Η δημιουργία ενός νέου πολιτισμού δε συνεπάγεται να κάνουμε μονάχα πρωτότυπες ανακαλύψεις. Δημιουργούμε ένα πολιτισμό δουλεύοντας με όλες μας τις δυνάμεις, για να μετατρέψουμε σε έναν οδηγό δράσης τις πραγματικότητες που ανακαλύφτηκαν προ πολλού, και να τις κάνουμε κτήμα της κοινωνίας, αφού ασκήσουμε κριτική σε αυτές.
Α. Γκράμσι.
Είτε το θέλουμε είτε όχι επηρεαζόμαστε και επηρεάζουμε ανεπίσημα πολλούς πολιτισμούς.
Ποιος είναι ο ορισμός της λέξης πολιτισμός; Ας αποταθούμε στη Meydan Larousse . "Πολιτισμός: Κάθε είδους αίσθημα, σκέψη, γλώσσα, τέχνη, το σύνολο των στοιχείων που συνιστούν τρόπο ζωής, ισχύουν σε μία κοινωνία και έχουν καταστεί παράδοση, κουλτούρα".
Ας αποταθούμε στο Λεξικό του Ιδρύματος Τουρκικής Γλώσσας. "Πολιτισμός: το σύνολο των πνευματικών και καλλιτεχνικών δημιουργημάτων κάθε είδους ζωής, που έχουν παραδοσιακή μορφή και φανερώνουν την ενότητα της σκέψης και του πνεύματος που κυριαρχεί σε μία κοινωνία".
Το ερώτημα για την ταυτότητά μου ήταν πια ένα πρόβλημα για μένα. Γιατί εγώ είμαι από την Τραπεζούντα, τον Όφι, το Τσορούκ. Οι γραπτές πηγές αποδίδουν σε μένα την τουρκική ταυτότητα αλλά δεν μου δίνουν επαρκείς εξηγήσεις γι αυτή. Τούρκος δεν είναι αυτός που μιλά τουρκικά;
Αλλά εγώ δεν γεννήθηκα σε ένα σπίτι που μιλούσαν τουρκικά. Ύστερα μεταναστεύσαμε σε μια μεγάλη πόλη, την Κωνσταντινούπολη. Μάθαμε τα τουρκικά και λύσαμε ένα πρόβλημα. Αλλά εμφανίστηκαν οι διαφορές μας στον τρόπο ζωής, στη συμπεριφορά, στη σκέψη και στις εκδηλώσεις που είχαν σχέση με την παράδοση. Δηλαδή εμείς είχαμε μία διαφορετική κουλτούρα.
Είναι δυνατό να διαφυλάξουμε τον πολιτισμό και την ταυτότητά μας σε μια εποχή, που η επικοινωνία αναπτύσσεται με έναν ιλιγγιώδη τρόπο ενώ τα μεσα ενημέρωσης κατευθύνουν τους ανθρώπους; Πέρα από αυτά , είναι απαραίτητο;
Αρχίζοντας την έρευνα μου υπήρχαν πολλά ερωτήματα στο μυαλό μου. Γιατί η έρευνα σχετίζονταν με τη διερεύνηση ενός πολιτισμού, μιας κοινωνικής πραγματικότητας.
Στις ημέρες μας οι φυσικές επιστήμες καταλήγουν εύκολα σε συμπεράσματα. Για παράδειγμα μπορούμε με τις γνωστές μεθόδους να εντοπίσουμε και να παρουσιάσουμε τα μεταλλικά στοιχεία που υπάρχουν στο νερό.
Ή μπορούμε χάρη στην αναπτυσσόμενη τεχνολογία να δούμε με γυμνό μάτι τα όργανα στο σώμα ενός ανθρώπου ενώ λειτουργούν. Σήμερα οι φυσικές επιστήμες μπορούν να μας δώσουν χειροπιαστά και οφθαλμοφανή αποτελέσματα.
Στις κοινωνικές επιστήμες η κατάσταση δεν είναι η ίδια. "Ο επιστήμονας που στις φυσικές επιστήμες μπορεί να απαλλαγεί από τις προκαταλήψεις, στις κοινωνικές επιστήμες δείχνει πολύ δύσκολα την ίδια αμεροληψία. Γιατί είναι και ο ίδιος ένα τμήμα της κοινωνίας που ερευνά".
Και για μένα η πιο δύσκολη κατάσταση είναι αυτή. Θα μπορούσα να παρατηρήσω αμερόληπτα και χωρίς προκαταλήψεις ένα σύνολο του οποίου ήμουν άμεσα ένα τμήμα; Τι είδους δρόμο και μέθοδο να ακολουθούσα;
"Οι κοινωνικοί επιστήμονες είναι υποχρεωμένοι να εξετάσουν ένα σύνολο με επιστημονικό τρόπο και να καταλήξουν σε συμπεράσματα. Η επιστημονικότητα ενός θέματος φαίνεται να βασίζεται κυρίως σε δύο κριτήρια. Το πρώτο είναι η συστηματική δημιουργία ενός αποθέματος γνώσεων, δηλαδή η προσέγγιση συγκεκριμένων κανόνων.
