Σταθμοί στην Ιστορία των Ποντίων

Αιολείς και Ίωνες γύρω στον 10ο αιώνα π.Χ., στην επιδίωξη τους να εξασφαλίσουν καλύτερες συνθήκες ζωης, πέρασαν το Αιγαίο και εποίκισαν μερικά νησιά του, κοντά στις ακτές της Μικράς Ασίας ή και τις ίδιες τις ακτές, όπου είχαν, παλαιότερα εγκατασταθεί Αχαιοί ή και έχτισαν νέους οικισμούς. Κατά μια εκδοχή που υποστηρίζουν αρκετοί ιστορικοί, επέστρεφαν στα μέρη όπου είχαν φύγει παλαιοτέρα και επομένως τους ήταν γνώριμα από την παράδοση.

 Ευξεινος Ποντος 1697

Οι Αχαιοί , όπως και οι Ίωνες και Αιολείς, που δεν ήταν νομάδες, επέστρεψαν στην αρχική τους κοιτίδα.

Αρκετά χρόνια αργότερα, και πιο συγκεκριμένα λίγους αιώνες πριν την γέννηση του Χριστού και την μέτρηση των χρόνων με βάση τη γέννηση αυτή, υπήρχε η τάση να κινούνται διάφοροι νομαδικοί λαοί από την Ανατολή προς την δύση. Οι περισσότεροι νομάδες προτιμούσαν για εγκατάσταση τους την εύφορη Μεσοποταμία, ανάμεσα στους ποταμούς Τίγρη και Ευφράτη, δηλαδή εκεί που βρίσκεται σήμερα το πολύπαθο - λόγω πετρελαίων, πλέον, και όχι εύφορης γης- Ιράκ. Κινήσεις και κατακτήσεις από την Δύση προς την Ανατολή έκαναν μονο οι συγκροτημένες αυτοκρατορίες ή τα βασίλεια , όπως η Μακεδονική, με τον Αλέξανδρο και η Ρωμαϊκή.

Οι νομάδες από την αρχαϊκή ακόμη περίοδο(12ος αιώνας), ήταν πιο δυναμικοί από τους μόνιμα εγκατεστημένους στις αριστοκρατικές κοινωνίες, που είχαν πυρήνα τον «οίκο» και επομένως ήταν ένα είδος βολεμένων αστών.

Από τους Ίωνες που εγκαταστάθηκαν στις ακτές της Μικρας Ασίας και πιο συγκεκριμένα στη Μίλητο(κοντά στις εκβολές του Μένανδρου ποταμού), ένα κομμάτι τους κινήθηκε προς τον βορρά, εκεί όπου, αργότερα, διαμορφώθηκε φυλετικά ο Ελληνισμός του Πόντου, δηλαδή οι νεώτεροι Ίωνες.

Οι νεώτεροι αποικιστές, πρώτα της Σινώπης και κατόπιν των άλλων περιοχών, δεν ήταν νομάδες, δεν μετακινούνταν, δηλαδή, με τα κοπάδια τους για ανεύρεση βοσκότοπων, αλλα ήταν πολιτισμένοι, τεχνίτες και άλλοι, γιαυτο δεν είχαν την ορμή των νομαδικών φυλών, που προέρχονταν από το Τουραν, από μια περιοχή πανω σπω την Κίνα. Επόμενο ήταν να έρθουν σε σύγκρουση με τους αυτόχθονες λαούς, οι οποίοι ζούσαν σε ημιάγρια κατάσταση.

Αυτούς όλους σχεδόν, κατάφερε το ελληνικό πνεύμα να τους αφομοιώσει και να τους εξελληνίσει. Ελάχιστες φυλές απέμειναν στην παλιά ημιάγρια κατάσταση. Μερικούς αιώνες αργότερα (4ος Αιώνας π.Χ.) τους συνάντησε ο Ξενοφών με τους Μύριους του και συγκρούστηκε μαζί τους.

Κατά τoν 4ο αιώνα π.Χ. με την είσοδο στη Μικρά Ασία του Μεγάλου Αλέξανδρου και τις νίκες του εναντίον των Περσών, οι περισσότερες περιοχές του Πόντου απέκτησαν δημοκρατική αυτονομία μέχρι τη στιγμη(3ος αιώνας π.Χ.) οι περσικής καταγωγής αλλα αναθρεμμένοι ελληνικά βασιλείς Μιθριδατες εγκατέστησαν το Βασίλειο τους στον Πόντο- με έδρα την Αμάσεια - και έκαναν τους πόλεμους τους κατά των Ρωμαίων στην κυρίως Ελλάδα.

Στη συνεχεια, και αφού οι Ρωμαίοι νικήσαν τους Μιθριδατες, ο Πόντος αποτέλεσε ρωμαϊκή επαρχία μέχρι την πτώση του δυτικού ρωμαϊκού κράτους , που είχε έδρα τη Ρώμη, και την ανάδειξη της Κωνσταντινούπολης, του παλαιού Βυζαντίου, σε κέντρο του Ελληνισμού. Τότε ο Πόντος αποτέλεσε «θέμα», επαρχία, της βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Όταν το 12904 καταλύθηκε η Βυζαντινή Αυτοκρατορία από τους Φράγκους , πρίγκιπες από τον αυτοκρατορικό οίκο των Κομνηνών κατέφυγαν στην Γεωργία, όπου είχαν τη συγγενή τους βασίλισσα Ταμάρα(Θάμαρ) και από εκεί και με τη βοήθεια της , κατάφεραν να συγκροτήσουν την Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας, η οποία, αφού προσέφερε έναν σημαντικό πολιτισμό, καταλύθηκε από τον Μωάμεθ το 1461,οχτω χρόνια μετα από την πτώση της Κωνσταντινούπολης στον ίδιο κατακτητή.

Ακολούθησαν τα τετρακόσια χρόνια σκλαβιάς και οι εξοντώσεις Ελλήνων με πολλους τρόπους- με παιδομάζωμα, εξισλαμισμοί, αγχόνες- και, τέλος, ήρθε η αναγκαστική ανταλλαγή των πληθυσμών του 1923, την οποία επέβαλαν οι μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις στον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον Μουσταφά Κεμάλ.

Η εγκατάσταση των Ποντίων προσφύγων στην Ελλάδα είχε αρκετές ιδιαιτερότητες, κυρίως εξαιτίας της ποντιακής διαλέκτου, την οποία δεν καταλάβαιναν οι άλλοι Ελληνες, αλλα και λόγω της ολιγωρίας αρκετών Πόντιων πολιτικών , οι οποίοι φοβήθηκαν να συγκρουστούν με την τότε άρχουσα τάξη, προκείμενου να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα των βασανισμένων συμπατριωτών τους. Φωτεινές εξαιρεσεις, ο Λεωνίδας Ιασωνιδης, ο Γιάννης Πασαλιδης και ο Θεοφύλακτος Θεοφύλακτος, που πρόσφεραν πολλά στον ποντιακό ελληνισμό.

Ο πρώτος έφυγε φτωχός, ο δεύτερος προσέφερε τη μετριοπάθεια και τη μεστή σκέψη στην ελληνική πολιτική ζωή και ο τρίτος εργαζόταν μέχρι τα τελευταία του.

Άλλοι δεν εργάστηκαν ποτε...

Santeos