Τα νερά σην Σαντά

Νερά τρεχούμενα και καλής ποιότητας υπήρχαν πολλά στη Σαντά. Τα μέσα στα χωριά τρεχούμενα νερά λεγόταν Πεγάδια και έπαιρναν τ'όνομα τους από την τοποθεσία τους(τ'εκκλησίας το πεγάδ), ή από κάποιον που το επισκεύαζε (τη Ξαντίν  το Πεγάδ), ή από τα σπίτια που βρισκόταν κοντά στη βρύση (τη Παγενάντων το πεγάδ).
 

Ισχανάντων Κρενίν Ευκλείδη

Έξω από τα χωριά ή ήσαν βρύσες ή έπαιρναν την μορφή ρυακιών (ορμία). Οι βρύσες έτρεχαν μέσα σε ειδικό πέτρινο κατασκεύασμα (κουτάλ) ή είχαν ξύλινη παροχέτευση (το κρενίν).
Τα πηγάδια που βρισκόταν μέσα στα χωριά είχαν σταθερή ροή και από κάτω υπήρχε η γούρνα, απο κατάλληλη επεξεργασία κορμού πισσοφόρου ελάτου, για να μην σαπίζει και χρησίμευε και για το πότισμα των αγελάδων, το έλεγαν και γουρνίν.
Στον τοίχο των πηγαδιών που βρισκόταν μέσα στο χωριό κρεμόταν αλυσίδα με χάλκινο κύπελλο (κουταλόπον) με το οποίο έπιναν νερό οι περαστικοί.
Συνηθισμένο φαινόμενο την διάρκεια της νύκτας, κατά τους μήνες του χειμώνα, να παγώνουν οι βρύσες και να σχηματίζεται πάγος μεταξύ του σημείου που έπεφτε το νερό και της γούρνας, οπότε έπρεπε κανείς με παλτά να σπάσει τον πάγο, για να πάρουν το πρωί νερό οι κάτοικοι.
Για να αποφύγουν παρόμοια φαινόμενα αλλά και για να προφυλάσσονται οι γυναίκες από την βροχή ,τα περισσότερα πηγάδια είχαν θολωτό κτίσμα από πέτρινη κατασκευή.

Βρύση σον Πιστοφάντων

Μέχρι και τα τελευταία 30 χρόνια περίπου στη Σαντά και συγκεκριμένα στο χωριό Πιστοφάντων η βρύση και η γούρνα που βρισκόταν κοντά στην εκκλησιά ήταν σε πολλή καλή κατάσταση.