Το δεύτερο είναι η χρήση επιστημονικής μεθόδου για την απόκτηση αυτού του αποθέματος των γνώσεων, δηλαδή ο καθορισμός των κανόνων βάσει παρατηρήσεων, υποθέσεων, τεστ και γενικεύσεων".
Γίνεται λοιπόν κατανοητό πως είχα μπροστά μου έναν μακρύ και δύσκολο δρόμο, ένα ταξίδι που κουβαλούσε μαζί του και την ευθύνη. Θα μπορούσα να αναλάβω αυτή την ευθύνη;
Αν δεν την αναλάμβανα εγώ, ποιος και πότε θα την έπαιρνε; Αυτά και άλλα παρόμοια ερωτήματα βασάνιζαν το μυαλό μου πριν ξεκινήσω. Ο Σωκράτης είχε πει: "Ένα πράγμα ξέρω: ότι τίποτα δεν ξέρω".
Εγώ ήθελα να ξέρω. Επομένως έπρεπε να ερευνήσω τη ζωή που έζησα.
Άρχισα ερευνώντας το πολιτιστικό και ιστορικό παρελθόν της κοινωνίας
μέσα στην οποία ζούσα. Ο πολιτισμός που είχα δεχτεί μέχρι τότε μου ανέθετε αυτή την ευθύνη.
Ήθελα πια να κουβαλώ αυτή την ευθύνη για όσο ζω και να τεκμηριώσω ή τουλάχιστον να μεταβιβάσω γραπτώς αυτή την πολιτιστική κληρονομιά της οποίας είχα πάρει τη σκυτάλη.
"... οι αιώνες κυλούν και φεύγουν, στο πέρασμα από τη δομή μιας κοινωνίας στη δομή μιας άλλης, μένει από την ξεπερασμένη δομή μια πολιτιστική κληρονομιά για τους αιώνες που θα έρθουν.
Από τη λογοτεχνία μέχρι την τέχνη, από την φιλοσοφία μέχρι τη μουσική, αυτή η κληρονομιά καταγράφεται στον κοινό θησαυρό της ανθρωπότητας σαν κάτι ζωντανό, δυνατό και ευγενικό.
Κάθε γενιά, κάθε αιώνας, κάθε εποχή παραδίνει την πολιτιστική κληρονομιά του παρελθόντος στο μέλλον προσθέτοντας τη δική της συμβολή. Αν δεν υπήρχε μια τέτοια κληρονομιά, που εμπλουτίζεται με το πέρασμα του χρόνου, ο άνθρωπος δεν θα μπορούσε να ξεπεράσει την εποχή των σπηλαίων και να φτάσει στις μέρες μας, ούτε θα μπορούσε να προοδεύσει".
"Οι περισσότεροι από τους ιστορικούς μας γνωρίζουν την ύπαρξη και
τη διάσταση αυτών των προβλημάτων. Αλλά για τον έναν ή για τον άλλο λόγο δεν επιχειρούν να ανοίξουν το "μαύρο κουτί".
Δεν θεωρείται ότι έχουν και πολύ άδικο. Γιατί βλέπουν ότι όποιος επιχειρεί να απαντήσει στο ερώτημα κατηγορείται ότι "ζητά κληρονόμο για τον τίτλο ιδιοκτησίας της Ανατολίας".
Ακόμη κι αν έχουμε δίκιο να μη καλοδεχόμαστε τον ορισμό του δημοσιογράφου-συγγραφέα Hotman (1979) ότι "οι Τούρκοι είναι μείγμα ενός πλήθους εθνοτήτων", ίσως να είναι δυνατό να τον καταλάβουμε.
Όμως δεν είναι εύκολο να δικαιολογήσουμε την ιδεολογική αντίδραση που δείξαμε όταν απαγορεύτηκε αμέσως το βιβλίο - ιστορική έρευνα με τίτλο: "Ο εξισλαμισμός και ο εκτουρκισμός της περιοχής της Τραπεζούντας: 1461- 1583" που εξέδωσε ο Lowry (1983).
Είναι ιστορικό γεγονός ότι κάποιοι από τους Χριστιανούς και Γεωργιανούς που ζούσαν στην περιοχή της Τραπεζούντας δέχτηκαν το ισλάμ. Διαφυλάσσοντας τον τουρκισμό μας μπορούμε άραγε να παραβλέψουμε την πραγματικότητα του Πόντου ή την ύπαρξη της μικρής Αυτοκρατορίας του Πόντου που ιδρύθηκε την εποχή των Σελτσούκων (περί το 1240);
Αυτό είναι εκείνο που ονομάζουμε συμφιλίωση με την ιστορία".
Omer Asan
Απόσπασμα απο το βιβλιο "Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ"
Εκδοτικος Οικος Αδελφων Κυριακίδη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου