Γιατί αυτή η μεγάλη διαφορά ως προς τον υπολογισμό των δαπανών για τους πρόσφυγες; Ο Αιγίδης δίνει την παρακάτω εξήγηση: «Η κολοσσιαία αυτή διαφορά δεν δύναται καθ' ημάς να εξηγηθή ή κατά δύο τρόπους:
Ή αι αρμόδιαι υπηρεσίαι δεν απεκρυστάλλωσαν ωρισμένους αριθμούς, δια να παράσχουν στοιχεία εις τους ασχολούμενους με το ζήτημα ημετέρους και ξένους, ή έχουν ειδικούς λόγους, δι' ους προτιμώσι να διογκώνωσι τα παρεχόμενα παρ αυτών στοιχεία. Πάντως, μέχρι αποδείξεως του εναντίου, είμεθα υποχρεωμένοι να επιμείνωμεν επί της βεβαιώσεως ότι το «δημοσιονομικόν παθητικόν» των προσφύγων δια την διαρρεύσασαν δεκαετίαν δεν είναι ουσιωδώς ανώτερον των 8,5 δισεκατομμυρίων δραχμών».
Κατά εντελώς νεώτερες εκτιμήσεις, που έγιναν στο τέλος του 1972, οι δαπάνες για την προσφυγική περίθαλψη και αποκατάσταση από το 1922 και μέχρι το 1932 ήσαν οι παρακάτω:
1.- Δαπάνες από τον Προϋπολογισμό 736.608.064 δρχ.
2.- Δάνεια που χρησιμοποιήθηκαν από την ΕΑΠ 3.336.635.704 δρχ.
3.- Υπόλοιπο που παραδόθηκε από την ΕΑΠ ύστερα από τη διάλυσή της 104.217.000 δρχ.
4.- Αξία γαιών που παραδόθηκαν στην ΕΑΠ 10.875.000.000 δρχ.
5.- Τουρκοβουλγαρικά ακίνητα που παραδόθηκαν 822.369.398 δρχ.
Σύνολο δαπανών 15.874.902.166 (18)
Ενώ διαπιστώθηκε πλήρης διάσταση στον καθορισμό του ύψους των δαπανών κατά την περίοδο 1922-32, οι αριθμοί που αναφέρονται στις δαπάνες από το 1933 και μέχρι το 1972 είναι περισσότεροι και ακριβείς. Ο I. Αγγέλης δίνει με λεπτομέρεια, χρόνο με χρόνο, όλες τις γενόμενες δαπάνες από το υπουργείο Πρόνοιας για την οριστική αποκατάσταση του μεγαλύτερου αστικού τμήματος των προσφύγων του 1922, δαπάνες από τη ρευστοποίηση της ανταλλάξιμης περιουσίας, δηλαδή από τα ακίνητα που άφησαν οι Τούρκοι στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει ο I. Αγγέλης, τα ποσά που διατέθηκαν από τον Προϋπολογισμό από το 1931 μέχρι το 1941, δηλαδή, μέχρι την έναρξη του ελληνο-ιταλικού πολέμου και της ναζιστικής Κατοχής είναι τα ακόλουθα:
1931-32 50.890.000
1932-33 49.100.000
1933-34 63.900.000
1934-35 70.630.000
1935-36 70.646.000
1936-37 116.919.000
1937-38 97.447.000
1938-39 85.836.000
1939-40 69.227.000
1940-41 68.700.000
Σύνολο 643.259.000
«Επί πλέον τούτων, προσθέτει ο I. Αγγέλης, διετέθησαν υπό της Υπηρεσίας Διαχειρίσεως Προσφυγικών Συνοικισμών (ΥΔΑΠΣ) δρχ. 55.594.000 δια την ανέγερσιν 600 νέων οικημάτων ως και δρχ. 15.090.000 δι' έργα υδρεύσεως, αποχετεύσεως κλπ».
