Η ΑΝΑΒΙΩΣΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΤΩΝ ΠΟΝΤΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟ 1967

Τον θεσμό του Κοινού των Ποντίων επιστράτευσαν τα μέλη του Δ. Σ. του Σωματείου «Παναγία Σουμελά», για να δημιουργήσουν το εκλεκτορικό σώμα που θα επέλεγε τα μέλη για τη διοίκηση του Ιερού Ιδρύματος «Παναγία Σουμελά».

 Και τα δύο συμβούλια, δηλαδή του σωματείου και του ιδρύματος, έχουν κοινό πρόεδρο και συνεδριάζουν άλλοτε μαζί και άλλοτε χωριστά.

Οι σχέσεις των δύο συμβουλίων είναι πάντα αρμονικές, αφού εξυπηρετούν κοινό σκοπό, την εύρυθμη λειτουργία του ιερού ναού και της μονής ευρύτερα.

Η αρχή έγινε το 1964. Συγκεκριμένα, στις 20 Σεπτεμβρίου εκείνου του έτους οργανώθηκε στην αίθουσα της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών το φιλολογικό μνημόσυνο του Φίλωνα Κτενίδη (1889- 1963).

Το απόγευμα της ίδιας ημέρας πραγ­ματοποιήθηκε στα γραφεία της Παναγίας Σουμελά, στη Θεσσαλονίκη, το Μικτό Συ­νέδριο, που προβλέπεται από το άρθρο 12 του καταστατικού του σωματείου, με τη συμμετοχή των μελών της διοίκησης της Παναγίας Σουμελά και των μελών των προεδρείων και άλλων εκπροσώπων των ποντιακών οργανώσεων.

 Μεταξύ άλλων, σε αυτή τη συγκέντρωση συζητήθηκε το θέμα της μετατροπής της μονής Σουμελά σε ανδρώα μονή που επιθυμούσε ο μητροπολίτης Βέροιας και δεν ήθελαν τα ποντι­ακά σωματεία, και εγκρίθηκε ψήφισμα ανεπιφυλάκτου και ολοψύχου συμπαραστά­σεως προς τον γενναίον και υπερήφανον Ελληνοκυπριακόν Λαόν στον αγώνα του υπέρ της ελευθερίας και ανεξαρτησίας της μαρτυρικής και από αιώνων Ελληνικότατης Κύπρου.

Η συγκέντρωση αυτή αποτέλεσε το πρώτο βήμα για τη σύγχρονη αναβίωση του θεσμού του Κοινού των Ποντίων, πάλι με σχεδόν αποκλειστικό θρησκευτικό περιεχόμενο, όπως και στα αρχαία χρόνια.

Η πρώτη Συνέλευση του κοινού των Ποντίων 26 Μάρτη 1967

Έτσι, το Α' Κοινόν των Ποντίων συγκλήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 26 Μαρτίου 1967, έναν μήνα πριν από την επιβολή της δικτατορίας των συνταγματαρχών και των Αμερικανών στην Ελλάδα. 

Πρόεδρος του ήταν ο ποντιακής καταγωγής μητρο­πολίτης Νεαπόλεως - Θάσου και Φιλίππων Αλέξανδρος, με γραμματέα τον Ανέστη Τσαπικίδη, συνταξιούχο από την Καλαμαριά και μέλος της διοίκησης της Παναγίας Σουμελά.

Το Κοινόν των Ποντίων είναι το συλλογικό και συμβουλευτικό όργανο που συγκροτείται και συνέρχεται με βάση το ΒΔ του 1966 και την κανονιστική διάταξη 47 του 1973 για τη λειτουργία και δραστηριοποίηση του Σωματείου και του Ιδρύματος Παναγία Σουμελά.

 Συνέρχεται κάθε τρία χρόνια σε αίθουσα της μονής, συνήθως, τη δεύτερη μέρα της πανήγυρης - δηλαδή στις 16 Αυγούστου - και παίρνουν μέρος σε αυτό όλοι οι Πόντιοι μητροπολίτες, ο μητροπολίτης Βέροιας, ο πρωθιερέας του ιδρύματος, από δύο εκπρόσωποι όλων των ποντιακών σωματείων και συλλόγων της Ελλάδας και του εξωτερικού, προσωπικότητες των Ποντίων, που εκλέγονται αριστίνδην, οι Πόντιοι βουλευτές, πρώην και εν ενεργεία υπουργοί και τα μέλη του Ιδρύματος Παναγία Σουμελά. Την πρόσκληση κάνει η διοίκηση του ιδρύματος.

