοίξει τα αρχεία της και ν' ασχοληθεί με την γενοκτονία των Αρμενίων, των Ελλήνων και των Ασσυρίων. Ιδιαίτερης σημασίας αποτελεί το ψήφισμα (16.12.2007) της Διεθνούς Ενώσεως Ακαδημαϊκών για την Μελέτη των Γενοκτονιών (I.A.G.S.) με το οποίο αναγνωρίζεται η γενοκτονία των Αρμενίων, των Ασσυρίων και των Ελλήνων (Ποντίων, Θρακών, Ιώνων) από τούς Νεότουρκους και τούς Κεμαλικούς.
Όσοι Πόντιοι απέμειναν αναγκάστηκαν να εκριζωθούν από τις πατρογονικές τους εστίες, αφήνοντας σπίτια, εκκλησιές, τάφους προγόνων και να καταφύγουν στην μητροπολιτική Ελλάδα, μεταφέροντας τον παραδοσιακό τους πλούτο, το αρχαιοπρεπές γλωσσικό τους ιδίωμα (ιωνική διάλεκτος), τα τραγούδια τους, τούς χορούς τους αλλά και την εργατικότητα τους.
Έτσι θωράκισαν εθνικά κυρίως την Μακεδονία, την Θράκη και την Θεσσαλία, συμβάλλοντας στην ενδυνάμωση της εθνικής συνειδήσεως. Επιβεβαίωση των ανωτέρω αποτελεί ο στίχος του Δημοτικό Τραγουδιού:
«Η Ρωμανία κι' αν επέρασεν, ανθεί καὶ φέρει κι' άλλο».
Χ. Ι .Αμαραντινός
Πηγή: Βήμα Βορειοηπειρωτών