Όπως ήταν φυσικό, κάθε δραστηριότητα και φροντίδα για τους πρόσφυγες του 1922 διακόπηκε κατά την πολεμική περίοδο και την ξενική κατοχή, καθώς και κατά τη διάρκεια των εσωτερικών ανωμαλιών και του εμφυλίου πολέμου, δηλαδή, κατά την περίοδο 1941-1951.
Ύστερα από την αποκατάσταση μερικής γαλήνης στη χώρα, το κράτος άρχισε να αντιμετωπίζει την τακτοποίηση του προσφυγικού προβλήματος και κυρίως τη στέγαση εκείνων, που για τριάντα και πάνω χρόνια στεγάζονταν σε παραπήγματα άθλια και σε τρώγλες, στις παρυφές των πόλεων Αθηνών, Πειραιώς, Θεσσαλονίκης.
Κατά την περίοδο 1951-1972 τα ποσά που διατέθηκαν από τη ρευστοποίηση της ανταλλάξιμης περιουσίας για την αποκατάσταση των υπόλοιπων προσφύγων, σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία του I. Αγγέλη είναι τα παρακάτω:
1951-52 δρχ. 9.700.000
1952-53 2.370.000
1953-54 31.404.000
1954-55 28.583.000
1955-56 70.371.000
1956-57 67.035.000
1957-58 82.586.000
1959 67.104.000
1960 74.240.000
1961 71.370.000
1962 140.108.000
1963 89.170.000
1964 41.215.000
1965 40.440.000
1966 88.080.000
1967 102.990.000
1968 102.990.000
1969 109.348.000
1970 293.360.000
1971 267.176.000
1972 423.237.000
Σύνολο 2.342.323.000
Αν προσθέσουμε και τα ποσά που δαπανήθηκαν κατά την προπολεμική περίοδο (1931-1941), που ανερχόταν, όπως είδαμε σε 643.295.000 δρχ., τότε το συνολικό ποσό θα ανέλθει σε 2.985.618.000 δραχμές.
Από το 1972 μέχρι σήμερα οι δαπάνες για τους πρόσφυγες δεν έχουν σημαντικό ύψος και εξυπηρετούνται από τη ρευστοποίηση της ανταλλάξιμης περιουσίας και μερικώς από τον Προϋπολογισμό.
Με τους όρους αυτούς θα είναι δυνατό να βρούμε το ύψος της πραγματικής δαπάνης για τους πρόσφυγες; Ίσως η εύρεση αυτού του ύψους των δαπανών να είναι σήμερα ακατόρθωτη. Επειδή και αν ακόμα αθροίσουμε όλα τα ποσά που δαπανήθηκαν για τους πρόσφυγες αποκλειστικά, για την περίθαλψη και την αγροτική και αστική τους αποκατάσταση, δεν θα είμαστε βέβαιοι για την ακρίβειά τους και δεν θα γίνει γνωστό επακριβώς, πόση επιβάρυνση υπέστη ο κρατικός Προϋπολογισμός για το σκοπό αυτό από το 1922 μέχρι και σήμερα, ή αν θέλετε, μέχρι το 1932, όταν πια είχε χάσει τη μεγάλη του οξύτητα το «προσφυγικόν πρόβλημα». Και είναι αδύνατη η εύρεση αυτού του ύψους των δαπανών, επειδή υπεισέρχονται πολλοί παράγοντες που εμποδίζουν ή δυσχεραίνουν το σημαντικό αυτό έργο. Και οι παράγοντες αυτοί είναι:
1.- Δεν έχει καθορισθεί με ακρίβεια η συμβολή της περιουσίας που εγκατέλειψαν οι Τούρκοι φεύγοντας από την Ελλάδα στην αγροτική και αστική αποκατάσταση των προσφύγων. Από τη ρευστοποίηση των περιουσιών αυτών ενισχύονταν η αποκατάσταση των προσφύγων. Ποιό είναι το ποσό των ρευστοποιήσεων που πρέπει να αφαιρεθεί από τις γενικές δαπάνες; Αυτή είναι η πρώτη δυσκολία.
