Η παρουσία του ελληνικού πνεύματος και του ελληνισμού στη δύση.

Χωρίς υποθέσεις, και προκαταλήψεις, μπορούμε με άνεση να πούμε ότι η ελ­ληνική παρουσία στις μεσογειακές ακτές της Ιταλίας και της Γαλατίας, υπήρξε έντονη και συνεχής και ότι η Lingua Franca της αρχαίας ρωμαϊκής αυτοκρατορί­ας ήταν η ελληνική γλώσσα.

Ιδιαίτερα τον 3ο αιώνα διαπρέπει για ολόκληρη τη ζωή του στη Ρώμη ο Αλεξανδρινός φιλόσοφος Πλωτίνος, ενώ τον 4ο αιώνα δια­πρέπει ο Χαλκίδειος στις μεταφράσεις του Πλάτωνα, στη λατινική γλώσσα.

Αγιος Ευγένιος

Ο πολύς Θωμάς ο Ακινάτος, γνώριζε άριστα την ελληνική γλώσσα αλλά και την ελληνική γραμματολογία. Ο Ιερός Αυγουστίνος γνώριζε τόσο τη λατινική όσο και την ελληνική εξίσου καλά.

 Ο Μεγάλος Βοήθιος, που ονομάστηκε ο τελευταίος των Ρωμαίων, λίγο πριν την εκτέλεση του σε ηλικία 44 ετών, στις φυλακές της Παβίας, έγραψε το τελευταίο και σπουδαιότερο έργο του: "Η παρηγοριά της φι­λοσοφίας".

Ιδιαίτερα η νότια Ιταλία από τον 6ο αιώνα και εδώ, κατακλύζεται στην κυριο­λεξία στα δυτικά λιμάνια της από τους βυζαντινούς Ρωμιούς.

Από το 690 μέχρι το 752, πέντε Πάπες ήσαν ελληνικής καταγωγής και οι α­ποφάσεις των συνόδων, καθώς και η τακτική αλληλογραφία, γράφονταν στην ελ­ληνική γλώσσα και γίνονταν παραπομπές σε Έλληνες πατέρες της Εκκλησίας.

 Το 668 Αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρη, γίνεται ένας Έλληνας, κι αυτό σημαίνει μεταστροφή της Βρεττανίας στο χριστιανισμό - κι αυτός ήταν ο Θεόδωρος από την Ταρσό.

Και το πιο σημαντικό: Κατά μήκος των μεσογειακών ακτών της Ιταλί­ας και της Γαλατίας, αλλά και στα γειτονικά νησιά, ανθούν και προοδεύουν αξιό­λογες ελληνικές παροικίες δια μέσου των αιώνων, δηλ. ακόμα από την αρχαιότη­τα.

Απόγονοι αυτών των Ελλήνων σώζονται μέχρι τις μέρες μας. Οι σημερινοί Γκρεκάνοι είναι απευθείας απόγονοι αυτού του ελληνισμού, ενώ δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στις φλέβες των Ιταλών φίλων μας ρέει άφθονο αίμα ελληνικό.

Το "ούνα Ράτσα, ούνα φάτσα", που ακούμε και από τις δύο πλευρές, δεν είναι α­σφαλώς χωρίς σημασία.

Έτσι, άλλωστε, εξηγείται και το γεγονός ότι ο Πάπας Γρηγόριος ο Β', το 726 προσπάθησε να διώξει τους Έλληνες από το εξαρχάτο της Ραβένας, όταν επανα­στάτησαν κατά την εικονομαχία.

Λίγο πριν από την πτώση του Βυζαντίου στους Οθωμανούς κατακτητές, φαίνε­ται στο στερέωμα ο πολύς Βησσαρίωνας από την Τραπεζούντα του Πόντου, που τρεις φορές κόντεψε να γίνει Πάπας, αυτός που είναι ο ιδρυτής του κολλέγιου Γκρέκο στη Ρώμη, της πρώτης Ακαδημίας στον κόσμο στη δύση και ήταν αυτός που εκπροσωπούσε το δόγμα "Γκρεκόρουμ λατινίσιμους και Λατινίσιμους Γκρεκόρουμ".

Ο ίδιος ο Πετράρχης, ο αναμορφωτής της δύσης, γνώριζε βέβαια λίγα ελληνικά, όμως παρότρυνε τον φίλο του Βοκκάκιο να μάθει ελληνικά. Ο ίδιος ήταν φανατικός συλλέκτης βιβλίων και χειρογράφων της αρχαιότητας.