Συγκεκριμένα, το άρθρο 6 παράγραφος 2 ορίζει ότι παρά τη διοικήσει συνιστάται δια λόγους ηθικής συμπαραστάσεως και, όσον ένεστι, ευρυτέρας εκπροσωπήσεως  του ιδρύματος, συμβουλευτικόν σώμα, αποκαλούμενον "ΤΟ ΚΟΙΝΟΝ ΤΩΝ Π0ΝΤΙΩΝ". Τούτο αποτελείται από συνέλευσιν, απαρτιζομένην:

Α) εκ του οικείου μητροπολίτου

Β) εκ των καταγόμενων εκ Πόντου αρχιερέων ή μη, πρώην υπουργών, πρώην  βουλευτών

Γ) εκ του πρωθιερέως του ιδρύματος

Δ) εκ δέκα προσωπικοτήτων, εκλεγομένων αριστείνδην παρά του Δ. Σ.

Ε) των προέδρων και των γραμματέων των ποντιακών σωματείων και

ΣΤ) εκ των μελών των διοικητικών συμβουλίων του ιδρύματος.

Το Κοινόν των Ποντίων εκλέγει τρία μέλη με τα αναπληρωματικά. Το Δ. Σ. του σωματείου εκλέγει έξι μέλη. Η κοινότητα Καστανιάς εκλέγει, τιμής ένεκεν, ένα μέ­λος και η μητρόπολη Βεροίας, επίσης ένα μέλος, κατά προτίμηση κληρικό.

Της γενικής συνέλευσης του Κοινού των Ποντίων προεδρεύει ο αρχαιότερος από τους παρόντες μητροπολίτες, και εν απουσία τούτων, ο πρόεδρος του Ιερού Ιδρύματος «Παναγία Σουμελά».

Το συνέδριο εκλέγει τρία μέλη και τρεις αναπληρωτές, που διορίζονται ως μέλη του ενδεκαμελούς Δ. Σ. του Ιδρύματος Παναγία Σουμελά. Το Κοινόν των Ποντίων  βρίσκεται ανεξαρτήτως του αριθμού των παρόντων. Τηρούνται πρακτικά και προε­δρεύει ο αρχαιότερος από τους παρόντες μητροπολίτες και αν απουσιάζουν, ο εκά­στοτε πρόεδρος του Ιερού Ιδρύματος Παναγία Σουμελά.

Στο Α' Κοινόν των Ποντίων η προσέλευση ήταν μεγάλη. Από τους αριστίνδην ήταν παρόντες οι: Γιάννης Κυφωνίδης, Θεόδωρος Φωστηρόπουλος, Λεωνίδας Πιλωρώφ, Μιχαήλ Κλοκίδης, Ισαάκ Λαυρεντίδης, Θεόδωρος Ανδρεάδης, Λάζαρος Αν­δρεάδης, Κοσμάς Προκοπίδης, Μιχαήλ Τοσουνίδης και Ελευθέριος Ελευθεριάδης.

Εκπροσωπήθηκαν τα σωματεία - σύλλογοι Ποντίων Αξιού Ξηροκρήνης, Καλ­λιθέας Αττικής Αργοναύται - Κομνηνοί, Νεάπολης Θεσσαλονίκης, Μεταλλείου Ταύ­ρου Θεσσαλονίκης, Γιαννιτσών, Κιλκίς, Ροδόπης - Κομοτηνής, Φοιτητών Θεσσαλονίκης, Νέας Σάντας Κιλκίς, Ετπάκωμος Σάντα Θεσσαλονίκης, Στέγη Ποντίων Αμυνταίου και Περιχώρων, Μέριμνα Ποντίων Κυριών, ενώσεις Ποντίων Νικαίας  - Κορυδαλλού, Νομού Έβρου, Πειραιώς, Μελισσίων Αττικής, Νομού Μαγνησίας, Εύξεινος Λέσχη Θεσσαλονίκης, Σερρών, Βέροιας, Καλλιτεχνικός Οργανισμός Ποντίων Αθηνών, Φιλόπτωχος Αδελφότης Ιμεραίων, Αδελφότητα Κρωμναίων Καλα­μαριάς, Επιτροπή Ποντιακών Μελετών και το Σωματείο Παναγία Σουμελά.

Έως το 1973 - δηλαδή για εφτά χρόνια - δεν ξανασυνήλθε το Κοινόν των Πο­ντίων, γιατί στο Ιερό Ίδρυμα Παναγία Σουμελά διορίστηκε από τη δικτατορία των  συνταγματαρχών προσωρινό πενταμελές συμβούλιο.

Για δεύτερη φορά συνήλθε το Κοινόν των Ποντίων στις 16 Αυγούστου του 1974 στη μονή της Παναγίας Σουμελά. Έκτοτε, το Κοινόν των Ποντίων συνέρχεται κάθε τρία χρόνια και πάντοτε, παλαιότερα, εγκρίνονταν σε αυτό ψηφίσματα για διάφορα εθνικά και άλλα θέματα.

Πάνος Καϊσίδης

Δημοσιογράφος-Συγγραφέας