2- Τα είδη διατροφής που χρεώθηκαν οι πρόσφυγες στα οικογενειακά τους βιβλιάρια καθώς και τα ζώα που δόθηκαν στους αγρότες, η αξία των οποίων καθορίσθηκε «επιστρεπτέα», δηλαδή ήταν υποχρεωμένοι οι πρόσφυγες να επιστρέφουν την αξία ζωοτροφής και ζώων που πήραν. Και τα ποσά αυτά επιστράφηκαν με την εκκαθάριση των χρεών των αγροτών προσφύγων κατά τη λήψη των αποζημιώσεων - σε χρήμα από το 20% των μετρητών που πήραν -και σε ομολογίες - το 80% των καθορισμένων αποζημιώσεων.
Συνεπώς, πρέπει να αφαιρεθεί και το ποσό αυτό από τις γενικές δαπάνες, μια και επιστράφηκε ολοσχερώς και μάλιστα αναγκαστικά κατά την παροχή των αποζημιώσεων. Αυτή είναι η δεύτερη δυσκολία.
Το ποσό που εισπράχθηκε για το τμήμα αυτό των δαπανών από τους πρόσφυγες αγρότες από το 1924 και μέχρι το 1930 ανήλθε στο ύψος των 187,5 εκ. δρχ.
3.- Διάφορα ποσά, που αφορούσαν σε μικτές δαπάνες - για πρόσφυγες και για γηγενείς - όπως κατασκευή αγροτικών και συνοικιακών δρόμων, παραχωρήσεις γαιών από την περιουσία των Τούρκων που εγκατέλειψαν,σε ακτήμονες γηγενείς καταχωρήθηκαν ως δαπάνες αποκλειστικά για πρόσφυγες, ενώ η αφαίρεσή τους θα μας έδινε τον πραγματικό αριθμό της δαπάνης αυτού του τομέα. Αυτή είναι η τρίτη δυσκολία.
4.- Κατά τον διακανονισμό των εσωτερικών και εξωτερικών δανείων, που έγινε στα 1962 από την ελληνική κυβέρνηση και τους δανειστές μας τα ποσά των δανείων καθώς και τα επιτόκια τους μειώθηκαν στο ελάχιστο. Συνεπώς, η κρατική επιβάρυνση από τα δάνεια αυτά δεν ήταν εκείνη, που υπολογίσθηκε στα 1932. Εδώ έγκειται η τέταρτη δυσκολία για την αφαίρεση από τις προσφυγικές δαπάνες των μειώσεων που επήλθαν με τον διακανονισμό του 1962.
Έτσι όλα αυτά τα ποσά και οι μειώσεις έπρεπε να αφαιρεθούν από τις θεωρούμενες δαπάνες για τους πρόσφυγες. Αλλά, είναι δυνατό, υστέρα από μια εξηνταετία να πραγματοποιηθεί αυτός, ο διαχωρισμός και η σχετική αφαίρεση, όταν και κατά το 1932, με τα γεγονότα πρόσφατα και με γνωστούς, λίγο πολύ, τους αριθμούς, δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν οι διάφοροι ειδικοί και οικονομολόγοι για το πραγματικό ύψος των δαπανών;
Για τώρα τουλάχιστον δεν θα επιμένουμε στο ύψος των δαπανών και στην εύρεση της αλήθειας ανάμεσα στις συγκρουόμενες απόψεις (στο τέλος του έργου θα προσπαθήσουμε να εγγίσουμε το πρόβλημα, μαζί με το θέμα της ανταλλάξιμης περιουσίας, τη διαχείρισή της και τη σημερινή της αξία, δηλαδή την αξία εκείνης που έμεινε). Το θέμα μας δεν είναι πόσα δώσαμε και ποσά πήραμε. Είναι η βοήθεια που έδωσε το ελληνικό κράτος, ο ελληνικός λαός από το υστέρημά του, στις κρίσιμες και θολές εκείνες στιγμές δίνοντας την παρηγοριά και την περίθαλψη, όση μπορούσε, στους απελπισμένους και τρομοκρατουμένους φυγάδες του θανάτου και των βασανιστηρίων.
