Ο Φουκαράς

Ο  απένταρος γλεντοκόπος αυτοσατιρίζεται. Υπάρχει υπερβολή στο σατιρικό ποιητικό κείμενο, που προκαλεί τη συμπάθεια προς το σατιριζόμενο πρόσωπο. 

Θεατρική παράσταση στην Τραπεζούντα, αρχές του 1900.

- Όντες έμνε και μικρός, έμνε πολλά καρδιακός
’κ’ εφοούμ’ ζατί θερία, νια αρκούδια, νια σκυλία.
Να εξέρετεν παιδία, ντο εποίκα τη δουλείαν:
Επήγα σο καφενείον, ση Σαντάς σ’ έναν χωρίον.
Άρ εκάτσα εκεκά και ειπ’ ατόν φιλικά:
Φέρον, στρώσον το τραπέζ’, φέρον και καλά μεζέδες
και ρακία και κρασία, άϊτε αγλήγορα, μη στέκ’ς.
Έμπρια μ’ έναν στόλ’ εθέκεν κι εμέν μοναχόν εφέκεν
κι είπε με, αρ φα και πία, έχομε πολλά ρακία.
Εχομε πολλά ρακία κι άλλα τόσα ξάν κρασία.
Άρ ’κι ξέρω πόσον έπα και εσκώθα και ευκέθα.
Τάη, είπα, ο Θεός να χαρίει σε και το γιο σ’.
- Ντο λες, είπε με, χαμένε, τραγωδείς; Τσουλτουρεμένε!
Αγλήγορα τα παράδες, θ’ εφτάγω σε πίν’ παρτσάδες.
Εχάλασα το τσεπόπο μ’, εύρα έναν καπεκόπον.
Έπλωσ’ άτον την παράν με τ'  έναν τρανόν χαράν.
- Έπες κρασίν βαρελέας και μέλ’ τρία πουλουλέας
και κεράσια τρία τάγια κι εκατόν πενήντα τσάγια
και δεις με εναν καπέκ’; Τερ’ εσύ και τον κιοπέκ’!
Τα παράδες αν  ’κι δεις, θα βάλλω σε σο χαπίς.
- Ούϊ  λελεύω σε, ταή! Για άφ'ς εμέν το παιδίν,
άφ’ς με ας πάω σο χωρίον, πουλώ τη κυρού μ’ το βίον
και παρόπον απ’ ολίγον, το χακόπο σ’ όλεν δίγω.
- Έλ’ ας παίρω το παλτό σ’ κι εσυ δέβα σο καλό σ’,
ας ’παίρω και την κουκούλα σ’, αν ’κ’ εν, αχπάνω τη γούλα σ',
έβγαλ’ δος με τα τσαρούχια σ’, ας  αχπάουνταν τα νύχια σ',
- Εφέκε με τσιρ’ τσιπλάχ’, κεπαζέν κι άμον χορτλάχ,
εγέμ’ πολλά μασκαράς, για το είμαι φουκαράς.
Εδέκε με κι εναν λάχταν, αρ εγώ όνταν εχπάστα.
Ούϊ μάνα εγώ εκούξα κι απάν’ σο κιφάλ’ ερρούξα,
το κιφάλι μ’ εταράεν, αρ εκείνος πα εχπαράεν.

"Πικνικ" στα Τσερκέζια, εξοχή της Τραπεζούντας

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

Φουκαράς = φτωχούλης, απένταρος,
 καρδιακός = τολμηρός, άφοβος,
στόλ’ = τραπέζι, 
τάη = θείο, μπάρμπα,
τσουλτουρεμένε = κουρελιάρη, ανυπόληπτε.
πίν’ = χίλια,
παρτσάδες = κομμάτια,
 τσεπόπον = τσεπάκι, 
καπεκόπον = καπίκι, δεκάρα,
 πουλουλέας = ποσότητα πιθαριών,
 τάγια = μισά φορτία ζώου φορτηγού, 
κιοπέκ’ = σκύλε,
χαπίς = φυλακή,
χακόπον = δίκαιο, δικαίωμα, άπαιτησούλα,
αχπάνω = βγάζω με τη βία,
γούλα = λαιμός,
τσίρ’τσιπλάχ’ = εντελώς γυμνό, 
κεπαζέν = ρεζίλι,
χορτλάχ = βρυκόλακα,
μασκαράς = γελοίος,
λάχταν = κλωτσιά,
εχπάστα = ξεκίνησα,
εκούξα = φώναξα, τσίριξα,
ερρούξα = έπεσα,
εχπαράεν = ξαφνιάστηκε δυσάρεστα, τρόμαξε

 Στάθης Ευσταθιάδης