ΚΑΣΚΑΤΑΛΑ

Το Κασκαταλά (Έϊκιμπάτ) ιδρύθηκε γύρω στα 1820 από Έλλη­νες των μεταλλωρυχείων και κέντρων επεξεργασίας χαλκού του Αλαβερδί. Οι πρόγονοι αυτών των Ελλήνων ήταν από την περιοχή της Τραπεζούντας. Στο χωριό αυτό έρχονταν συνεχώς οι οικογένειες από τις περιοχές της Τραπεζούντας και Αρζρούμ. Οι τελευταίες ομάδες ήρ­θαν στα 1880 - 1890 από την περιοχή του Καρς.

Οι κάτοικοι του χωριού Κασκαταλά ήταν ελληνόφωνοι και έτσι οι πρόσφυγες από την περιοχή του Αρζρούμ μιλούσαν και την τουρκική γλώσσα. Τελικά κάτω από την πίεση της εκκλησίας οι τελευταίοι δέ­χτηκαν την ελληνική γλώσσα.

Να σημειώσουμε ότι αρχικά οι Έλληνες από την πεδιάδα Λορεία ε­γκαταστάθηκαν κοντά στα ερείπια του παλιού γεωργιανού χωριού Εϊκιμπάτ και ανακάλυψαν εκεί κοντά τα θεμέλεια μιας παλιάς γεωργιανής εκκλησίας. Οι Έλληνες αποφάσισαν να μαζέψουν χρήματα και να χτίσουν την εκκλησία τους. Η πρωτοβουλία ανήκε στον ιερέα Ανανία Ξενοδόχοβ. Αυτός παρά τις πολλές δυσκολίες έκανε τον έρανο και την άνοιξη του 1839 με την καθοδήγηση του Α. Ξενοδόχοβ οι μάστορες πε­τροκόποι άρχισαν την κατασκευή της εκκλησίας, την οποία τελείωσαν το φθινόπωρο. Να τονίσουμε ότι ο Α. Ξενοδόχοβ, εύπορος άνθρωπος, μεγάλος πατριώτης και πιστός στην Ορθοδοξία, χρηματοδοτούσε την κατασκευή της εκκλησίας. Στις 5 Αυγούστου του 1839 ο ίδιος ο Α. Ξενοδόχοβ εγκαινίασε την εκκλησία αφιερώνοντάς την στη μνήμη του προφήτη Ηλία. Με διάταγμα του Έξαρχου της Γεωργίας πρώτος ιε­ρέας της εκκλησίας διορίστηκε ο Α. Ξενοδόχοβ. Να τονίσουμε ότι η λει­τουργία γινόταν στην ελληνική γλώσσα.

Κοντά στο χωριό των Ελλήνων ζούσαν Τάταροι, που προσπαθούσαν να χαλάσουν την εκκλησία του προφήτη Ηλία. Τελικά κατάφεραν να το κάνουν. Το 1879 οι κάτοικοι του χωριού αποφάσισαν να επισκευά­σουν την εκκλησία και να την εγκαινιάσουν για δεύτερη φορά. Ως την ανάληψη της εξουσίας από τους Μπολσεβίκους η εκκλησιαστική λει­τουργία στο χωριό Κασκαταλά γινόταν στην ελληνική γλώσσα.

Γύρω στα 1850, στο κέντρο του χωριού, αποφασίστηκε να χτίσουν μια καινούρια εκκλησία. Μόλις μάζεψαν τα λεφτά, έχτισαν την εκκλη­σία και την αφιέρωσαν στη μνήμη του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου. Τη λειτουργία στην ελληνική γλώσσα τελούσε ο ιερέας Ανάνιος Ξενοδόχοβ. Το 1922 μια ειδική επιτροπή κατέγραψε πολύτιμα εκ­κλησιαστικά αντικείμενα. Πολλά απ’ αυτά, όπως και εικόνες, χάθηκαν. Το έγγραφο συντάχθηκε τον καιρό που υπηρετούσε ο ιερέας Κωνστα­ντίνος Ιωαννίδης. Μετά από αυτό η εκκλησία έκλεισε και μετατράπηκε σε σιταποθήκη.

Οι επισκέπτες της εκκλησίας του χωριού Κασκαταλά από την αρχή άνοιξαν σχολείο, όπου τα μαθήματα διδάσκονταν στα ελληνικά και γι’ αυτό και η ελληνική γλώσσα διατηρήθηκε.

Σωκράτης Αγγελίδης
Δρ Ιστορίας- Ανατολικολόγος