Ένα όμως πρέπει να τονισθεί: ότι όσες δαπάνες και αν έγιναν από το υστέρημα ή την ξένη βοήθεια, όσες στερήσεις και αν υπέστη ο λαός ο ελληνικός για το αγκάλιασμα των αδελφών του, δεν πήγαν «επί ματαίω». Ο κόσμος που ήλθε από την Ανατολή, αν στα πρώτα χρόνια έγινε αβάσταχτο βάρος για τους ώμους της φτωχής και συντριμένης Ελλάδος, σε λίγο θα έδινε την εσωτερική του δυναμικότητα σ όλους τους κλάδους της παραγωγής και σ' όλους τους τομείς του πνεύματος και της Τέχνης.
Το στοιχείο αυτό, οι «Ανατολίτες», για το οποίο δαπανήθηκαν ίσως πέρα από δέκα δισεκατομμύρια δραχμές της εποχής εκείνης, ποσά που υπέστη ο φτωχός ελληνικός Προϋπολογισμός, συνέβαλε ενεργά στην εντατική αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας, θεμελίωσε τη βάση της οικονομικής εξορμήσεως, αύξησε τη συναλλακτική κίνηση και κάλυψε και υπερκάλυψε κάθε δαπάνη που έγινε γι' αυτό, με την προσφορά του στη βελτίωση της δημοσιονομικής καταστάσεως της χωράς μας.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, παρά τη σφοδρή του επίθεση κατά των ηγετών των προσφύγων, που τους αποκάλεσε «προσφυγοκαπήλους»,επειδή πρόβαλαν συνεχώς το θέμα της «ολοκληρωτικής αποζημιώσεως» υπογράμμισε, στη συνεδρίαση της Βουλής της 25 Ιουνίου 1930, την έως τότε συμβολή των προσφύγων, λέγοντας σ' ένα σημείο του μακρού λόγου του:
«Ο παλαιός πληθυσμός (δηλαδή, ο ντόπιος πληθυσμός), γνωρίζει ότι η προσθήκη, η έγχυσις του νέου αίματος του εκ Τουρκίας Ελληνισμού, εφ' όσον ούτος κατώρθωσε να αποκατασταθή οπωσδήποτε και να γίνει παράγων της νέας ελληνικής αναδημιουργίας, ότι η προσθήκη αυτή αξίζει πολύ περισσότερον από τας υλικός θυσίας μας... Γνωρίζει ο εγχώριος πληθυσμός ότι ο προσφυγικός πληθυσμός εις όλα σχεδόν τα στάδια της ανθρώπινης δραστηριότητος διακρίνεται και είδομεν ήδη τα αποτελέσματα της παρουσίας του εδώ, κυρίως εις την Γεωργίαν, την Αλιείαν, το Εμπόριον, δια να περιορισθώ μόνον εις αυτά...».
Και απ' αυτή τη στιγμή θα μπούμε στα καθέκαστα των τομέων εκείνων της εθνικής ομοιογένειας του κράτους, της οικονομικής δραστηριότητος και της πνευματικής συμβολής, στους οποίους το προσφυγικό στοιχείο έγινε «παράγων της νέας ελληνικής αναδημιουργίας».
Σε λίγον καιρό, η Ελλάδα θα βγει από το χάος της καταστροφής και της αποδιοργανώσεως, για να μπει σε μια περίοδο αναδημιουργίας, με την εργατικότητα και τη φανατική έφεση των προσφύγων για εργασία και πρόοδο. Ύστερα από την ανήκουστη εθνική και οικονομική καταστροφή, η σωτήρια ανόρθωση.