Τέλος, ο Μανουήλ Χρυσολωράς, ο Ιωάννης Αργυρόπουλος, ο Δημήτριος Χαλκοκονδύλης, ο Κοτούνιος από τη Βέροια, ο γίγαντας της διανόησης Βησσαρίωνας, ο Γεώργιος Τραπεζούντιος, ο Πλήθωνας ο Γεμιστός, ο Νικόλαος ο Έλλην Μοναχός, ο Θεό­δωρος Γαζής, ο Ιωάννης ο Θετταλός από το Σκουτάρι του Βοσπόρου κ.ά. έδωσαν τη ζείδωρο πνοή τους στη δύση και συνέβαλαν αποφασιστικά στην αναγέννηση.

Αλλά και οι μοναχοί τη μεσαιωνικής περιόδου, συντελούν σε μεγάλο βαθμό στη διάδοση της ελληνικής παιδείας στη δύση.

Δε συμφωνούμε με την άποψη ότι ο ελληνισμός χάνεται, ο ελληνισμός σβήνει στα διάφορα μήκη και πλάτη της γης και συνεπώς και στην Κάτω Ιταλία.

 Ο 21ος αιώνας που θα είναι αιώνας των μειονοτικών εθνοτήτων σε ολόκληρο τον πλανή­τη μας, θα φέρει την αναγέννηση του ελληνισμού και του ελληνικού πνεύματος, σε πολλούς λαούς άσχετα με τη γλώσσα και τη θρησκεία τους, όπως αναγεννάται ο φοίνικας από την τέφρα του.

Ο στραγγαλισμός του ελληνικού πνεύματος και του ελληνισμού δε θα επιτευχθεί ποτέ, γιατί διασώθηκε κάτω από πολύ δυσμενέ­στερες συνθήκες στους αιώνες που πέρασαν και θα διαιωνισθεί και στους αιώνες που θα έρθουν.

Με τους συμπατριώτες μας των χωρών της Ιταλίας, καθώς και άλλων χωρών ζήσαμε οι Έλληνες επί αιώνες μαζί και φέρουμε ακόμη και σήμερα το όνομα Ρωμιοί, Ρωμαίοι, Ρωμιοσύνη, Ρωμανία κ.ά.

 Όμως ισχύει πάντοτε για τους αιώνες που πέρασαν και για τους αιώνες που θα έρθουν το περίφημο απόφθεγμα του Οράτιου:

 

GRECIA CAPTA FERUNT VICTOREM CEPIT ΕΤ ARTES INTULIT AGRESTILATIO.

 Στην εποχή μας βήμα προς βήμα, με βραδύτητα αλλά σταθερά, η έννοια της ανασύστασης ή αλλοιώς επανασύστασης της παλαιάς "Ρωμανίας" προχωρεί:

 Ή­δη η ένωση των κρατών της Ευρώπης, όπου απλώνονταν η παλαιά Ρωμανία είναι πια πραγματικότητα. Μένουν απ' έξω μερικές βαλκανικές χώρες και η Τουρκία, οι οποίες με πείσμα και ζωηρό ενδιαφέρον χτυπούν τη θύρα της ενωμένης Ευρώ­πης.

Αυτή τη φορά, όμως όχι επιθετικά και με πολεμικές ιαχές, αλλά με παρα­κλήσεις και "κλάδους ελαίας".

Οι ψευτολεονταρισμοί μιας κλίκας στρατοκρατών και πολιτικών, καθώς και ενός δημοσιοϋπαλληλικού μηχανισμού στην Τουρκία, θα υποστούν κατακόρυφη πτώση με τη συντριβή της ηγετικής αυτής ελίτ των τουρανιστών.

Όμως γεννάται ένα ερώτημα: Ποια θα είναι η μελλοντική πρωτεύουσα της νέας "Ρωμανίας" που σήμερα αναφέρεται με το ελληνικό όνομα Ευρώπη;

Στο ερώτημα αυτό δεν υπάρχει άλλη απάντηση. Μόνο τρεις πόλεις μπορεί να διεκδι­κήσουν αυθεντικά και διπλωματικά το προνόμιο αυτό. Η Θεσσαλονίκη, η Αθήνα και καρδιά της παλαιάς "Ρωμανίας", η Κωνσταντινούπολη.

Αχιλλέας Ανθεμίδης