Η γνωριμία με το Ποντιακό Θέατρο

Όταν πριν από μερικά χρόνια γινόταν λόγος  για το ποντιακό θέατρο, όλος ο κόσμος έφερ­νε στο νου του τις γνωστές ερασιτεχνικές παραστά­σεις, που θύμιζαν, συνήθως, παραστάσεις κάποιου δημοτικού σχολείου, αλλά και από άποψη δραμα­τολογίου, δηλαδή των έργων που παίζονταν, είχαν μείνει στη μνήμη δυο τρεις συγγραφείς και κάποια λαογραφικά, λεγόμενα, έργα.

Ο μεγάλος όγκος της ποντιακής θεατρικής παρα­γωγής, αλλά κυρίως η ποιότητα των έργων που είχαν γράψει δόκιμοι συγγραφείς στον Πόντο και στη νό­τια Ρωσία, οι παραστάσεις που δόθηκαν με τα έργα αυτά από ταλαντούχους σκηνοθέτες και ηθοποιούς, παρέμεναν άγνωστος τόπος, ακόμη και για τους, κατά τεκμήριο, μυημένους στο ποντιακό θέατρο.

Φυσικό ήταν, επομένως, να μην ασχοληθεί η ελλη­νική ιστορία του θεάτρου με το ποντιακό θέατρο και οι δημιουργοί του να παραμένουν εντελώς άγνωστοι στους ειδικούς και στο ευρύτερο κοινό, ποντιακό ή μη.

Δεν έφταναν, όμως, όλα αυτά, αλλά και όταν σπο­ραδικά και ευκαιριακά, στην αρχή, ή συστηματικά και με σοβαρότητα, κατόπιν, αντιμετωπίστηκε το μεγάλο θέμα της προσφοράς των Ελλήνων Ποντίων στο ελληνικό θέατρο, οι συνηθισμένες στους Έλλη­νες ζηλοφθονίες, οι εγωισμοί και οι πολιτικές αντι­θέσεις πίκραναν τους ελάχιστους που ερεύνησαν και μελέτησαν το ποντιακό θέατρο.

Με όλα τα παραπάνω αναφερόμενα, βέβαια, δεν επιχειρείται ο μηδενισμός της προσφοράς σε αυτόν τον τομέα σημαντικών Ποντίων, τόσο στη μελέτη και προβολή του ποντιακού θεάτρου όσο και στις παραστάσεις των έργων του. Αντίθετα, στόχος εί­ναι να υπογραμμιστεί το γεγονός της ύπαρξης μιας εσωστρέφειας στους Πόντιους, εσωστρέφεια που δεν επέτρεπε το άνοιγμα πλατύτερων οριζόντων μέσα στην ελληνική κοινωνία, μέσα στον γενικότε­ρο ελληνικό πολιτισμό. Συνήθως, δηλαδή, γράφο­νταν έργα και ανέβαιναν στη σκηνή μόνον για το ποντιακό κοινό.

Πριν, δηλαδή, από την εν μέρει αναγνώριση της συμβολής του ποντιακού θεάτρου στον γενικότερο ελληνικό πολιτισμό, φάνηκαν αρκετοί αξιόλογοι θεατρικοί συγγραφείς και θεωρητικοί του θεάτρου, εδώ στην Ελλάδα. Τα έργα των θεατρικών συγγρα­φέων, όμως, χαρακτηρίζονταν από σχετική άγνοια της ουσίας του θεατρικού έργου. Έγραφαν όπως θα έκαναν και για μια διήγηση.

 Η διαφορά από αυτήν συνίστατο στο ότι χώριζαν το έργο σε σκηνές, έδι­ναν σκηνικές οδηγίες, έβαζαν διάλογο. Δεν γνώρι­ζαν πώς θα μπορούσε να σταθεί το έργο τους επάνω στη σκηνή. Ήξεραν μόνον ότι με λίγο τραγούδι και χορό, με κάποιες νοσταλγικές αναφορές, η συγκί­νηση του θεατή ήταν εξασφαλισμένη. Από την άλλη μεριά, οι θεωρητικοί του ποντιακού θεάτρου, αρ­κούνταν σε σύντομες αναφορές στην ιστορία του και έκαναν κάποιες αναλύσεις που δεν έφταναν σε βάθος.

 Τους αποσπούσε η επιφάνεια, κυρίως. Κά­ποιοι κατάφεραν πολλά περισσότερα από τα ανα­φερόμενα, ήταν, ωστόσο, λίγοι και δεν είχαν συνήθως τον χρόνο να ασχοληθούν συστηματικά με το ποντιακό θέατρο, αφού το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου τους ήταν δοσμένο σε άλλες ασχολίες, πέρα από το ποντιακό θέατρο.

Έγραψαν για το ποντιακό θέατρο ο Ιορδάνης Παμπούκης, ο Κώστας Καπνάς, ο Τάκης Μουζενίδης, ο Πόλυς Χάιτας, ο Κώστας Βροχόπουλος, ο Τάκης Παρασκευόπουλος, ο Στάθης Ευσταθιάδης, ο Γιώρ­γος Τσουλφάς κ. ά.

Η μεγάλη καμπή- θα πρέπει να γίνει από όλους αποδεκτό- σημειώθηκε μετά το 1977, οπότε παρουσιάστηκε στην Ποντιακή σκηνή του κρατικού θεάτρου Βορείου Ελλάδος, 

επί γενικής διεύθυνσης Σπύρου Ευαγγελάτου και σε σκηνοθεσία Ερμή Μουρατίδη, το έργο του Γεωργού Κωνστ. Φω­τιάδη «Ο Λαζάραγας» ή «Τα σκοτάδια». Τότε έγινε γνωστό πλατύτερα το ποντιακό θέατρο και τότε έμαθαν οι υπόλοιποι Έλληνες ότι οι Πό­ντιοι έχουν μια θεατρική παράδοση, που δεν υπολείπεται σε τίποτε από τη γενικότερη ελληνική.

Η σημαντικότερη, όμως, για το ποντιακό θέατρο προσφορά παρουσι­άζεται μετά το 1990, όταν κυκλοφορεί ο πρώτος τόμος της μελέτης του Ερμή Μουρατίδη «Το ποντιακό θέατρο». Από εκείνη τη στιγμή, και με τους άλλους τρεις τόμους, που κυκλοφόρησαν τα επόμενα χρόνια, ο πο­ντιακός ελληνισμός και ο ελληνισμός γενικότερα, έχει στα χέρια του μια συστηματική και εμπεριστατωμένη εργασία για το ποντιακό θέατρο, μια σε βάθος μελέτη και καταγραφή της θεατρικής προσφοράς των Ποντίων στον ελληνικό πολιτισμό.

Πηγη:"ΠΟΝΤΙΑΚΑ"