Γιώργος Ν. Λαμψίδης
Ή αι αρμόδιαι υπηρεσίαι δεν απεκρυστάλλωσαν ωρισμένους αριθμούς, δια να παράσχουν στοιχεία εις τους ασχολούμενους με το ζήτημα ημετέρους και ξένους, ή έχουν ειδικούς λόγους, δι' ους προτιμώσι να διογκώνωσι τα παρεχόμενα παρ αυτών στοιχεία. Πάντως, μέχρι αποδείξεως του εναντίου, είμεθα υποχρεωμένοι να επιμείνωμεν επί της βεβαιώσεως ότι το «δημοσιονομικόν παθητικόν» των προσφύγων δια την διαρρεύσασαν δεκαετίαν δεν είναι ουσιωδώς ανώτερον των 8,5 δισεκατομμυρίων δραχμών».
 |
| Πρόσφυγες στη Συρία |
Κατά εντελώς νεώτερες εκτιμήσεις, που έγιναν στο τέλος του 1972, οι δαπάνες για την προσφυγική περίθαλψη και αποκατάσταση από το 1922 και μέχρι το 1932 ήσαν οι παρακάτω:
1.- Δαπάνες από τον Προϋπολογισμό 736.608.064 δρχ.
2.- Δάνεια που χρησιμοποιήθηκαν από την ΕΑΠ 3.336.635.704 δρχ.
3.- Υπόλοιπο που παραδόθηκε από την ΕΑΠ ύστερα από τη διάλυσή της 104.217.000 δρχ.
4.- Αξία γαιών που παραδόθηκαν στην ΕΑΠ 10.875.000.000 δρχ.
5.- Τουρκοβουλγαρικά ακίνητα που παραδόθηκαν 822.369.398 δρχ.
Σύνολο δαπανών 15.874.902.166 (18)
Ενώ διαπιστώθηκε πλήρης διάσταση στον καθορισμό του ύψους των δαπανών κατά την περίοδο 1922-32, οι αριθμοί που αναφέρονται στις δαπάνες από το 1933 και μέχρι το 1972 είναι περισσότεροι και ακριβείς. Ο I. Αγγέλης δίνει με λεπτομέρεια, χρόνο με χρόνο, όλες τις γενόμενες δαπάνες από το υπουργείο Πρόνοιας για την οριστική αποκατάσταση του μεγαλύτερου αστικού τμήματος των προσφύγων του 1922, δαπάνες από τη ρευστοποίηση της ανταλλάξιμης περιουσίας, δηλαδή από τα ακίνητα που άφησαν οι Τούρκοι στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει ο I. Αγγέλης, τα ποσά που διατέθηκαν από τον Προϋπολογισμό από το 1931 μέχρι το 1941, δηλαδή, μέχρι την έναρξη του ελληνο-ιταλικού πολέμου και της ναζιστικής Κατοχής είναι τα ακόλουθα:
1931-32 50.890.000
1932-33 49.100.000
1933-34 63.900.000
1934-35 70.630.000
1935-36 70.646.000
1936-37 116.919.000
1937-38 97.447.000
1938-39 85.836.000
1939-40 69.227.000
1940-41 68.700.000
Σύνολο 643.259.000
 |
| Πρόσφυγες |
«Επί πλέον τούτων, προσθέτει ο I. Αγγέλης, διετέθησαν υπό της Υπηρεσίας Διαχειρίσεως Προσφυγικών Συνοικισμών (ΥΔΑΠΣ) δρχ. 55.594.000 δια την ανέγερσιν 600 νέων οικημάτων ως και δρχ. 15.090.000 δι' έργα υδρεύσεως, αποχετεύσεως κλπ».
