ΠΟΝΤΙΑΚΑ ΣΩΜΑΤΕΙΑ ΒΟΡΕΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Το 1985 συμπληρώνονται 63 χρόνια από τότε που οι παππούδες μας και οι γονείς μας, κυνηγημένοι από τα βάρβαρα στίφη των Τούρκων, εγκατέλειψαν τα νοικοκυριά τους στον όμορφο Πόντο και ρακένδυτοι, ξυπόλυτοι και πεινασμένοι βρέθηκαν σε κάποιο λιμάνι της μητροπολιτικής Ελλάδας. Εξήντα τρία χρόνια αγώνα επιβίωσης, αγώνα ύπαρξης.

Θα περιοριστώ σης δραστηριότητες των Ποντίων, όπως αυτές παρουσιάζονται μέσα από τα οργανωμένα σωματεία μόνον του βορειοελλαδικού χώρου, αφού ο κ. I. Σουρμελής θα μιλήσει στη συνέχεια για τα ποντιακά σωματεία της νότιας Ελλάδας.

Αυτή τη στιγμή λειτουργούν, μόνον στη Βόρεια Ελλάδα, 127 ποντιακά σωματεία και σύλλογοι, με αναγνωρισμένα καταστατικά, από τα οποία διαφαίνεται ο σκοπός της ίδρυσης τους, που με μικρές παραλλαγές, είναι ο εξής: Η ανάπτυξη των κοινωνικών, πνευματικών και εθνικοθρησκευτικών δυνάμεων των Ποντίων για πνευματική και κοινωνική προκοπή τους.

Τα περισσότερα από τα 127 σωματεία έχουν ιδιόκτητη στέγη και λίγα είναι εκείνα που ενοικιάζουν γραφεία.

Διαβάζοντας κανείς τις δραστηριότητες των ποντιακών σωματείων, μένει έκθαμβος μπροστά στη ζωντανή παρουσία τους. Αξιοποιούν κατά τον πιο πετυχημένο τρόπο τα πνευματικά τους κέντρα, όπου δημιούργησαν βιβλιοθήκες με χιλιάδες τόμους, που δεν τους αδρανοποιούν, αλλά τους δανείζουν στα μέλη τους για επιμόρφωση.

Σαν παράδειγμα θα αναφέρω την Εύξεινο Λέσχη Νάουσας που διατηρεί βιβλιοθήκη με 4.150 τόμους. Από αυτούς οι 796 τόμοι διασώθηκαν και μεταφέρθηκαν από τη βιβλιοθήκη του Φροντιστηρίου Αργυρούπολης. Οι 85 από τους τόμους αυτούς είναι χειρόγραφη. Η βιβλιοθήκη λειτουργεί καθημερινά και συγκεντρώνει κάθε χρόνο περίπου 10.000 αναγνώστες.

Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τα άλλα σωματεία. Ακόμη, η Εύξεινος Λέσχη Θεσσαλονίκης διατηρεί βιβλιοθήκη με σπάνια βιβλία. Στην κατοχή διέθεσε τις αίθουσές της για στέγαση συσσιτίου του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Στις αίθουσές της οργανώνονται εκθέσεις ποντιακού βιβλίου, φωτογραφιών, ζωγραφικής, χειροτεχνίας, ενδυμασίας. Ακόμη. διαλέξεις ποικίλου περιεχομένου, με πολυπληθή ακροατήρια, συζητήσεις, γιορτές και τελευταία λαϊκό πανεπιστήμιο.

Ποντιακά έντυπα που εκδίδονται στη Βόρεια Ελλάδα είναι η «Ποντιακή Εστία» σε 4.000 αντίτυπα, το «Βήμα της Ευξείνου Λέσχης» σε 2.000 φύλλα, τα «Ποντιακά Νέα» σε Η.200 φύλλα, «Ένωση Ποντίων» σε 12.000 φύλλα, «Ποντιακό Βήμα» Κοζάνης, νεοσύστατο περιοδικό σε 1.000 αντίτυπα. Εκδόσεις του Σωματείου «Παναγία Σουμελά» εφτά βιβλία.

Κατά κανόνα, ποντιακό σωματείο σημαίνει και συγκρότημα ή συγκροτήματα χορευτικά. Πάνω από δέκα σωματεία διατηρούν θεατρικά τμήματα, τα οποία παρουσιάζουν ποντιακά θεατρικά έργα. Ακόμη, η προσπάθεια δημιουργίας ποντιακού λαογραφικού μουσείου και η ύπαρξη παρομοίων σε διάφορα σωματεία δείχνει την επιθυμία των Ποντίων να διαφυλάξουν την πνευματική, καλλιτεχνική και πολιτιστική τους κληρονομιά και να τη διαιωνίσουν.

 Γεώργιος Θ. Παπαδόπουλος.

Εισηγηση στο Α' παγκοσμιο ποντιακο συνεδριο

Θεσσσαλονικη 7-14  Ιουλη 1985 

Πηγη: "ΤΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΤΩΝ ΠΟΝΤΙΩΝ"- Πανος Καϊσίδης