Όπως ήταν φυσικό, κάθε δραστηριότητα και φροντίδα για τους πρόσφυγες του 1922 διακόπηκε κατά την πολεμική περίοδο και την ξενική κατοχή, καθώς και κατά τη διάρκεια των εσωτερικών ανωμαλιών και του εμφυλίου πολέμου, δηλαδή, κατά την περίοδο 1941-1951.
Ύστερα από την αποκατάσταση μερικής γαλήνης στη χώρα, το κράτος άρχισε να αντιμετωπίζει την τακτοποίηση του προσφυγικού προβλήματος και κυρίως τη στέγαση εκείνων, που για τριάντα και πάνω χρόνια στεγάζονταν σε παραπήγματα άθλια και σε τρώγλες, στις παρυφές των πόλεων Αθηνών, Πειραιώς, Θεσσαλονίκης.
Κατά την περίοδο 1951-1972 τα ποσά που διατέθηκαν από τη ρευστοποίηση της ανταλλάξιμης περιουσίας για την αποκατάσταση των υπόλοιπων προσφύγων, σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία του I. Αγγέλη είναι τα παρακάτω:
1951-52 δρχ. 9.700.000
1952-53 2.370.000
1953-54 31.404.000
1954-55 28.583.000
1955-56 70.371.000
1956-57 67.035.000
1957-58 82.586.000
1959 67.104.000
1960 74.240.000
1961 71.370.000
1962 140.108.000
1963 89.170.000
1964 41.215.000
1965 40.440.000
1966 88.080.000
1967 102.990.000
1968 102.990.000
1969 109.348.000
1970 293.360.000
1971 267.176.000
1972 423.237.000
Σύνολο 2.342.323.000
Αν προσθέσουμε και τα ποσά που δαπανήθηκαν κατά την προπολεμική περίοδο (1931-1941), που ανερχόταν, όπως είδαμε σε 643.295.000 δρχ., τότε το συνολικό ποσό θα ανέλθει σε 2.985.618.000 δραχμές.
Από το 1972 μέχρι σήμερα οι δαπάνες για τους πρόσφυγες δεν έχουν σημαντικό ύψος και εξυπηρετούνται από τη ρευστοποίηση της ανταλλάξιμης περιουσίας και μερικώς από τον Προϋπολογισμό.
Με τους όρους αυτούς θα είναι δυνατό να βρούμε το ύψος της πραγματικής δαπάνης για τους πρόσφυγες; Ίσως η εύρεση αυτού του ύψους των δαπανών να είναι σήμερα ακατόρθωτη. Επειδή και αν ακόμα αθροίσουμε όλα τα ποσά που δαπανήθηκαν για τους πρόσφυγες αποκλειστικά, για την περίθαλψη και την αγροτική και αστική τους αποκατάσταση, δεν θα είμαστε βέβαιοι για την ακρίβειά τους και δεν θα γίνει γνωστό επακριβώς, πόση επιβάρυνση υπέστη ο κρατικός Προϋπολογισμός για το σκοπό αυτό από το 1922 μέχρι και σήμερα, ή αν θέλετε, μέχρι το 1932, όταν πια είχε χάσει τη μεγάλη του οξύτητα το «προσφυγικόν πρόβλημα». Και είναι αδύνατη η εύρεση αυτού του ύψους των δαπανών, επειδή υπεισέρχονται πολλοί παράγοντες που εμποδίζουν ή δυσχεραίνουν το σημαντικό αυτό έργο. Και οι παράγοντες αυτοί είναι:
1.- Δεν έχει καθορισθεί με ακρίβεια η συμβολή της περιουσίας που εγκατέλειψαν οι Τούρκοι φεύγοντας από την Ελλάδα στην αγροτική και αστική αποκατάσταση των προσφύγων. Από τη ρευστοποίηση των περιουσιών αυτών ενισχύονταν η αποκατάσταση των προσφύγων. Ποιό είναι το ποσό των ρευστοποιήσεων που πρέπει να αφαιρεθεί από τις γενικές δαπάνες; Αυτή είναι η πρώτη δυσκολία.
2- Τα είδη διατροφής που χρεώθηκαν οι πρόσφυγες στα οικογενειακά τους βιβλιάρια καθώς και τα ζώα που δόθηκαν στους αγρότες, η αξία των οποίων καθορίσθηκε «επιστρεπτέα», δηλαδή ήταν υποχρεωμένοι οι πρόσφυγες να επιστρέφουν την αξία ζωοτροφής και ζώων που πήραν. Και τα ποσά αυτά επιστράφηκαν με την εκκαθάριση των χρεών των αγροτών προσφύγων κατά τη λήψη των αποζημιώσεων - σε χρήμα από το 20% των μετρητών που πήραν -και σε ομολογίες - το 80% των καθορισμένων αποζημιώσεων.
Συνεπώς, πρέπει να αφαιρεθεί και το ποσό αυτό από τις γενικές δαπάνες, μια και επιστράφηκε ολοσχερώς και μάλιστα αναγκαστικά κατά την παροχή των αποζημιώσεων. Αυτή είναι η δεύτερη δυσκολία.
Το ποσό που εισπράχθηκε για το τμήμα αυτό των δαπανών από τους πρόσφυγες αγρότες από το 1924 και μέχρι το 1930 ανήλθε στο ύψος των 187,5 εκ. δρχ.
3.- Διάφορα ποσά, που αφορούσαν σε μικτές δαπάνες - για πρόσφυγες και για γηγενείς - όπως κατασκευή αγροτικών και συνοικιακών δρόμων, παραχωρήσεις γαιών από την περιουσία των Τούρκων που εγκατέλειψαν,σε ακτήμονες γηγενείς καταχωρήθηκαν ως δαπάνες αποκλειστικά για πρόσφυγες, ενώ η αφαίρεσή τους θα μας έδινε τον πραγματικό αριθμό της δαπάνης αυτού του τομέα. Αυτή είναι η τρίτη δυσκολία.
4.- Κατά τον διακανονισμό των εσωτερικών και εξωτερικών δανείων, που έγινε στα 1962 από την ελληνική κυβέρνηση και τους δανειστές μας τα ποσά των δανείων καθώς και τα επιτόκια τους μειώθηκαν στο ελάχιστο. Συνεπώς, η κρατική επιβάρυνση από τα δάνεια αυτά δεν ήταν εκείνη, που υπολογίσθηκε στα 1932. Εδώ έγκειται η τέταρτη δυσκολία για την αφαίρεση από τις προσφυγικές δαπάνες των μειώσεων που επήλθαν με τον διακανονισμό του 1962.
Έτσι όλα αυτά τα ποσά και οι μειώσεις έπρεπε να αφαιρεθούν από τις θεωρούμενες δαπάνες για τους πρόσφυγες. Αλλά, είναι δυνατό, υστέρα από μια εξηνταετία να πραγματοποιηθεί αυτός, ο διαχωρισμός και η σχετική αφαίρεση, όταν και κατά το 1932, με τα γεγονότα πρόσφατα και με γνωστούς, λίγο πολύ, τους αριθμούς, δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν οι διάφοροι ειδικοί και οικονομολόγοι για το πραγματικό ύψος των δαπανών;
Για τώρα τουλάχιστον δεν θα επιμένουμε στο ύψος των δαπανών και στην εύρεση της αλήθειας ανάμεσα στις συγκρουόμενες απόψεις (στο τέλος του έργου θα προσπαθήσουμε να εγγίσουμε το πρόβλημα, μαζί με το θέμα της ανταλλάξιμης περιουσίας, τη διαχείρισή της και τη σημερινή της αξία, δηλαδή την αξία εκείνης που έμεινε). Το θέμα μας δεν είναι πόσα δώσαμε και ποσά πήραμε. Είναι η βοήθεια που έδωσε το ελληνικό κράτος, ο ελληνικός λαός από το υστέρημά του, στις κρίσιμες και θολές εκείνες στιγμές δίνοντας την παρηγοριά και την περίθαλψη, όση μπορούσε, στους απελπισμένους και τρομοκρατουμένους φυγάδες του θανάτου και των βασανιστηρίων.
Ένα όμως πρέπει να τονισθεί: ότι όσες δαπάνες και αν έγιναν από το υστέρημα ή την ξένη βοήθεια, όσες στερήσεις και αν υπέστη ο λαός ο ελληνικός για το αγκάλιασμα των αδελφών του, δεν πήγαν «επί ματαίω». Ο κόσμος που ήλθε από την Ανατολή, αν στα πρώτα χρόνια έγινε αβάσταχτο βάρος για τους ώμους της φτωχής και συντριμένης Ελλάδος, σε λίγο θα έδινε την εσωτερική του δυναμικότητα σ όλους τους κλάδους της παραγωγής και σ' όλους τους τομείς του πνεύματος και της Τέχνης.
 |
| Πρόσφυγες |
Το στοιχείο αυτό, οι «Ανατολίτες», για το οποίο δαπανήθηκαν ίσως πέρα από δέκα δισεκατομμύρια δραχμές της εποχής εκείνης, ποσά που υπέστη ο φτωχός ελληνικός Προϋπολογισμός, συνέβαλε ενεργά στην εντατική αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας, θεμελίωσε τη βάση της οικονομικής εξορμήσεως, αύξησε τη συναλλακτική κίνηση και κάλυψε και υπερκάλυψε κάθε δαπάνη που έγινε γι' αυτό, με την προσφορά του στη βελτίωση της δημοσιονομικής καταστάσεως της χωράς μας.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, παρά τη σφοδρή του επίθεση κατά των ηγετών των προσφύγων, που τους αποκάλεσε «προσφυγοκαπήλους»,επειδή πρόβαλαν συνεχώς το θέμα της «ολοκληρωτικής αποζημιώσεως» υπογράμμισε, στη συνεδρίαση της Βουλής της 25 Ιουνίου 1930, την έως τότε συμβολή των προσφύγων, λέγοντας σ' ένα σημείο του μακρού λόγου του:
«Ο παλαιός πληθυσμός (δηλαδή, ο ντόπιος πληθυσμός), γνωρίζει ότι η προσθήκη, η έγχυσις του νέου αίματος του εκ Τουρκίας Ελληνισμού, εφ' όσον ούτος κατώρθωσε να αποκατασταθή οπωσδήποτε και να γίνει παράγων της νέας ελληνικής αναδημιουργίας, ότι η προσθήκη αυτή αξίζει πολύ περισσότερον από τας υλικός θυσίας μας... Γνωρίζει ο εγχώριος πληθυσμός ότι ο προσφυγικός πληθυσμός εις όλα σχεδόν τα στάδια της ανθρώπινης δραστηριότητος διακρίνεται και είδομεν ήδη τα αποτελέσματα της παρουσίας του εδώ, κυρίως εις την Γεωργίαν, την Αλιείαν, το Εμπόριον, δια να περιορισθώ μόνον εις αυτά...».
Και απ' αυτή τη στιγμή θα μπούμε στα καθέκαστα των τομέων εκείνων της εθνικής ομοιογένειας του κράτους, της οικονομικής δραστηριότητος και της πνευματικής συμβολής, στους οποίους το προσφυγικό στοιχείο έγινε «παράγων της νέας ελληνικής αναδημιουργίας».
Σε λίγον καιρό, η Ελλάδα θα βγει από το χάος της καταστροφής και της αποδιοργανώσεως, για να μπει σε μια περίοδο αναδημιουργίας, με την εργατικότητα και τη φανατική έφεση των προσφύγων για εργασία και πρόοδο. Ύστερα από την ανήκουστη εθνική και οικονομική καταστροφή, η σωτήρια ανόρθωση.
Γιώργος Ν. Λαμψίδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου